Chuyên gia: Quan hệ TQ – Nga ngày càng thắt chặt khi tìm cách thách thức phương Tây

Theo một chuyên gia Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga đang tham gia vào các nỗ lực độc tài nhằm lật đổ và thay đổi các quy tắc của trật tự quốc tế. Họ nhìn nhận rằng, nỗ lực này có thể bị cản trở bởi sự đoàn kết chung tay của các quốc gia dân chủ trên thế giới.

Ông Aaron Friedberg, cựu trợ lý an ninh quốc gia Nhà Trắng cho biết: “Trung Quốc và Nga là những quốc gia độc tài, họ tự thấy mình bị kìm hãm, bao vây và đe dọa bởi các nền dân chủ tự do do Hoa Kỳ lãnh đạo.”

“Họ đang cố gắng, cả riêng lẻ và phối hợp cùng nhau, để thay đổi các khía cạnh quan trọng của trật tự quốc tế hiện có. Họ là những cường quốc xét lại. Thách thức mà họ đặt ra mang tính tập thể và đòi hỏi phải có phản ứng chung.”

Ông Friedberg đã đưa ra nhận xét này trong một hội thảo trên web hôm 19/1 do Quỹ Marshall của Hoa Kỳ tổ chức. Đây là một tổ chức tư vấn tìm cách thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia Bắc Mỹ và châu Âu.

Bình luận cũng được đưa ra trong bối cảnh quan ngại ngày càng gia tăng về việc Nga sẽ xâm lược Ukraine, cũng như quan ngại toàn cầu về sự mở rộng quân sự chưa từng có của chế độ Trung Quốc và các kế hoạch tiềm tàng cho một cuộc xâm lược Đài Loan.

Ông Friedberg cùng các chuyên gia khác có mặt tại hội thảo đã thảo luận về cách Nga và Trung Quốc phát triển mối quan hệ gần gũi hơn sau sự kiện sáp nhập bất hợp pháp Crimea vào năm 2014.

Sau khi sáp nhập, Nga chuyển sang tận dụng nền kinh tế Trung Quốc như một phương tiện để giảm thiểu tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây, trong khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cũng tìm cách giảm thiểu tổn hại trước các biện pháp trừng phạt tương tự.

Mối quan hệ này bắt nguồn từ nỗ lực xây dựng khả năng phục hồi trước các cơ chế của hệ thống quốc tế bằng cách tách biệt kinh tế Nga khỏi các lệnh trừng phạt, đồng thời cung cấp cho thị trường Trung Quốc nguồn cung thực phẩm và tài nguyên năng lượng, vốn không yêu cầu tiếp cận các tuyến đường biển.

Ông Friedberg cho rằng, kể từ năm 2014, Trung Quốc và Nga đã tham gia vào một mô hình hợp tác ngày càng chặt chẽ, cả hai đều công khai và bí mật liên kết với nhau để đối kháng với trật tự quốc tế lớn hơn.

Ông nhận định, mối quan hệ gần gũi ngày càng gia tăng đó được thúc đẩy bởi một số yếu tố, trong đó đáng chú ý nhất là sự nghi ngại các giá trị được coi là nền tảng cho các xã hội dân chủ.

“Điều sâu sắc nhất và có lẽ là quan trọng nhất [trong số những yếu tố này], chính là nỗi sợ hãi chung và thù hận đối với cái mà người Trung Quốc ngày nay gọi là cái gọi là ‘giá trị phổ quát’ của phương Tây dân chủ tự do, và mối đe dọa mà những điều này gây ra với tính hợp pháp của các chế độ Nga và Trung Quốc.”

Ông Friedberg giải thích, xung đột công khai giữa hai quốc gia Á-Âu này và phương Tây phần lớn đã tránh được vì cả hai quốc gia hiện đều yêu cầu tiếp cận các nguồn tài nguyên ở phương Tây. Đến nay, tham vọng của Nga đối với việc chinh phục Ukraine và của tham vọng Trung Quốc với việc thống nhất Đài Loan đã bị kìm hãm do lo sợ mất quyền tiếp cận đó.

Ông Friedberg nhấn mạnh: “Cả Trung Quốc và Nga vẫn cần tiếp cận thị trường, vốn và công nghệ phương Tây. Vì vậy, họ đang đi một đường ranh giới rất mỏng. Họ đang nỗ lực thúc đẩy, nhưng họ cố gắng không kích động các cường quốc phương Tây cắt đứt những điều đó.”

Tuy nhiên, tình trạng như vậy có thể không kéo dài mãi, ông Friedberg cảnh báo.

Chẳng hạn, nếu các thị trường Á-Âu ngày càng tách rời khỏi phương Tây, hoặc nếu một trong hai chế độ không còn lo sợ về sự trả đũa của phương Tây đối với hành động của họ, thì trò chơi sẽ kết thúc.

Đây là một vấn đề bởi vì, theo ông Friedberg, Trung Quốc và Nga ngày càng không tin rằng các quốc gia dân chủ tự do sẵn sàng chịu trả giá để trừng phạt hành vi quá khích của độc tài.

Ông Friedberg chỉ ra: “Các nhà lãnh đạo độc tài sẽ phải tìm cách thuyết phục rằng, các xã hội dân chủ, và các nhà lãnh đạo của các xã hội dân chủ, sẵn sàng làm những việc mà không chỉ áp đặt chi phí cho đối thủ mà còn áp đặt chi phí cho chính xã hội của họ.”

Vì vậy, ông Friedberg nói rằng sự hợp tác ngày càng tăng giữa các chế độ Trung Quốc và Nga đặt ra thách thức lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta đánh giá trước đó, và chỉ có sự hợp tác ở quy mô tương tự mới có thể đáp trả được.

“Chúng ta đang chống lại thách thức từ các cường quốc chuyên chế Á-Âu lớn này. Họ đang thúc đẩy ra bên ngoài, cố gắng mở rộng phạm vi ảnh hưởng của mình và sửa đổi trật tự quốc tế theo nhiều cách khác nhau.”

Ông Friedberg tiếp tục, sự rạn nứt duy nhất đối với chủ nghĩa độc tài đang bùng phát này chính là thành lập một liên minh toàn cầu của các nền dân chủ, một vòng từ châu Âu sang châu Mỹ đến Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, cùng đoàn kết và tích cực tái thiết lập trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Ông kết luận, thông qua liên minh mới này, các xã hội dân chủ sẽ có cơ hội để thực hiện các hành động quân sự, ngoại giao và kinh tế có ý nghĩa và tập thể, vừa để bảo vệ chính mình vừa để làm chậm sự lan rộng của chủ nghĩa độc tài trên toàn thế giới.

Minh Ngọc (Theo The Epoch Times)

Xem thêm: