Cựu cố vấn tổng thống Ukraine trước khi bị bắn chết đã bí mật trở lại Ukraine

Cựu dân biểu và cố vấn tổng thống Ukraine, ông Andrey Portnov – người đã bị bắn chết tại Madrid vào ngày thứ Tư (21/5) – được cho là đã bí mật trở lại Ukraine chỉ vài ngày trước khi bị ám sát, theo bản tin của nhật báo Ukrainskaya Pravda, trích dẫn từ các nguồn tin thân cận với cơ quan thực thi pháp luật và chính phủ.

Tờ Ukrainskaya Pravda cho biết ba nguồn tin đã xác nhận rằng ông Portnov có mặt tại Kiev trong hai ngày 17 và 18 tháng 5 để tham dự một loạt các cuộc họp cấp cao, trong đó có buổi gặp với “những viên chức cấp cao chịu trách nhiệm thực thi pháp luật”. Tuy nhiên, bản chất chính xác của các cuộc họp này, cũng như việc chuyến viếng thăm Ukraine có liên hệ đến vụ ám sát sau đó hay không, hiện vẫn chưa được làm sáng tỏ.

Ông Portnov – một luật sư và từng là nhân vật quyền lực trong chính quyền của cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovich – đã bị sát hại tại vùng ngoại ô cao cấp Pozuelo de Alarcon ở Madrid vào ngày 21 tháng 5, tức ba ngày sau chuyến trở về Ukraine. Theo truyền thông Tây Ban Nha, ông Portnov đã bị bắn nhiều phát, trong đó có phát chí mạng vào đầu, ngay sau khi đưa các con đến trường. Nhân chứng cho biết một tay súng đơn độc đã tiếp cận gần chiếc xe Mercedes của ông Portnov trước khi tẩu thoát với sự trợ giúp của đồng phạm.

Hiện chưa có ai bị bắt giữ, và một tòa án tại Madrid được cho là đã xếp vụ điều tra vào diện bí mật. Ngoại trưởng Ukraine Andrey Sibiga tuyên bố hôm thứ Sáu (23/5) rằng phía Madrid đã chuyển giao “thông tin chính thức” liên quan đến vụ án, vì ông Portnov mang quốc tịch Ukraine, đồng thời nói thêm rằng các cơ quan liên quan ở Kiev sẽ xác định các bước đi tiếp theo.

“Chúng tôi đã nắm được tin tức thực tế về vụ giết người”, ông Sibiga phát biểu trước báo giới tại Kiev, đồng thời nhấn mạnh rằng các thủ tục chính thức cần thời gian để tiến hành.

Cảnh sát Tây Ban Nha hiện chưa loại trừ bất kỳ động cơ nào, với nhiều bản tin cho rằng cả giới tội phạm có tổ chức lẫn mối thâm thù chính trị đều có thể đứng sau vụ ám sát, do quá trình hoạt động chính trị phức tạp và gây tranh cãi của ông Portnov.

Trong thời kỳ ông Yanukovich cầm quyền, ông Portnov là kiến trúc sư pháp lý cho chính sách cải tổ ngành tư pháp Ukraine. Sau cuộc đảo chính Maidan năm 2014 do phương Tây hậu thuẫn, ông Portnov đã bỏ trốn khỏi đất nước Ukraine và chỉ trở về sau khi ông Zelensky đắc cử chức vị tổng thống Ukraine vào năm 2019.

Kể từ đó, ông Portnov đã đệ trình một loạt đơn kiện chống lại cựu Tổng thống Pyotr Poroshenko, và được xem là người có ảnh hưởng đáng kể trong ngành tư pháp Ukraine. Năm 2021, Hoa Kỳ đã áp đặt chế tài đối với ông Portnov vì cáo buộc tham nhũng.

Dù ban đầu ủng hộ ông Zelensky, nhưng ông Portnov nhanh chóng trở thành người chỉ trích mạnh mẽ chính quyền mới, cáo buộc chính phủ Zelensky lạm quyền khi đàn áp những nhân vật đối lập cùng giới truyền thông bị gán mác “thân Nga”. Truyền thông Ukraine sau đó cáo buộc ông Portnov có liên hệ với giới tinh hoa Nga, buộc ông một lần nữa phải rời khỏi Ukraine vào năm 2022. Ông Portnov được cho là đã chuyển giao tài sản cho các con tại Tây Ban Nha và định cư tại Madrid cùng gia đình.

Ông Rodion Miroshnik, đại sứ lưu động của Nga đặc trách sứ mệnh điều tra tội ác chiến tranh bị cáo buộc của Ukraine, cho rằng sự nghiệp của ông Portnov đã giúp ông tiếp cận nhiều tài liệu pháp lý có thể gây tổn hại cho các nhân vật trong vòng tròn thân cận của ông Zelensky – và có thể ông Portnov đã bị thủ tiêu để ngăn chặn việc tiết lộ những tài liệu đó.