Đại học Mỹ được hàng triệu USD tài trợ nhờ tư vấn kinh tế cho ĐCSTQ

Đại học California-Berkeley, một trung tâm nghiên cứu liên kết hoạt động với Trung Quốc, đã nhận được hàng triệu USD tài trợ từ Chính phủ Bắc Kinh để vận hành một trung tâm nghiên cứu dữ liệu lớn (big data), cung cấp dịch vụ tư vấn cho Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cũng như các nghiên cứu tiên tiến về xe tự hành.

Ngày 8/2, Trang web chính trị Mỹ Washington Free Beacon tiết lộ, trường đại học California – Berkeley bắt đầu hoạt động vào tháng 9/2016, cùng với Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc và chính quyền địa phương của tỉnh Quý Châu, đã liên kết vận hành Trung tâm Nghiên cứu Đổi mới Dữ liệu lớn Quý Châu Berkeley (Guizhou Berkeley Big Data Innovation Research Center – GBIC). 

Theo một thông cáo báo chí do ĐCSTQ phát hành vào năm 2016, trung tâm GBIC do Đại học California – Berkeley, chính quyền địa phương tỉnh Quý Châu và Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, cùng điều hành, hỗ trợ “Chính quyền Quý Châu đưa ra các quyết sách kinh tế và cải thiện dịch vụ công”. Đồng thời, trường đại học California do người đóng thuế tài trợ này lại cũng tìm kiếm sự giúp đỡ từ các công ty công nghệ Trung Quốc như Baidu và Huawei để củng cố dự án xe hơi tự hành Berkeley DeepDrive của mình.

Các mối quan hệ ở nước ngoài của Berkeley đã giúp Trung Quốc có được kiến ​​thức chuyên môn trong hai lĩnh vực chính của Hoa Kỳ: Big data và xe tự hành. Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển phi lợi nhuận RAND, chính quyền Bắc Kinh tin rằng phân tích Big data (sử dụng máy tính để phân tích các tập dữ liệu lớn) là điều kiện cần thiết để tăng cường các thiết bị giám sát trong nước và năng lực quân sự của nước này. Đồng thời, chế độ ĐCSTQ từ lâu cũng đã coi lĩnh vực xe tự hành là lĩnh vực phát triển then chốt. Các gián điệp của ĐCSTQ đánh cắp bí mật thương mại từ Tesla và các công ty ôtô khác để thúc đẩy sự phát triển của chính họ.

Giám đốc cấp cao của tổ chức tư vấn Project 2049 Institute, ông Ian Easton cho biết: “ĐCSTQ đang sử dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo và phân tích Big data để thiết lập hệ thống giám sát và đàn áp quốc gia lâu đời nhất trên thế giới. Bất kỳ trường đại học hoặc phòng thí nghiệm nghiên cứu nào của Hoa Kỳ hợp tác với chế độ Cộng sản Trung Quốc hoặc các đặc vụ của tổ chức này để nghiên cứu kỹ thuật đều đang trực tiếp hợp tác với các thế lực thù địch nước ngoài. Đối với bất kỳ người Mỹ có học thức nào, hành vi này đều có những rủi ro về đạo đức và pháp lý. Điều đó hẳn là hiển nhiên.”

Trung tâm GBIC khai trương vào tháng 9/2016. Tại một buổi lễ có sự tham dự của các quan chức ĐCSTQ, trung tâm này đặt ra tham vọng lớn là trở thành “trung tâm nghiên cứu Big data cho Đại học California và các nhà nghiên cứu Trung Quốc đẳng cấp thế giới”. Theo dữ liệu của Bộ Giáo dục Hoa Kỳ về các khoản đóng góp từ nước ngoài cho các trường đại học nước này, trung tâm GBIC đã gửi gần 1,9 triệu USD cho doanh thu tài chính của trường đại học bang California kể từ khi khai trương.

Thông cáo báo chí của Chính phủ ĐCSTQ đưa ra mô tả rất mơ hồ về sứ mệnh của trung tâm GBIC, đó là “cung cấp hỗ trợ dữ liệu để chính quyền Quý Châu đưa ra các quyết định kinh tế và cải thiện dịch vụ công”. Một trang web của đại học California – Berkeley quảng bá các công việc tương đối lành mạnh do trung tâm GBIC thực hiện cho Chính phủ Trung Quốc, chẳng hạn như phân tích Big data về chăm sóc người cao tuổi. Sau khi bị Washington Freedom Beacon hỏi thăm, trường đã xóa trang web này.

Thực ra, phạm vi công việc của trường này làm cho chính quyền Bắc Kinh rộng hơn nhiều so với những gì trang web của họ quảng cáo. Theo một nhà nghiên cứu, trung tâm GBIC cũng đã giúp chính quyền địa phương Quý Châu thiết lập thỏa thuận thu thập Big data và thay mặt chính quyền tỉnh phân tích cơ sở dữ liệu của hơn một triệu người. Trung tâm GBIC cũng đang đào tạo các nhà nghiên cứu Trung Quốc về cách xử lý dữ liệu lớn và cung cấp các khóa học cho sinh viên từ các trường đại học hàng đầu của Trung Quốc như Đại học Thiên Tân… Xưa nay, việc trau dồi các chuyên gia Big data luôn là ưu tiên hàng đầu của nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình, một phần vì công nghệ này là nền tảng của thiết bị giám sát ngày càng tăng của ĐCSTQ ở Tân Cương và các nơi khác.

Người phát ngôn của chi nhánh California – Berkeley cho biết dự án Trung tâm GBIC đã “không còn hoạt động” trong khuôn viên trường, hơn nữa là đã không hoạt động kể từ năm ngoái. Tuy nhiên, ông đã không trả lời các câu hỏi về việc liệu Trung tâm GBIC có xây dựng bất kỳ biện pháp nào đảm bảo rằng chuyên môn về dữ liệu lớn của trường California – Berkeley sẽ không góp phần vào các vi phạm nhân quyền của ĐCSTQ hay không.

Về vấn đề này, lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy nhận xét rằng giờ là lúc các trường đại học như California – Berkeley xem xét lại mối quan hệ của họ với ĐCSTQ.

Ông McCarthy nói với Washington Freedom Beacon: “Mọi cơ sở học thuật của Mỹ cần phải xem xét lại mối quan hệ của mình với Trung Quốc. Nhận thấy rằng về tình trạng quản chế của Trung Quốc, họ thu thập nhiều dữ liệu về công dân của mình hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Hơn nữa, (họ) phải chịu trách nhiệm cho một số cuộc tấn công lấy cắp Big data lớn nhất chống lại Chính phủ Hoa Kỳ. Họ vốn đã thu thập một lượng lớn thông tin từ công dân Hoa Kỳ, vì vậy việc xử lý dữ liệu lớn cần được xem xét đặc biệt.”

Dự án xe hơi tự hành của đại học California – Berkeley cũng có mối liên hệ rộng rãi với các công ty công nghệ Trung Quốc, bao gồm cả những công ty mà Chính phủ Mỹ coi là mối đe dọa an ninh quốc gia. Theo một tài liệu nghiên cứu năm 2018 và các bản lưu trang web của công ty, Berkeley DeepDrive, một tập đoàn được thành lập vào năm 2016 để thúc đẩy sự phát triển của các phương tiện tự hành, đã coi Huawei, Baidu, Didi và các công ty công nghệ Trung Quốc khác là đối tác nghiên cứu.

Theo dữ liệu từ Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, các ông lớn công nghệ Trung Quốc đã gửi hàng triệu USD cho Đại học California. Huawei và công ty con tại Mỹ đã tài trợ 6,8 triệu USD cho California – Berkeley, trong khi Baidu tặng 1,5 triệu USD. Trường California – Berkeley cũng nhận được 450.000 USD tài trợ từ Viện nghiên cứu pin ô tô Guolian thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc.

Sự thật đã chứng minh rằng loại hợp tác nghiên cứu này có lợi cho dự án Tập dữ liệu lái xe tự hành của Baidu ApolloScape, dự án có tập dữ liệu nhỏ hơn nhiều so với DeepDrive của Berkeley. Thông cáo báo chí của Baidu có đoạn: “Sự hợp tác giữa Baidu và [Berkeley DeepDrive] sẽ tích hợp các nguồn lực công nghiệp của Apollo và đội ngũ học thuật hàng đầu của Berkeley, đồng thời tăng cường đổi mới trong nghiên cứu lý thuyết, ứng dụng công nghệ và ứng dụng thương mại.”

Sau khi nhà chức trách Mỹ kiện Huawei vào năm 2019, chi nhánh Berkeley đã tuyên bố rằng họ sẽ không nhận tài trợ từ công ty công nghệ Trung Quốc này nữa. Tuy nhiên, Berkeley DeepDrive vẫn liệt kê công ty con của Huawei tại Mỹ Futurewei là nhà tài trợ doanh nghiệp. Người phát ngôn của Berkeley nói rằng tất cả các nhà tài trợ của công ty Berkeley DeepDrive, bao gồm cả các tổ chức của Mỹ, đều có thể có được quyền sở hữu trí tuệ thương mại mà những người không tài trợ không được hưởng. Người phát ngôn cho biết: “Các nhà tài trợ của chúng tôi được đối xử bình đẳng, và quỹ của họ được quản lý tập trung.”

Mối quan hệ giữa Berkeley và Trung Quốc không chỉ là về các trung tâm dữ liệu lớn và các dự án xe hơi tự hành. Sinh viên Trung Quốc chiếm hơn một nửa tổng số sinh viên quốc tế tại Berkeley. Học viện Chính sách Chiến lược Úc (Australian Strategic Policy Institute) cũng đã mở một viện nghiên cứu cùng với Đại học Thanh Hoa, Trung Quốc thực hiện các nghiên cứu quốc phòng sâu rộng và có liên quan đến các hoạt động gián điệp của ĐCSTQ.

Mối quan hệ chặt chẽ giữa Đại học California với Chính phủ Cộng sản Trung Quốc và giới tinh hoa doanh nghiệp không phải là duy nhất. Huawei cũng đã tài trợ hàng triệu USD cho các trường đại học hàng đầu khác như Viện Công nghệ Massachusetts. Công ty Trung Quốc này đã gây ảnh hưởng để một học giả MIT nổi tiếng viết một chuyên mục báo ủng hộ Huawei. Hơn 100 trường đại học Hoa Kỳ cũng đã mở Viện Khổng Tử do chính quyền ĐCSTQ kiểm soát. Sau cuộc thẩm tra của lưỡng đảng tại Quốc hội, hàng chục trường đại học Hoa Kỳ đã cắt đứt quan hệ với Viện Khổng Tử.

Thành Dung, Vision Times

Xem thêm: