Đảng cầm quyền Ukraine thông báo thay một nửa chính phủ

Hàng loạt các bộ trưởng và thứ trưởng Ukraine, điển hình là ngoại trưởng Kuleba, đã đệ đơn từ chức khi Tổng thống Zelensky tiến hành thanh trừng bộ máy nhà nước, dẫn tới cả hơn chục ghế bộ trưởng và thứ trưởng nước này sẽ thay người. Tối 4/9, đảng “Đầy tớ của Nhân dân” của ông Zelensky đã công bố nội dung cuộc họp nội bộ đảng về việc đổi mới nhân sự.

Người dẫn đầu đảng “Đầy tớ của Nhân Dân” trong Quốc hội Ukraine, David Arakhamia, cho biết đảng đã họp, có sự tham gia của Tổng thống Volodymyr Zelensky, và thông báo kết quả cuộc họp này trên Telegram tối hôm 4/9.

Lưu ý rằng đây là quyết định của nội bộ đảng cầm quyền của ông Zelensky, không phải là quyết định chính thức thay nhân sự vốn là phải do Quốc hội ban hành. Nhưng theo diễn biến giao tranh gần đây và tình hình chính trị Ukraine, Quốc hội sẽ thông qua quyết định của đảng Zelensky.

Andrii Sybiga, cấp phó thứ nhất của Dmytro Kuleba, sẽ trở thành Bộ trưởng Ngoại giao thay cho Kuleba.

Svitlana Hrynchuk, thứ trưởng Bộ Năng lượng, sẽ lên làm bộ trưởng Bộ Bảo vệ Môi trường, thay cho Ruslan Strilets.

Mykola Tochytskyi sẽ trở thành bộ trưởng Bộ Văn hóa và Chính sách Thông tin.

Nataliya Kalmykova, thứ trưởng Bộ Quốc phòng sẽ trở thành bộ trưởng Bộ Cựu chiến binh.

Danh sách còn dài, tổng cộng cả chục bộ trưởng, một số thứ trưởng và quan chức cao cấp, nghĩa là, một nửa bộ máy chính phủ.

Câu chuyện thanh tẩy chính phủ

Theo Pravda Ukraine chỉ ra, Zelensky đã công khai tỏ ý muốn thanh trừng chính phủ từ lâu rồi.

Trong một cuộc phỏng vấn ngày 4/2, Zelensky đã nói rằng ông muốn khởi động lại (reset) bộ máy cầm quyền. Theo lời bình của tờ báo, ông Zelensky vậy là đã mất 4 ngày để loại bỏ Tổng tư lệnh Valery Zaluzhny cùng phe cánh của ông ta, và đã mất 7 tháng để làm ra cái tạm gọi là tái thiết lập chính phủ.

Pravda, một tờ báo theo sát chủ trương của Kiev, tường thuật rằng vào cuối tháng 8, ông Zelensky đã có cuộc nói chuyện thẳng thắn với thủ tướng Denys Shmyhal, người đứng đầu chính phủ. Shmyhal nói với Zelensky rằng hoặc là sa thải ông hoặc là để cho ông tiếp tục làm việc, bởi vì lúc đó các tin đồn liên tục xuất hiện trên các phương tiện truyền thông rằng ông Shmyhal sẽ từ chức khiến cho ông ta rất khó làm việc.

Zelensky lúc đó đã hứa với Shmyhal rằng sẽ không lôi ông ta xuống và dành cơ hội để ông làm việc. Sau đó, trong một cuộc họp, Shmyhal đề nghị thay một nửa bộ máy chính phủ.

Tiếp đó, Pravda dẫn lời của nguồn tin riêng, tường thuật rằng “Tổng thống nói: ‘Này Denys Anatoliyovych, hãy giải quyết tất cả vấn đề nhân sự của chính phủ vào tuần tới, để trước khi các đại biểu lên đường đi công tác ở NATO, EU, v.v. thì chúng ta đã củng cố xong đội ngũ.’ Lúc đó thủ tướng Shmyhal bình thản đồng ý và nói rằng việc này vậy là xong.”

Thế là hôm Thứ Ba 3/9 xảy ra sự “sụp đổ của chính phủ” diễn ra ở Quốc hội, theo cách miêu tả của Pravda, khi hàng loạt quan chức cao cấp chính phủ được đặt vào tình huống sẽ bị bãi nhiệm. Prava cho hay suốt cả ngày Thứ Ba, Quốc hội Ukraine không cho phép các nhà báo, đại biểu quốc hội, hay đối tác quốc tế hiện diện ở đó có thể liên lạc ra bên ngoài, cúp điện thoại.

Hôm Thứ Tư 4/9, Kuleba và một loạt bộ trưởng và thứ trưởng khác nộp đơn từ chức. Nếu cộng với số đã được quyết định bãi nhiệm vào hôm Thứ Ba, thì là cả chục bộ trưởng và vài thứ trưởng.

Nghĩa là một nửa bộ máy nhà nước Ukraine sẽ phải thay người. Đối mặt với tình huống đó, đảng cầm quyền của Zelensky đã lập tức họp nội bộ. Và đến tối Thứ Tư 4/9, “Đầy tớ của Nhân Dân” đã công bố phương án thanh tẩy chính phủ như đưa tin bên trên.

• Dân biểu Ukraine nói F-16 bị bắn rụng bởi Patriot, sỹ quan cao cấp bị sa thải

Đại biểu Quốc hội Mariana Bezuhla, theo tờ báo khác đưa tin, thế mà thoát được sát nút trong trận nội đấu hôm Thứ Ba. Cô là người của phe “Đầy tớ của Nhân Dân”, và được biết đến vì nhiều lần chỉ trích các quan chức trong quân đội. Thậm chí nói thẳng trên Telegram rằng “lũ chuột” đang tồn tại ở quân đội Ukraine.

Tuần trước, trong vụ máy bay F-16 bị rụng, chính cô là người công bố ra câu chuyện rằng F-16 bị rụng và phi công mất mạng đương trường là do hệ thống phòng không Patriot bắn nhầm. Sau đó Tư lệnh không quân Mykola Oleschuk đã yêu cầu Bezuhla xin lỗi, và nói cô là “công cụ” chuyên dùng để làm mất uy tín giới lãnh đạo cấp cao của quân đội. Kết cục là ngay sau đó, Oleschuk bị Zelensky cách chức. Lệnh cách chức có hiệu lực ngay lập tức.

Lần này, tại Quốc hội cô bị một số bộ trưởng yêu cầu bỏ phiếu bãi nhiệm do cô nhiều lần nói xấu quân đội và tiết lộ bí mật quân sự. Kết quả cuộc bỏ phiếu bãi nhiệm, Bezuhla đã thoát hiểm trong gang tấc khi có 205 phiếu đồng ý bãi nhiệm cô, sát nút lằn ranh 226 phiếu.

Thanh tẩy chính phủ là để có “năng lượng tươi mới”

Vẫn theo câu chuyện mà Pravda tường thuật, Zelensky giải thích cho cuộc thanh trừng này là để đem lại “năng lượng tươi mới” cho bộ máy nhà nước.

“Chúng tôi cần năng lượng tươi mới cho hôm nay. Bước đi này liên quan tới củng cố chính phủ chúng ta trên các phương diện khác nhau, gồm cả chính trị và ngoại giao,” Zelensky giải thích vào hôm Thứ Tư.

Một dịp khác, Zelensky chia sẻ với các đại biểu quốc hội một cách hài hước về bộ dạng mệt mỏi của bộ máy nhà nước: “Thậm chí một số bộ trưởng đầy quyền lực sau vài năm làm việc chăm chỉ hàng ngày đã cảm thấy gánh nặng của hàng núi công việc đổ lên đầu. Đôi khi có thể nhìn thấy điều đó trên khuôn mặt của họ.”

Nhật Tân (t/h)