ĐCSTQ xây dựng tiền đồn nghe lén ở Cuba, thách thức an ninh quốc gia Mỹ

Thứ Ba (ngày 6/5), nhà nghiên cứu cao cấp Ryan Berg từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Hoa Kỳ (CSIS) cho biết, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang lợi dụng lợi thế địa lý và mối quan hệ hữu hảo với chính quyền Cuba để biến quốc gia này thành một tiền đồn thu thập tín hiệu tình báo (SIGINT) nhắm vào Hoa Kỳ.

Điều trần trước Tiểu ban An ninh Giao thông Vận tải và Hàng hải thuộc Ủy ban An ninh Nội địa Hạ viện, ông nhấn mạnh rằng các hoạt động tình báo ngày càng gia tăng của Trung Quốc tại Cuba đã trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng đối với Hoa Kỳ.

Từ lâu Cuba luôn là điểm nóng trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, trạm nghe lén Lourdes từng cung cấp tới 75% thông tin tình báo quân sự cho Liên Xô.

Mặc dù trung tâm này đã đóng cửa vào năm 2002, nhưng mạng lưới tình báo của Cuba chưa bao giờ biến mất. Sau khi Liên Xô sụp đổ, Cuba rơi vào khủng hoảng kinh tế, ĐCSTQ nhân cơ hội này tăng cường hợp tác, ký kết thỏa thuận tiếp quản trạm nghe lén cũ của Liên Xô vào năm 1999, đồng thời giúp Cuba gây nhiễu sóng các đài phát thanh như “Radio y Televisión Martí” từ Hoa Kỳ.

• Nội dung bài đăng trên nền tảng X: “Video bùng nổ: Nhân chứng tiết lộ Trung Quốc xây dựng trạm nghe lén tại Cuba để do thám Hoa Kỳ.”

Kể từ đó, quan hệ Trung Quốc – Cuba ngày càng trở nên thân thiết. Từ chuyến thăm Trung Quốc của Raúl Castro năm 2005, chuyến thăm Cuba của ông Tập Cận Bình năm 2014, cho đến việc Cuba dự kiến trở thành thành viên dự bị của nhóm BRICS (một nhóm các nền kinh tế đang phát triển bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) năm 2025, cho thấy vị trí chiến lược quan trọng của Cuba trong tính toán địa chính trị của Bắc Kinh.

Báo cáo “Tín hiệu Bí mật” của CSIS tiết lộ Trung Quốc đã thiết lập 4 trạm nghe lén đáng ngờ ở Cuba, trong đó tổ hợp ăng-ten mới tại thị trấn Bejucal đang được mở rộng, phản ánh việc triển khai tình báo của Bắc Kinh đang tiến hành ổn định và bài bản.

Xuất khẩu chủ nghĩa độc tài số và xâm nhập hạ tầng

Ảnh hưởng của ĐCSTQ tại Cuba không chỉ nằm ở trạm nghe lén mà còn bao gồm hỗ trợ kỹ thuật cho “an ninh chính quyền”. Ông Berg cho biết Bắc Kinh xuất khẩu cho Cuba các công nghệ “quản trị độc tài”, bao gồm giám sát viễn thông, thể hiện logic “trao quyền cho chế độ”.

Hiện tại, Etecsa, nhà cung cấp internet duy nhất của Cuba, sử dụng rộng rãi thiết bị từ Huawei và ZTE, hệ thống lọc mạng sử dụng phần mềm eSight của Huawei. Khi Cuba xảy ra các cuộc biểu tình quy mô lớn vào năm 2021, việc chính quyền cắt mạng là minh chứng rõ ràng cho vai trò của các công nghệ này.

Năm 2023, tờ Wall Street Journal lần đầu tiết lộ về các trạm nghe lén của ĐCSTQ tại Cuba. Mặc dù ban đầu phía Hoa Kỳ phủ nhận, nhưng không lâu sau người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, ông Kirby, đã thay đổi lập trường, thừa nhận sự tồn tại của các cơ sở này và nói rằng chúng đã được xây dựng từ thời chính quyền Trump.

Hình ảnh vệ tinh mới nhất vào tháng 4/2025 cho thấy, cơ sở nghe lén ở Bejucal vẫn đang được mở rộng, trong khi công trình tại điểm nghe lén El Salao ở phía đông đã bị đình chỉ.

Những cơ sở này nằm gần các căn cứ quân sự trọng yếu như Căn cứ Không quân MacDill, Căn cứ Tàu ngầm Vịnh Kings và Bộ Tư lệnh Miền Nam Hoa Kỳ, có khả năng nghe lén hiệu quả các liên lạc quân sự, chính phủ và thương mại của Mỹ.

Dân biểu Cộng hòa bang Florida, ông Carlos Giménez, nhận định đây có thể là hoạt động tình báo trắng trợn nhất gần lãnh thổ Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ kêu gọi đáp trả

Tại buổi điều trần, các dân biểu và chuyên gia kêu gọi lập trường cứng rắn hơn nhằm đối phó với sự mở rộng tình báo của ĐCSTQ ở châu Mỹ.

Ông Ryan Berg của CSIS đề xuất cung cấp báo cáo mật cho tất cả các thành viên Quốc hội Hoa Kỳ, và cân nhắc công bố một số hình ảnh chiến lược nhằm tăng cường sự minh bạch và cảnh giác của công chúng. Ông nhấn mạnh, việc minh bạch và công khai chỉ trích thực sự có thể phá vỡ một số tham vọng của ĐCSTQ.

Ông Leland Lazarus thuộc Đại học Quốc tế Florida cho biết, Trung Quốc triển khai rộng rãi các công nghệ giám sát như thiết bị quét, hệ thống thu thập sinh trắc học, hạ tầng cảng và khả năng giám sát không gian, không chỉ đe dọa an ninh quốc gia Hoa Kỳ mà còn được sử dụng như công cụ đàn áp chính trị ở Cuba. Ông gọi Cuba là “phòng thí nghiệm hoàn hảo của Trung Quốc.”

Một số nghị sĩ cho rằng sự suy giảm ảnh hưởng của Mỹ tại khu vực Mỹ Latinh đã tạo điều kiện cho ĐCSTQ xâm nhập. Dân biểu Dân chủ Troy Carter nói khoảng trống mà Hoa Kỳ để lại đang bị các nhà độc tài lấp đầy, ĐCSTQ lại nắm lấy vị trí thống trị.

Ông nhấn mạnh viện trợ đối ngoại không phải là hành động bố thí, mà là một khoản đầu tư cho an ninh quốc gia và các giá trị.

Trước sự mở rộng dấu chân tình báo của ĐCSTQ, những thành viên tiểu ban đã lên kế hoạch tìm kiếm thêm các báo cáo mật và đánh giá các phương án đối phó.