Tổng thống Mỹ Joe Biden quyết định rời cuộc đua vào Nhà Trắng sau hơn ba tuần hứng chịu sức ép khổng lồ từ chính các quan chức, nghị sĩ Dân chủ, những người hối thúc ông lùi về phía sau, nhường cơ hội cho người trẻ hơn.
Trong thông báo đăng trên mạng xã hội X chiều 21/7, ông Biden cho biết “được phụng sự ở cương vị Tổng thống là niềm vinh hạnh lớn nhất đời tôi. Dù muốn tái tranh cử, tôi tin rằng quyết định rút lui sẽ mang lại lợi ích cao nhất cho đảng và đất nước”.
Ông chủ Nhà Trắng khẳng định nước Mỹ đã đạt “tiến bộ vĩ đại” trong hơn ba năm rưỡi qua và ông sẽ tập trung hoàn thành nhiệm vụ của một Tổng thống trong phần còn lại của nhiệm kỳ.
Chưa bao giờ một tổng thống Mỹ rời cuộc đua vào Nhà Trắng gần với ngày bầu cử như vậy, đặc biệt sau 24 ngày ông quyết tâm cứu vãn nỗ lực tái tranh cử và khắc phục hậu quả tai hại từ cuộc tranh luận đầu tiên với đối thủ Donald Trump, theo giới quan sát.
Thông báo chấm dứt chiến dịch tranh cử được đưa ra khi ông Biden đang ở Rehoboth Beach, bang Delaware để cách ly và phục hồi sức khỏe vì mắc COVID-19. Ông đã trao đổi với hai cố vấn thân cận lâu năm gồm Steve Riccetti và Mike Donilon, cũng như nói chuyện với gia đình trước khi đi đến quyết định.
Các nguồn tin thân cận với Tổng thống Mỹ cho hay kế hoạch rời đường đua bắt đầu được chuẩn bị vào tối 20/7 và hoàn tất vào sáng 21/7, nhưng ngay cả những quan chức cấp cao trong chính quyền cũng không hay biết. Ông Biden trước đó tuyên bố vẫn theo đuổi nỗ lực tranh cử, thậm chí lên kế hoạch cho một cuộc vận động tranh cử sau khi hết thời gian cách ly.
Sau khi thông báo cho Phó tổng thống Kamala Harris, Chánh văn phòng Nhà Trắng Jeffrey D. Zients và Chủ tịch chiến dịch tranh cử Jen O’Malley Dillon, bức thư thông báo dừng tranh cử được đăng trên mạng xã hội X lúc 13h46 cùng ngày.
Áp lực đã đè nặng lên vai ông Biden trong hơn 20 ngày qua. Hơn 30 nghị sĩ Dân chủ đã công khai kêu gọi ông rời cuộc đua. Các lãnh đạo đảng nói ông không thể giành chiến thắng cuộc bầu cử năm nay. Tiền quyên góp từ các nhà tài trợ cạn kiệt, khi một số người nói rằng họ cảm thấy bị phản bội vì không được cung cấp đầy đủ thông tin về tình trạng sức khỏe của ông Biden.
“Tôi biết rất nhiều nhà tài trợ lớn và không thấy ai muốn quyên góp từ 100.000 USD trở lên”, một nhà tài trợ của đảng Dân chủ nói trước khi ông Biden thông báo rút lui.
Trong khi ông Biden khẳng định “chỉ có Chúa mới khiến tôi thay đổi quyết định”, các nhà thăm dò đảng Dân chủ đã thực hiện khảo sát và thấy rằng Tổng thống Mỹ đang trên đà thất bại. Kết quả khảo sát cho thấy ông Biden thua ông Trump tại các bang chiến trường quan trọng.
“Mất tất cả” là cách một thành viên đảng Dân chủ mô tả về báo cáo kết quả khảo sát mà nhà thăm dò Stanley Greenberg gửi cho nhóm cố vấn thân cận của ông Biden.
Khi Tổng thống Biden tham vấn hai cố vấn thân cận Steve Riccetti và Mike Donilon ngày 20/7, thông tin họ cung cấp về cuộc thăm dò và lập trường của các quan chức hàng đầu đảng Dân chủ cho thấy rõ con đường giành chiến thắng “về cơ bản không còn tồn tại”, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề.
Khảo sát cho thấy nhiều cử tri Mỹ nhận ra ở tuổi 81, ông Biden không còn là chính trị gia mạnh mẽ như bốn năm trước đó. Nhiều tiếng nói quan trọng trong đảng cũng đã bắt đầu quyết tâm thúc đẩy chiến dịch gây áp lực một cách tế nhị nhằm để ông Biden rời đường đua và chọn ứng viên khác.
Không chỉ mệt mỏi với những lời kêu gọi rút lui từ chính các thành viên trong đảng của mình, bản thân Tổng thống Biden cuối cùng cũng bị thuyết phục rằng ông không thể chiến thắng. Đây là điều mà nhiều đảng viên Dân chủ đã nhận thấy kể từ sau cuộc tranh luận gây thất vọng của ông Biden tháng trước.
Một thành viên đảng Dân chủ cho rằng Tổng thống Biden đã nhận thức được những vấn đề quanh nỗ lực tái tranh cử, từ ý kiến của các thành viên Dân chủ tới kết quả thăm dò. Tuy nhiên, người này cho rằng ông Biden cần thời gian để chấp nhận và quyết định.
Vào thời điểm đó, cựu chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi xuất hiện trên chương trình Morning Joe của MSNBC và nói rằng đảng sẽ cho Tổng thống, người đang kiên quyết nói rằng sẽ ở lại, có thêm thời gian đưa ra quyết định.
Sau đó, ông Trump bị ám sát hụt khi vận động tranh cử ở Pennsylvania ngày 13/7. Hình ảnh ông Trump giơ nắm đấm và hô khẩu hiệu chiến đấu sau khi bị bắn đã gây chấn động nước Mỹ, tiếp lửa cho làn sóng ủng hộ cuồng nhiệt, đồng thời phơi bày rõ sự tương phản với chiến dịch ngày càng mất dần sức sống của ông Biden.
Tổng thống Biden được thông báo mắc COVID-19 và phải kết thúc sớm chuyến vận động tranh cử ở Las Vegas, trở về Rehoboth Beach cách ly ngày 17/7. Trong nhóm trợ lý thân cận của Tổng thống, chỉ một vài người thân cận nhất có cảm giác ông đưa ra quyết định trọng đại.
Trong những ngày gần đây, gia đình ông Biden cũng trở nên lo lắng hơn về tổn thất mà cuộc đua có thể gây ra cho sức khỏe và di sản của Tổng thống. Quá trình phục hồi chậm chạp của ông sau khi mắc COVID-19 cũng càng nhấn mạnh ông khó có thể chịu đựng được sự khắc nghiệt của chiến dịch tranh cử.
Một nghị sĩ quốc hội nói rằng ông Biden cảm thấy “bị phản bội” khi nhiều người mà ông coi là bạn bè đã công khai yêu cầu ông ngừng tranh cử. Nhưng cuối cùng, ông vẫn phải ra quyết định. Ông đã nói chuyện với Phó Tổng thống Harris trước khi công bố, trong đó cho biết ông sẽ dừng tranh cử và ủng hộ bà trở thành ứng viên đảng Dân chủ.
Những người khác trong nhóm thân cận của ông Biden tin ông không còn lựa chọn nào khác, bởi đảng Dân chủ không còn thời gian để khởi động lại hay thiết lập một chiến dịch tranh cử mới.
Sau khi ông Biden thông báo quyết định, nhiều người đã khóc, theo quan chức Nhà Trắng. “Mọi người tin ông Biden là một tổng thống tuyệt vời và họ rất buồn khi thấy ông ấy rút lui. Hầu hết họ nghĩ ông ấy đã quyết định đúng, nhưng vẫn rất đau lòng”, người này cho hay.
Phan Anh