Đồng minh của ông Trump gạt bỏ lời kêu gọi ‘hủy bỏ đạo luật’ của Elon Musk

Những lời công kích dữ dội của ông Elon Musk nhắm vào “một đạo luật lớn tuyệt đẹp” của Tổng thống Donald Trump tiếp tục vào ngày thứ Tư (4/6), giữa lúc các Thượng nghị sĩ Cộng hòa đang bắt đầu điều chỉnh và tái cấu trúc gói đạo luật khổng lồ này theo hướng của riêng họ.

Ông Musk, cựu lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), đã nhắc lại lập luận từng được nêu ra khi ông bác bỏ đạo luật tài trợ chính phủ của Hạ viện hồi tháng Mười Hai – đạo luật mà sau khi ông can thiệp, đã bị cắt bỏ đáng kể và sửa đổi hoàn toàn.

Theo FOX Business National Debt Tracker, tổng nợ quốc gia hiện nay của Hoa Kỳ đã vượt mức 36 ngàn tỷ USD.

“Hãy gọi cho Thượng nghị sĩ của quý vị. Hãy gọi cho Dân biểu của quý vị. Làm cho nước Mỹ phá sản là điều KHÔNG [thể chấp nhận]! HÃY HỦY BỎ đạo luật đó”, ông Musk kêu gọi trong một loạt bài đăng trên mạng xã hội X. 

Tuy những lời chỉ trích gay gắt của ông Musk đã khiến các dân biểu Cộng hòa tại Hạ viện trở nên bối rối, thì ở đầu bên kia của Điện Capitol, các Thượng nghị sĩ lại đang bận rộn thảo luận chi tiết về đạo luật.

Lần này, ông Musk – người vừa kết thúc bốn tháng làm việc trong vai trò là một viên chức chính phủ đặc biệt phụ trách chống lãng phí, gian lận và lạm dụng – dường như không còn tạo được ảnh hưởng sâu rộng như trước, do các Thượng nghị sĩ muốn tự tay định hình nội dung đạo luật.

“Ý tôi là, nếu Elon định cho tôi lời khuyên về cách bay lên mặt trăng, tôi sẽ lắng nghe. Quý vị biết đấy, nếu ông ấy định cho tôi lời khuyên về cách huy động hàng tỷ USD từ các tỷ phú khác, tôi sẽ lắng nghe”, Thượng nghị sĩ Kevin Cramer (Đảng Cộng hòa, Bắc Dakota) nói. 

“Nhưng… ông ta đâu có nắm quyền điều hành chính quyền, quý vị biết đấy, cho nên, thành thật mà nói, Elon – ông ta không phải nhân tố quan trọng. Tôi biết ông ta là một nhân vật nổi tiếng, hào nhoáng, nhưng ông ta không phải là một nhân tố quan trọng”, ông Cramer nói tiếp. 

Phát biểu của ông Cramer được đưa ra sau khi các Thượng nghị sĩ Cộng hòa lắng nghe từ các chủ tịch của các ủy ban Ngân hàng, Quân đội và Thương mại của Thượng viện trình bày hướng tiếp cận của họ đối với phần việc được giao trong đạo luật tại một phiên họp kín.

Ngay sau đó, các thành viên của Ủy ban Tài chính Thượng viện – đơn vị chịu trách nhiệm phần cải cách thuế – đã gặp Tổng thống Trump để bày tỏ sự ủng hộ cho gói cải cách thuế.

Thượng nghị sĩ Roger Marshall (Đảng Cộng hòa, Kansas), cho biết thông điệp chính mà Tổng thống Trump nhấn mạnh trong buổi họp là “hãy thông qua đạo luật chết tiệt đó” với càng ít chỉnh sửa càng tốt. Khi được hỏi liệu ông Trump có lo ngại ảnh hưởng của ông Elon Musk đối với số phận của đạo luật này hay không, ông Trump trả lời: “hoàn toàn không”. 

“Nó gần như là chuyện cười—chỉ là một cuộc trò chuyện cười đùa kéo dài chừng 30 giây. Đó hoàn toàn là nói đùa và cười cợt, và tôi nghĩ Tổng thống cũng nói điều gì đó tích cực về Elon, bày tỏ sự trân trọng đối với những gì ông ấy đã làm cho đất nước”, ông Marshall nói. 

Đảng Cộng hòa tại Quốc hội dự kiến sẽ sử dụng thủ tục hòa giải ngân sách để vượt qua rào cản thủ tục cản trở nghị trình (filibuster) tại Thượng viện – nghĩa là họ không cần đến lá phiếu nào của Đảng Dân chủ để thông qua đạo luật. Tuy nhiên, họ cần tối thiểu 51 phiếu của các Thượng nghị sĩ Cộng hòa để chuẩn thuận.

• Filibuster (thủ tục cản trở nghị trình hoặc thủ thuật diễn thuyết kéo dài) là một thủ tục nghị viện đặc biệt trong Thượng viện Hoa Kỳ, cho phép một Thượng nghị sĩ trì hoãn hoặc ngăn chặn việc thông qua một dự luật bằng cách kéo dài phần tranh luận — đôi khi bằng cách đứng nói không ngừng trên sàn Thượng viện trong nhiều giờ.

Nỗ lực của Thượng viện nhằm chỉnh sửa đạo luật diễn ra sau nhiều tháng tranh luận và thương lượng tại Hạ viện, dẫn đến một bản dự thảo mà Tổng thống Trump hoàn toàn ủng hộ.

Một số nhà lập pháp yêu cầu cắt giảm chi tiêu mạnh tay hơn, lên đến 2 ngàn tỷ USD, trong khi số khác muốn quay lại mức chi tiêu trước đại dịch. Ngoài ra, có những nhóm nhỏ phản đối đang gia tăng xung quanh việc cắt giảm Medicaid và các khoản ưu đãi thuế dành cho năng lượng xanh vốn đã được lồng ghép vào đạo luật của Hạ viện.

Trong số những khoản liên quan đến năng lượng xanh có thể bị loại bỏ là các khoản ưu đãi thuế dành cho xe điện. Nhiều người đồn đoán rằng chính khả năng bị cắt bỏ các khoản này là một phần nguyên nhân đứng đằng sau sự tức giận của ông Musk đối với đạo luật.

“Bất kỳ Thượng nghị sĩ nào có đầu óc cũng thấy những lời của ông Elon [thực chất] chỉ là phản ứng của một Tổng giám đốc điều hành lo sợ việc kinh doanh bị ảnh hưởng. Lý do ông ta [Musk] làm rùm beng là vì chúng tôi đang cắt bỏ các [khoản chi tiêu thừa mứa] vốn đem lại lợi ích cho công ty xe điện của ông ta”, một nguồn tin từ Đảng Cộng hòa tại Thượng viện nói với Fox News. 

Ông Musk ban đầu kêu gọi cắt giảm chi tiêu sâu hơn, nhưng sau đó lại chuyển sang yêu cầu hủy bỏ toàn bộ đạo luật. Hiện tại, đạo luật của Hạ viện do Đảng Cộng hòa soạn thảo đặt mục tiêu cắt giảm 1,5 ngàn tỷ USD trong vòng một thập niên. Cộng với mức tăng trưởng kinh tế dự kiến, các khoản cắt giảm này sẽ giúp bù đắp phần nào chi phí 4 ngàn tỷ USD để duy trì hiệu lực vĩnh viễn của chính sách giảm thuế trong nhiệm kỳ Trump đầu tiên. 

Thượng nghị sĩ Mike Lee (Đảng Cộng hòa, Utah), đã tương tác với một số bài viết của ông Musk trên mạng xã hội hôm thứ Ba (3/6) và dường như đồng tình với quan điểm cho rằng đạo luật cần được sửa đổi triệt để hơn để cắt giảm chi tiêu.

“Tôi nghĩ hầu hết những gì ông ấy [Musk] muốn nói là: ông ấy muốn đạo luật làm được nhiều hơn và quyết liệt hơn để cố gắng giải quyết vấn đề nợ và thâm hụt”, ông Lee nói.

Tuy nhiên, theo báo cáo mới nhất của Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái (CBO), đạo luật này chỉ cắt giảm được khoảng 1,3 ngàn tỷ USD, đồng thời làm giảm nguồn thu khoảng 3,7 ngàn tỷ USD, khiến thâm hụt ngân sách tăng thêm xấp xỉ 2,4 ngàn tỷ USD.

Một số nhà lập pháp từng đồng quan điểm với lập trường phản đối ban đầu của ông Musk đối với “đạo luật lớn và đẹp” vẫn tiếp tục chia sẻ mối quan ngại với ông vào ngày thứ hai trong chuỗi chỉ trích của ông ấy.

Thượng nghị sĩ Rand Paul (Đảng Cộng hòa, Kentucky), nói với Fox News rằng ông cũng nghi ngại về nội dung đạo luật như ông Musk. Tuy ông không nói rõ có đồng ý với ý kiến cho rằng Đảng Cộng hòa trong quốc hội nên bắt đầu soạn lại đạo luật từ đầu hay không, nhưng ông nhấn mạnh rằng vấn đề chính mà ông phản đối là việc kế hoạch này sẽ nâng trần nợ quốc gia thêm 5 ngàn tỷ USD.

“Mục tiêu chính của tôi là rằng, hãy tách riêng trần nợ và biến nó thành một cuộc biểu quyết độc lập, sau đó mới bỏ phiếu cho một đạo luật riêng biệt và sau đó vẫn cần phải giảm chi tiêu. Dù vậy, tôi vẫn rất sẵn lòng ủng hộ đạo luật nếu nó bao gồm nhiều biện pháp cắt giảm chi tiêu hơn và tách trần nợ ra là một cuộc bỏ phiếu riêng”, ông Paul nói.