Thế giới tuần qua (4/9-10/9)

Bắc Hàn thử bom nhiệt hạch; Trung Quốc cho 2 vạn tàu cá cùng tàu hải giám tràn xuống biển Đông; Mỹ Khai tử chương trình bảo hộ nhập cư DACA; Hàn Quốc diễn tập tấn công Bắc Hàn; Siêu bão Irma quét qua Trung Mỹ, 6 triệu dân Florida sơ tán ; Trung Quốc bác phản đối của Việt Nam về tập trận biển Đông… là những tin tức quốc tế nổi bật trong tuần qua.

1. Bắc Hàn thử bom nhiệt hạch

Trưa ngày 3/9/2017, Bắc Hàn bất ngờ cho thử quả bom hạt nhân thứ sáu và cũng là quả bom có sức công phá mạnh nhất từ trước đến nay. Đài truyền hình trung ương Triều Tiên thông báo vụ thử bom đã ‘thành công” và Bình Nhưỡng còn sở hữu khả năng gắn bom H lên các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Vụ thử bom nhanh chóng làm dấy lên làn sóng phản đối cũng như hoang mang về khả năng nổ ra xung đột trên bán đảo Triều Tiên. Liên minh Mỹ-Nhật-Hàn đang thúc ép Liên Hiệp Quốc tăng cường lệnh trừng phạt và cô lập Bắc Hàn, trong đó có lệnh cấm xuất khẩu hàng hóa và nhập khẩu dầu thô.

2. Trung Quốc cho 2 vạn tàu cá cùng tàu hải giám tràn xuống biển Đông

Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, dẫn lời giới chức tỉnh Hải Nam cho biết khoảng 18.000 tàu đánh cá Trung Quốc của tỉnh này đã tràn xuống biển Đông ngay sau khi kết thúc 108 ngày chính quyền trung ương Trung Quốc cấm khai thác hải sản tại vùng biển này. Tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng đánh giá rằng thực chất Trung Quốc vẫn luôn dùng ngư dân là mũi tiên phong trong việc gây hấn với các quốc gia láng giềng như Việt Nam hay Phillippines trên biển Đông để giành quyền kiểm soát các rạn san hô và bãi đá trên tuyến hàng hải chiến lược.

3. Mỹ: Khai tử chương trình bảo hộ nhập cư DACA

Hôm 5/9, Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ Jeff Sessions tuyên bố chấm dứt chương trình Trì hoãn Hành động đối với Trẻ em Nhập cư bất hợp pháp thời Tổng thống Obama (DACA), những người còn được gọi là Dreamer. Những người được hưởng DACA là những trẻ em đến Hoa Kỳ bất hợp pháp trước ngày sinh nhật lần thứ 16 và phải dưới 31 tuổi khi nộp đơn, cùng với các điều kiện khác. Cựu Tổng thống Obama đã đưa ra chính sách DACA này vào tháng 6 năm 2012 như một “biện pháp xử lý tạm thời” đối với vấn đề trẻ em là người nhập cư phi pháp. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng bây giờ là lúc phải giải quyết triệt để vấn đề nhập cư phi pháp, nhưng ông cũng khẳng định ông rất yêu quý những Dreamers và hy vọng Quốc hội tìm ra phương án giải quyết ổn thỏa cho họ sau khi chấm dứt DACA – vì bản chất đây chỉ là một giải pháp tạm thời.

4. Hàn Quốc diễn tập tấn công Bắc Hàn

Hôm 4/9, Hàn quốc loan báo cho quân đội tiến hành cuộc tập trận bắn đạn thật mô phỏng cuộc tấn công vào bãi thử hạt nhân của chế độ Kim Jong-un. Đây được xem là “cảnh báo mạnh mẽ” của Seoul trước vụ thử bom H mới nhất của Bình Nhưỡng. Văn phòng Tham mưu trưởng quân đội Hàn Quốc nói rằng một tên lửa đất đối đất và tên lửa đất đối không tầm xa đã “tấn công chính xác” vào các mục tiêu mô phỏng vị trí quân sự trọng yếu của Bắc Hàn trên vùng biển Nhật Bản.

Các quan chức Hàn Quốc cho biết thêm rằng mục tiêu đã được thiết lập có tính toán khoảng cách từ địa điểm bắn tới vị trí bãi thử của Bắc Hàn. Bài diễn tập này nhằm thực hành các cuộc tấn công phủ đầu chính xác, cũng như cắt đứt nguồn chi viện từ các khu vực khác tới khu vực thử hạt nhân của miền Bắc.

5. Thủ tướng Campuchia Hun Sen triệt hạ phe đối lập, đòi tại vị thêm 10 năm

Trong 1 tuần qua bầu không khí chính trị tại Campuchia rất căng thẳng khi Thủ tướng Hun Sen gia tăng các áp lực chính trị lên phe đối lập, các nhóm nhân quyền và hãng truyền thông độc lập. Động thái này được cho là để nhà lãnh đạo đảng Nhân dân Campuchia thuận lợi hơn trong việc tái đắc cử Thủ tướng trong cuộc bầu cử năm 2018. Sau khi cho bắt giữ lãnh đạo đảng Cứu quốc đối lập Kem Sokha và ép tờ báo độc lập Cambodia Daily đóng cửa hôm thứ Hai (4/9), Thủ tướng Campuchia Hun Sen hôm thứ Tư (6/9) đã thề sẽ tiếp tục đứng đầu chính phủ quốc gia Đông Nam Á này thêm 10 năm nữa. Hôm thứ Hai (4/9), phát biểu tại lễ khai trương một nhà thờ tại tỉnh Kompong Cham, ông Hun Sen đã tuyên bố sẽ quyết tâm chống lại sự can thiệp của nước ngoài sau khi cộng đồng quốc tế lên án chính phủ Campuchia cho bắt giữ lãnh đạo đảng Cứu quốc đối lập Kem Sokha và ngày càng mở rộng các cuộc trấn áp những người bất đồng chính kiến với ông Hun Sen.

6. Siêu bão Irma quét qua Trung Mỹ, 6 triệu dân Florida sơ tán

Tính đến đêm thứ Bảy 9/9 siêu bão cấp 5 Irma đã tàn phá một loạt các đảo Caribbean khiến ít nhất 24 người thiệt mạng. Cơn bão Đại Tây Dương mạnh nhất trong vòng 1 thế kỷ qua sẽ đánh thẳng vào bang Florida, Hoa Kỳ vào trưa Chủ Nhật 10/9. Thống đốc tiểu bang Florida cho biết hơn 6 triệu người dân Florida đã được lệnh di tản, với những người còn ở lại, đã quá muộn để lái xe khỏi vùng nguy hiểm. Với sức gió ở tâm bão lên tới 290km/giờ, bão Irma đã tàn phá nặng nề nhiều đảo nhỏ ở đông bắc Caribbean trong những ngày qua. Các quan chức Cuba thông tin rằng bão đã “gây thiệt hại đáng kể”, nhưng không cung cấp các thông tin chi tiết các tổn thất về người và tài sản.

Cơ quan khí tượng Cuba đã dự báo sóng lên cao đến 9m ở một số khu vực ven biển. Cây cối đã bị quật đổ, nhiều nhà cửa, bệnh viện và các công trình công cộng bị phá hủy. Trung tâm Bão Quốc gia Hoa Kỳ (NHC) cho hay sức gió của bão Irma đã giảm nhẹ vào thứ Năm (7/9), xuống còn khoảng 275km/giờ, nhưng vẫn duy trì ở cấp 5 khi nó quét qua bờ bắc của Cộng hòa Dominica. Từ 1851 tới nay, nước Mỹ chỉ ba lần hứng chịu bão cấp 5 và bão Irma lớn hơn nhiều so với bão Andrew ập vào Mỹ năm 1992. Hàng ngàn nhân sự trong lực lượng chuẩn bị ứng phó bão đã sẵn sàng, đồ ăn, thức uống viện trợ cho dân sơ tán đã được chuẩn bị. Thứ sáu là hạn chót dân phải sơ tán trước khi gió mạnh bắt đầu quét vào Florida.

7. Trung Quốc bác phản đối của Việt Nam về tập trận biển Đông

Hôm 6/9, Trung Quốc bác bỏ lời phản đối của chính phủ Việt Nam rằng Bắc Kinh đang tập trận bắn đạn thật trong khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam trên biển Đông, khẳng định khu vực tập trận nằm hoàn toàn trong chủ quyền của Trung Quốc.

Trước đó một ngày, Hà Nội lên án mạnh mẽ các cuộc tập trận quân sự bắn đạn thật của Trung Quốc trên biển Đông, giữa lúc căng thẳng tiếp tục tăng giữa hai nước. Theo Reuters, Cục Quản lý An toàn Hàng hải của tỉnh Hải Nam, Trung Quốc, hồi tháng trước loan báo sẽ có các cuộc tập trận bắn đạn thật cho đến ngày 2/9 trên quần đảo Hoàng Sa, nơi mà Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền.

Phản ứng lại cáo buộc của Việt Nam, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói trong buổi họp báo rằng “Trung Quốc không làm gì sai”.

“Chúng tôi hy vọng các bên liên quan có thể xem xét cuộc tập trận này một cách hòa bình và hợp lý”, Reuters dẫn lời ông Cảnh nói. Căng thẳng Việt Nam – Trung Quốc đang ở mức cao nhất trong 3 năm qua vì các hoạt động bành trướng của Trung Quốc ngoài biển Đông.

Trọng Đức