Israel khôi phục lệnh ngừng bắn tại Gaza sau vụ đụng độ đẫm máu

Quân đội Israel vào tối Chủ nhật (19/10) tuyên bố đã khôi phục thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza. Trước đó, một cuộc tấn công chết người khiến 2 binh sĩ Israel thiệt mạng và dẫn đến loạt đòn trả đũa. Giới chức Gaza cho biết, các đợt không kích đã khiến ít nhất 26 người thiệt mạng, đẩy thỏa thuận ngừng bắn — vốn do Mỹ làm trung gian — vào tình trạng nguy hiểm.

• Cáo buộc Hamas vi phạm thỏa thuận, Israel lại tấn công Gaza

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết, sau khi 2 binh sĩ Israel thiệt mạng vào sáng Chủ nhật tại khu vực Rafah ở miền nam, quân đội đã tiến hành “một loạt cuộc tấn công lớn” nhằm vào các mục tiêu của Hamas.

2 binh sĩ tử trận là Thiếu tá Yaniv Kula, 26 tuổi, và Trung sĩ Itay Yavetz. Ba người khác bị thương. IDF đổ lỗi cho Hamas và đã tấn công 20 mục tiêu tại Gaza, bao gồm các chỉ huy chiến trường, tay súng, một đường hầm và kho vũ khí.

Cánh vũ trang của Hamas cho biết họ vẫn cam kết với thỏa thuận ngừng bắn và không hay biết gì về cuộc đụng độ ở Rafah. Nhóm này cũng khẳng định không có liên lạc với các nhóm tại khu vực đó kể từ tháng Ba.

Cơ quan phòng vệ dân sự do Hamas kiểm soát nói rằng các cuộc tấn công đã khiến 45 người thiệt mạng, song con số này chưa thể kiểm chứng và không rõ bao nhiêu là dân thường, bao nhiêu là chiến binh. Hãng Reuters dẫn lời cư dân địa phương và giới chức y tế cho biết ít nhất 26 người đã thiệt mạng.

Mỹ can thiệp khẩn cấp để duy trì ngừng bắn

Theo nhiều nguồn tin truyền thông, sau vụ việc, Mỹ đã nhanh chóng can thiệp nhằm ngăn chặn nguy cơ đổ vỡ của thỏa thuận ngừng bắn do Washington làm trung gian — vốn chỉ mới có hiệu lực chưa đầy 10 ngày.

Trang Axios dẫn lời quan chức Mỹ cho biết đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff và cố vấn kiêm con rể cựu Tổng thống Trump, Jared Kushner, đã điện đàm với Bộ trưởng phụ trách các vấn đề chiến lược của Israel, Ron Dermer. Phía Mỹ yêu cầu Israel “đáp trả một cách tương xứng nhưng cần kiềm chế”.

IDF đã thông báo vào tối Chủ nhật rằng thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza được khôi phục.

Một nguồn tin an ninh Israel nói với Reuters rằng dưới áp lực của Mỹ, viện trợ nhân đạo sẽ được nối lại vào Gaza từ thứ Hai.

Vụ việc làm rạn nứt thỏa thuận diễn ra ngay trước khi Witkoff và Kushner dự kiến đến thăm Israel vào thứ Hai, và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance dự kiến đến vào thứ Ba.

Một quan chức Mỹ nói với Thời báo Israel rằng 3 quan chức này dự kiến sẽ gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu và các quan chức cấp cao khác của Israel để thúc đẩy khuôn khổ ngừng bắn tại Gaza.

Một quan chức cao cấp trong chính quyền Trump nói với Axios: “Về mặt thực thi thỏa thuận, hiện tại chúng tôi đang kiểm soát những gì diễn ra ở Gaza. Chúng tôi sẽ là bên đưa ra quyết định”.

Các quan chức Mỹ thừa nhận họ đã dự đoán sẽ có những vụ việc như vậy trong giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn, và cho biết sẽ tăng cường giám sát để đảm bảo lệnh ngừng bắn được duy trì.

Một quan chức nói: “Tình hình vẫn cực kỳ bất ổn”.

Tập trung vào thách thức giai đoạn hai

Sau sự kiện này, các nỗ lực ngoại giao của Mỹ vẫn tiếp tục. Giai đoạn hai của thỏa thuận sẽ liên quan đến việc Hamas “giải giới” và chuyển giao quyền quản lý Gaza cho một ủy ban kỹ trị.

Trong cuộc phỏng vấn phát sóng trên Fox News hôm Chủ nhật, ông Trump nhắc lại rằng Hamas đã “cam kết” giải giới, nhưng thừa nhận không có thời hạn “cố định” nào được đặt ra cho việc này.

Khi bị hỏi về thời gian cụ thể, ông Trump nói: “Họ (Hamas) đã cam kết sẽ làm điều đó”.

“Không có thời hạn cố định nào cả, nhưng trong đầu tôi có một giới hạn. Nếu đến một lúc nào đó họ không hành động như đã cam kết, thì chúng tôi sẽ phải làm thay họ.”

“Chúng tôi sẽ không để quân đội Mỹ đặt chân lên vùng đất đó (Gaza),” ông Trump nói thêm, việc giải giới có thể được Israel thực hiện.

Ngoài ra, tranh cãi giữa Israel và Hamas về thi thể các con tin đã thiệt mạng vẫn đang tiếp diễn. Dù Hamas đã thả tất cả con tin còn sống, nhóm này vẫn chưa trao trả 16 thi thể, và Israel cáo buộc tổ chức khủng bố này cố ý giam giữ.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, cho biết theo thỏa thuận ngừng bắn, “vạch vàng” đánh dấu giới hạn mà quân đội Israel rút lui sẽ được thể hiện rõ, và bất kỳ hành vi vi phạm hoặc vượt qua giới tuyến này sẽ bị bắn trả.

Một quan chức Israel cảnh báo rằng khu vực giữa “vạch vàng” và biên giới với Ai Cập là “điểm nóng tiềm tàng cho leo thang xung đột”.

Quan chức này cho biết: “Trên danh nghĩa, khu vực đó nằm dưới sự kiểm soát của Israel, nhưng (trong những đường hầm vẫn còn hoạt động) các tay súng Hamas đang ẩn náu — tìm cách quấy rối lực lượng Israel dưới vỏ bọc lệnh ngừng bắn, ngay cả khi không có lệnh rõ ràng từ chỉ huy”.

Tối Chủ nhật, khi được hỏi về tình hình Gaza, ông Vance cho biết Hamas có khoảng 40 “đơn vị” và hiện chưa có cơ sở hạ tầng an ninh đủ tin cậy để xác nhận việc giải giới.

Ông nói: “Một số trong đó có thể tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn. Nhưng như chúng ta thấy hôm nay, nhiều nhóm thì không”.

“Trước khi chúng ta có thể đảm bảo Hamas được giải giới đúng cách, điều đó sẽ cần đến… một số quốc gia Ả Rập vùng Vịnh cử lực lượng vào khu vực để duy trì pháp luật và trật tự tại chỗ.”