Ít nhất 800 người thiệt mạng trong trận động đất ở Afghanistan

Lực lượng phòng vệ dân sự, người dân địa phương và binh lính đang chuẩn bị sơ tán những nạn nhân bị thương trong trận động đất khiến hàng trăm người thiệt mạng và phá hủy nhiều ngôi làng ở miền đông Afghanistan, tại Mazar Dara, tỉnh Kunar, ngày 1/9/2025.

Ít nhất 800 người đã thiệt mạng và hơn 2.800 người bị thương sau khi một trận động đất mạnh 6,0 độ richter xảy ra tại miền đông Afghanistan vào đêm Chủ nhật, theo Bộ Thông tin nước này, đồng thời lưu ý rằng con số thương vong có thể còn tiếp tục tăng.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), trận động đất được báo cáo xảy ra vào khoảng nửa đêm theo giờ địa phương (GMT+4:30), với tâm chấn gần thành phố Jalalabad, thuộc tỉnh Kunar, cách thủ đô Kabul khoảng 120km về phía đông. Ngay sau trận động đất ban đầu là một dư chấn mạnh 4,5 độ, và sau đó là một trận động đất khác mạnh 5,2 độ.

“Thật đáng buồn, trận động đất đêm nay đã gây thiệt hại về người và tài sản ở một số tỉnh miền đông của chúng ta. Các quan chức địa phương và người dân hiện đang tham gia vào công tác cứu hộ những người bị ảnh hưởng,” người phát ngôn chính của Chính phủ Taliban, ông Zabihullah Mujahid, viết trên X, và cho biết mọi nguồn lực sẵn có sẽ được huy động để cứu sống người dân.

Theo AP, các tòa nhà ở Afghanistan thường là các công trình thấp tầng, chủ yếu bằng bê tông và gạch, với những ngôi nhà ở vùng nông thôn và các khu vực xa xôi được xây bằng gạch bùn và gỗ. Nhiều công trình được xây dựng kém chất lượng. Một cư dân ở quận Nurgal, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở Kunar, cho biết gần như toàn bộ ngôi làng đã bị phá hủy.

“Trẻ em đang nằm dưới đống đổ nát. Người già đang nằm dưới đống đổ nát. Thanh niên cũng đang nằm dưới đống đổ nát,” người dân này nói, không tiết lộ tên.

“Chúng tôi cần sự giúp đỡ ở đây,” ông kêu gọi. “Chúng tôi cần người đến đây và cùng chúng tôi. Hãy giúp chúng tôi kéo những người bị chôn vùi ra ngoài. Không có ai đến để đưa các thi thể ra khỏi đống đổ nát.” Các ngôi nhà sập xuống và người dân la hét cầu cứu.

Miền Đông Afghanistan là khu vực đồi núi, với nhiều vùng hẻo lánh.

Trận động đất đã làm tình hình liên lạc trở nên tồi tệ hơn. Đường sá bị chặn khiến các nhân viên cứu trợ phải đi bộ bốn đến năm tiếng để tiếp cận người sống sót. Hàng chục chuyến bay đã hoạt động tại Sân bay Nangarhar, đưa người bị thương đến bệnh viện.

Một người sống sót kể lại cảnh tượng nhìn thấy những ngôi nhà sập ngay trước mắt và người dân la hét cầu cứu. Sadiqullah, sống ở khu vực Maza Dara thuộc Nurgal, cho biết anh bị đánh thức bởi một tiếng nổ sâu, vang như một cơn bão đang đến gần. Anh chạy đến chỗ các con đang ngủ và cứu được 3 đứa. Anh đang định quay lại để đưa phần còn lại của gia đình ra thì căn phòng đổ sập lên người anh.

“Tôi bị chôn vùi một nửa người và không thể thoát ra,” anh kể qua điện thoại với hãng tin AP từ Bệnh viện Nangarhar. “Vợ tôi và hai con trai đã chết, còn cha tôi bị thương và đang nằm viện cùng tôi. Chúng tôi bị mắc kẹt trong 3 – 4 tiếng cho đến khi người dân từ khu vực khác đến và kéo tôi ra.”

Anh nói cảm giác như cả ngọn núi đang rung chuyển. Zaman cho biết nhiều khu vực vẫn chưa thể báo cáo số thương vong, và “các con số dự kiến sẽ thay đổi” khi có thêm thông tin về người chết và bị thương. Ông Mujahid, cho biết trực thăng đã tiếp cận được một số khu vực nhưng việc di chuyển bằng đường bộ vẫn rất khó khăn.

“Có một số ngôi làng mà người bị thương và thi thể vẫn chưa được đưa ra khỏi đống đổ nát, nên con số thương vong có thể sẽ còn tăng,” ông nói với các phóng viên.

Các thương vong đã được ghi nhận tại các huyện Nur Gal, Sawki, Watpur, Manogi và Chapa Dara, theo Bộ Thông tin, đồng thời cho biết rằng các con số hiện chỉ là sơ bộ do khó khăn trong việc tiếp cận các khu vực hẻo lánh trong vùng núi. Trực thăng quân sự và các đội cứu hộ đang đẩy mạnh nỗ lực sơ tán người bị thương và cung cấp viện trợ. Với việc các con đèo bị chia cắt và liên lạc bị gián đoạn, các quan chức cảnh báo rằng phải mất vài ngày mới đánh giá hết được mức độ tàn phá.

Các quan chức Taliban đã kêu gọi các tổ chức cứu trợ quốc tế nhanh chóng cung cấp thiết bị y tế, lều trại và công cụ cứu hộ. Iran đã đề nghị gửi viện trợ nhân đạo.

Các cơn rung chấn đã được cảm nhận tại nước láng giềng Pakistan.

Ông Filippo Grandi, Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn, cho biết trận động đất đã làm trầm trọng thêm những thách thức nhân đạo vốn đã tồn tại ở Afghanistan, đồng thời kêu gọi các nhà tài trợ quốc tế hỗ trợ nỗ lực cứu trợ.

“Thảm họa này lại mang đến cái chết và sự tàn phá, bổ sung vào những thách thức khác như hạn hán và việc hàng triệu người Afghanistan bị buộc phải hồi hương từ các nước láng giềng,” ông Grandi viết trên nền tảng mạng xã hội X. “Hy vọng cộng đồng các nhà tài trợ sẽ không chần chừ trong việc hỗ trợ công tác cứu trợ.”

Thảm họa này xảy ra chưa đầy 2 năm sau loạt trận động đất mạnh ở tỉnh Herat khiến hơn 2.400 người thiệt mạng vào tháng 10/2023 – một trong những trận động đất chết chóc nhất trong lịch sử gần đây của Afghanistan.