Kabul sụp đổ: Tổng thống Afghanistan trốn chạy; Taliban sẽ lập ‘Vương quốc Hồi giáo’

Lực lượng chiến binh Hồi giáo Taliban đã vào thủ đô Kabul, chiếm giữ phủ tổng thống. Tổng thống Ashraf Ghani do phương Tây hậu thuẫn đã trốn chạy. Nhiều thành viên nội các chính phủ Afghanistan, các nhà ngoại giao Mỹ và phương Tây đã được đưa ra sân bay để rời quốc gia Nam Á.

Một chiếc trực thăng bay gần Đại sứ quán Mỹ tại Kabul vào ngày 15/8/2021. (Ảnh: WAKIL KOHSAR/AFP via Getty Images)

Theo Reuters, Taliban đã vào thủ tổng thống và kiểm soát dinh thự này, hai chỉ huy cao cấp của nhóm chiến binh Hồi giáo nói tại Kabul. Đài truyền hình Al Jazeera (Qatar) sau đó đã chiếu đoạn băng video về các chỉ huy và hàng chục tay súng Taliban đang ở trong phủ tổng thống Afghanistan.

Taliban cũng tuyên bố họ đã kiểm soát hầu hết các quận khắp ngoại ô của thủ đô Kabul.

Tổng thống Ashraf Ghani đăng lên trang Facebook cá nhân nói rằng ông đã rời khỏi đất nước để tránh đổ máu và xung đột với Taliban có thể gây nguy hiểm cho hàng triệu thường dân ở Kabul. Ông ta không nói hiện đang ở đâu.

Một quan chức cấp cao của Bộ Nội vụ của chính phủ Afghanistan nói rằng Tổng thống Ghani đã đáp máy bay tới Tajikistan. Một quan chức Bộ Ngoại giao Afghanistan cho biết không rõ Tổng thống Ghani đang ở đâu. Taliban tuyên bố rằng họ đang truy lùng xem ông Ghani trốn chạy đi đâu.

Một số cư dân mạng địa phương lên án Tổng thống Ghani là “kẻ hèn nhát” vì đã rời bỏ người dân trong lúc hỗn loạn.

Trong khi đó, các nhà ngoại giao Mỹ đã được trực thăng đưa từ tòa nhà Đại sứ quán Mỹ tại Kabul đến sân bay khi Taliban dễ dàng tiến vào thủ đô.

Đại sứ quán Mỹ tuyên bố trong cảnh báo an ninh rằng “tình hình an ninh tại Kabul đang thay đổi nhanh chóng”, bao gồm cả sân bay. Đại sứ quán nói thêm rằng có nhiều tin tức về việc sân bay Kabul đã bị cháy. Reuters chưa xác minh được các thông tin này.

Hàng trăm người Afghanistan, gồm cả một số thành viên chính phủ và nhân viên chính phủ, cũng như thường dân với nhiều phụ nữ và trẻ em, đã kéo đến sân ga tại cảng hàng không Kabul để chờ các chuyến bay rời khỏi đất nước.

Hôm Chủ Nhật (15/8), khi Taliban tiến vào Kabul từ nhiều hướng, quyền Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan Abdul Sattar Mirzakawal đã nói rằng quyền lực sẽ chuyển giao cho một chính quyền chuyển tiếp. Ông này đăng lên Twitter rằng: “Sẽ không có một cuộc tấn công vào [Kabul], [chính phủ] đồng ý sẽ chuyển giao hòa bình”.

Tuy nhiên, hai quan chức Taliban đã nói với Reuters rằng sẽ không có một chính phủ chuyển tiếp. Taliban trước đó khẳng định họ đang đợi chính phủ của Tổng thống Ghani đầu hàng trong hòa bình.

“Chúng tôi đảm bảo người dân, đặc biệt tại thành phố Kabul, rằng tài sản và mạng sống của họ được an toàn”, phát ngôn viên của Taliban Suhail Shaheen nói với BBC. Shaheen nói thêm rằng tiến trình chuyển giao quyền lực sẽ diễn ra trong vài ngày tới. Theo The Epoch Times, Taliban sẽ sớm tuyên bố thành lập Vương quốc Hồi giáo Afghanistan.

Các nhân viên ngoại giao của Mỹ đã được trực thăng đưa từ tòa nhà sứ quán tới sân bay Kabul. Một quan chức NATO nói rằng nhiều nhân viên của Liên minh châu Âu đã được đưa tới một địa điểm an toàn tại Kabul.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 15/8 nói rằng các nhà ngoại giao Mỹ đã được đưa tới sân bay, nơi có hàng nghìn lính Mỹ được điều tới để đảm bảo an ninh.

Khi được hỏi liệu các hình ảnh máy bay trực thăng chở các nhà ngoại giao rời tòa nhà sứ quán ở Kabul có gợi lên hình ảnh về sự trốn chạy của Mỹ khỏi Việt Nam năm 1975, ông Blinken nói với ABC News: “Chúng ta hãy lùi lại một bước. Đây hiển nhiên không phải là Sài Gòn”.

Các quốc gia châu Âu, gồm Pháp, Đức và Hà Lan cũng nói rằng họ đang đưa nhân viên ngoại giao tới sân bay và cũng đang xúc tiến đưa công dân của họ cũng như một số nhân viên người Afghanistan rời khỏi quốc gia Nam Á này.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết ông đã thảo luận với Anh Quốc, Canada, Đan Mạnh và Hà Lan về tình hình chuyển biến nhanh tại Afghanistan.

Nga nói rằng họ không thấy cần phải sơ tán nhân viên ngoại giao khỏi sứ quan của họ ở Kabul trong thời điểm này. Thổ Nhĩ Kỳ cũng cho biết đại sứ quán của họ ở Afghanistan vẫn tiếp tục hoạt động.

Xuân Thành (T/h)

Xem thêm: