Khái quát về tình hình bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024

Bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 có những điểm nhấn: Ứng viên tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng hòa là cựu Tổng thống Trump vẫn có tỷ lệ ủng hộ bỏ xa các ứng viên khác, bất chấp việc ông Trump đối mặt với hàng loạt cáo buộc hình sự. Ở phe Dân chủ, Tổng thống đương nhiệm vào tháng 11/2024 tròn 81 tuổi, nếu được trao nhiệm kỳ 4 năm lần thứ hai ông sẽ trở thành tổng thống được bầu lớn tuổi nhất ở Mỹ.

Ứng viên tổng thống Đảng Cộng hòa

Ông Trump 77 tuổi đang chiếm thế chủ đạo phe Cộng hòa, cáo buộc gian lận bầu cử năm 2020 của ông Trump nhận được ủng hộ của nhiều cử tri Cộng hòa, hiếm thấy họ có ý kiến thách thức, kể cả các đối thủ Đảng Cộng hòa của ông như Thống đốc Ron DeSantis của Florida hay như cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Haley.

Tuy nhiên, cả DeSantis và Haley tin rằng những rắc rối pháp lý của ông Trump sẽ cản trở khả năng cạnh tranh với ông Biden trong cuộc tổng tuyển cử.

Một ngoại lệ là cựu Thống đốc bang New Jersey Chris Christie, người tố cáo ông Trump cố gắng lật ngược kết quả bầu cử năm 2020. Cựu Thống đốc Asa Hutchinson bang Arkansas cho rằng ông Trump không thích hợp để làm tổng thống.

Doanh nhân Ramaswamy là nhân vật mới tham gia chính trị, là người kiên định ủng hộ chương trình nghị sự “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump, có quan điểm không cởi mở đối với việc mở rộng chính phủ liên bang, quyền lực doanh nghiệp và các liên minh quốc tế.

DeSantis từng được coi là ứng viên có nhiều khả năng nhất để tranh với ông Trump, nhưng chiến dịch tranh cử của ông kể từ khi bắt đầu vào tháng 5 đã tiến bộ chậm chạp dù có nguồn tài chính khá lớn. Trong khi đó, bà Haley đã có được thêm động lực nhất định nhờ màn trình diễn tốt trong cuộc tranh luận.

Thống đốc Doug Burgum bang Bắc Dakota cũng đang tranh cử nhưng gặp khó khăn trong việc giành được ủng hộ.

Cựu Tổng thống Trump phải đối mặt với 4 cáo trạng tại tòa án liên bang và tiểu bang về các cáo buộc bao gồm cuộc bầu cử năm 2020 và sai phạm xử lý tài liệu mật. Ông Trump khẳng định bản thân vô tội, lên án các vụ kiện là hành vi đàn áp chính trị chống lại ông.

Ứng viên tổng thống Đảng Dân chủ

Một nghị sĩ liên bang đến từ Minnesota, ông Phillips tuyên bố vào tháng 10 rằng ông sẽ thách thức ông Biden vì ông không tin tổng thống đương nhiệm có thể tái đắc cử. Ngoài ra, một người khác cũng đang tranh cử với Tổng thống Biden là tác gia và diễn giả Marianne Williamson.

Đòn bẩy của Tổng thống Biden trong tái tranh cử nằm ở việc ông quản lý nền kinh tế thoát khỏi đại dịch COVID-19, và điều mà ông gọi là “cuộc chiến vì linh hồn của nước Mỹ” – tức là đấu với các đảng viên Cộng hòa liên kết với ông Trump.

Dưới thời Tổng thống Biden, tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên, tổng sản phẩm quốc nội tăng nhanh hơn dự kiến ​​và tiền lương tăng. Thế nhưng vào năm ngoái thì lạm phát của Mỹ cũng tăng vọt. Dù những tháng gần đây tình hình có dịu đi, tuy nhiên cử tri vẫn lo ngại về vật giá liên tục tăng cao liên quan các nhu yếu phẩm, nhiên liệu, ô tô, và nhà ở.

Các ứng viên khác

Ứng viên Kennedy Jr. đã thể hiện sức hấp dẫn đối với cả phe Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ. Ban đầu ông Kennedy Jr., con cháu của một gia đình chính trị nổi tiếng người Mỹ và là nhà hoạt động chống vắc-xin, muốn giành được đề cử của Đảng Dân chủ bằng cách đấu với Tổng thống Biden đương nhiệm, tuy nhiên về sau ông đã phát động chiến dịch tranh cử độc lập.

Nhà hoạt động cấp tiến Cornel West cũng cho biết ông sẽ tranh cử với tư cách độc lập.

Cựu ứng viên tổng thống Jill Stein cho biết bà sẽ tìm kiếm đề cử của Đảng Xanh.

Thách thức đối với những ứng viên Dân chủ này là giành được đủ ủng hộ để vào năm tới có mặt trong lá phiếu ở tất cả 50 tiểu bang của Mỹ.

Khi nào bắt đầu bầu cử sơ bộ năm 2024?

Đảng Cộng hòa sẽ tổ chức cuộc tranh cử đề cử đầu tiên trong hội nghị dự kiến ở Iowa vào tháng 1 năm sau. Sau đó không lâu sẽ sơ tuyển tại New Hampshire, tiếp theo là Nevada, South Carolina và Michigan.

Đảng Dân chủ có kế hoạch tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên ở Nam Carolina vào tháng 2 năm tới. “Siêu Thứ Ba” sẽ được tổ chức vào ngày 5/3, khi đó hơn chục bang, trong đó có California và Texas, sẽ trao tư cách đại biểu trong Đại hội Đảng.

Tại đại hội đề cử vào mùa hè năm 2024, mỗi đảng sẽ đề cử ứng viên được nhiều đại biểu ủng hộ nhất. Đảng Cộng hòa sẽ tổ chức đại hội ở Milwaukee bang Wisconsin, trong khi Đảng Dân chủ sẽ tổ chức đại hội ở Chicago.

Cuộc tổng tuyển cử sẽ được tổ chức vào ngày 5/11/2024.

Những vấn đề then chốt

Phá thai: Đảng Dân chủ dự kiến coi việc phá thai là trọng tâm trong chiến dịch tranh cử năm 2024 của họ, hy vọng hàng triệu phụ nữ và những người độc lập sẽ bỏ phiếu ủng hộ quyền phá thai.

Năm ngoái, Tòa án Tối cao Mỹ đã lật lại phán quyết năm 1973 về vụ ‘Roe kiện Wade’ mang tính bước ngoặt, chấm dứt bảo vệ của Hiến pháp Mỹ về việc phá thai.

Kinh tế: Khi Nhà Trắng thời Tổng thống Biden cố gắng trấn an người Mỹ rằng nền kinh tế đang ở trạng thái tốt, Đảng Cộng hòa cho biết họ sẽ cắt giảm chi tiêu liên bang, giảm các quy định liên bang và giảm thuế. Họ đổ lỗi cho chi tiêu liên bang đã thúc đẩy lạm phát và khiến giá tiêu dùng tăng vọt.

Một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào tháng 9 cho thấy, 27% cử tri ủng hộ ông Biden năm 2020 cho biết tình hình tài chính của họ “tệ hơn” so với trước đại dịch COVID-19, trong khi 28% cho biết “tốt hơn”, 42% cho biết tình hình của họ “gần như” không thay đổi.

Nhập cư: Số lượng người nhập cư trái phép qua biên giới Mỹ-Mexico đã tăng mạnh từ sau khi ông Biden nhậm chức vào năm 2021, gây căng thẳng ở các thành phố biên giới. Các ứng viên Đảng Cộng hòa, trong đó có ông Trump, đã chỉ trích ông Biden đảo ngược các chính sách biên giới chặt chẽ hơn thời Trump, hứa sẽ tăng cường an ninh biên giới.

Một số đảng viên Dân chủ đã chỉ trích Tổng thống Biden vì đã chuyển sang các biện pháp thực thi kiểu ông Trump để giảm việc vượt biên bất hợp pháp, trong khi Nhà Trắng khẳng định họ đang tạo ra một hệ thống nhân đạo và trật tự hơn bằng cách cung cấp cho người nhập cư những cách mới để nhập cảnh hợp pháp.

Tội phạm: Mức độ tội phạm bạo lực trên toàn nước Mỹ vẫn cao hơn so với năm 2019 – tức năm trước đại dịch COVID-19 và tình trạng bất ổn chủng tộc, vấn đề này khiến cả hai đảng ở Mỹ chia sẻ mối lo ngại. Trong cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào tháng 9, có 88% số người tham gia cho biết tội phạm sẽ là vấn đề quan trọng trong việc quyết định ai sẽ nhận được phiếu bầu.

Chính sách đối ngoại: Trung Quốc đã trở thành một vấn đề chính sách đối ngoại trong chiến dịch tranh cử. Đảng Cộng hòa cho rằng chế độ Cộng sản Trung Quốc gây nguy cơ ngày càng tăng đối với an ninh quốc gia, lợi ích doanh nghiệp của Mỹ và tình hình ổn định eo biển Đài Loan.

Chính quyền Tổng thống Biden cho biết họ muốn “giảm thiểu rủi ro” hơn là “tách rời” quan hệ với Trung Quốc, họ hướng đến nỗ lực ngăn chặn cạnh tranh giữa hai nước leo thang thành xung đột.

Vòng xung đột mới ở Ukraine và Trung Đông cũng là những vấn đề đáng được quan tâm trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024.

Các bang quan trọng trong cuộc bầu cử năm 2024

Cả hai đảng đều tổ chức đại hội ở vùng Trung Tây nước Mỹ, điều đó nói lên rất nhiều điều về xu hướng quan tâm vào Michigan, Pennsylvania và Wisconsin. Các bang này đều ủng hộ ông Trump vào năm 2016, nhưng vào năm 2020 chuyển sang ủng hộ ông Biden.

Thực tế cho thấy vấn đề chia rẽ sâu sắc tại các bang như Arizona, Georgia và Nevada, có thể cũng là các bang quyết định hướng đi của cuộc bầu cử. Một chiến trường quan trọng khác trong năm tới có thể là Bắc Carolina – một bang miền Nam khác với cử tri ngày càng đa dạng.