Lộ ‘găng tay trắng’ giúp Huawei có được chip 7 nm của TSMC

Công ty công nghệ Mỹ Techinsights đã phát hiện bộ xử lý AI mới nhất của Huawei là Ascend 910B chứa chip 7 nm (nanomet) của TSMC – vấn đề này đã làm dậy sóng dư luận. Một nguồn tin từ giới truyền thông Nhật Bản cho biết, sau khi biết tình hình thì TSMC hiện đã tạm dừng giao hàng cho ít nhất hai nhà phát triển chip. Có phân tích rằng quy trình mua bán có thể qua nhiều khâu trung gian khiến TSMC khó xác minh, nhưng chắc chắn bên đặt hàng phải là khách hàng cũ.

Theo truyền thông Nhật Bản Nikkei Asia dẫn nguồn tin, có hai công ty (chưa tiết lộ) đã đặt hàng sản xuất chip sử dụng quy trình 7 nm tiên tiến của TSMC. Theo nguồn tin, do số lượng đơn hàng tăng dần nên TSMC đã cảnh giác.

Nguồn tin cho hay, điều này có thể khó phát hiện vì các nhà phát triển chip có thể sử dụng các lớp thực thể không phải của Trung Quốc để ngụy trang thêm các đơn đặt hàng của họ cho các nhà sản xuất hợp đồng chip, từ đó vượt qua các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ.

BBC tiếng Trung gần đây dẫn lời một người đàn ông (ông A) trong ngành bán dẫn Đài Loan nói rằng ban quản lý của TSMC nổi tiếng là nghiêm ngặt trong ngành, vì thế ước tính công ty thiết kế đã đặt hàng với TSMC phải là một khách hàng cũ. Chip 7 nm của TSMC có giá rất cao, mỗi đơn hàng trị giá hàng tỷ Đài tệ, nên nơi mua được không khó dự đoán…

Theo suy đoán, một công ty thiết kế chip của Đài Loan đã mua sản phẩm từ TSMC, đóng gói tại Đài Loan, sau đó bán cho một nhà sản xuất Trung Quốc khác và cuối cùng bán cho Huawei. Do quá trình mua bán qua nhiều khâu trung gian khiến TSMC rất khó xác minh.

Ông A cho biết: “Mặc dù TSMC không thể lường trước được, nhưng vào thời điểm chính trị khu vực đang rất nhạy cảm, để ngăn chặn những điều tương tự xảy ra thì TSMC sẽ tăng cường hơn kiểm soát ở khâu KYC (Know Your Customer)”.

Ông A cũng nhấn mạnh, thực tế lo lắng của Mỹ không chỉ có TSMC mà còn có các sản phẩm AI cao cấp nhạy cảm hơn của Nvidia. Vấn đề quan trọng hơn là liệu các sản phẩm của Nvidia có thông qua thương mại ngầm không hợp pháp tại khu Đông Nam Á để chuyển giao vào Trung Quốc không. Vài thập niên qua đã chứng kiến ​​nhiều trường hợp mua bán ngầm tương tự trong ngành.

Nikkei Asia cũng tiết lộ, để đảm bảo thực hiện các biện pháp kiểm soát có liên quan đối với Huawei và các công ty Trung Quốc khác trong danh sách đen xuất khẩu, Washington đang tăng cường thực thi trên khắp châu Á. Vào tháng 6/2023, Washington lần đầu tiên cử nhân viên kiểm soát Ariel Joshua Leinwand đến Đài Loan, để giúp đảm bảo rằng các công ty từ Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc không vi phạm các quy định của Washington.

Vào năm 2018, TSMC đã bắt đầu sản xuất hàng loạt chip 7 nm, dù quy trình tiên tiến nhất của TSMC là 3nm nhưng quy trình 7nm vẫn được coi là quy trình tiên tiến. Dòng iPhone 16 của Apple sử dụng quy trình 3 nm.

Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến công nghệ Mỹ-Trung, Huawei đã trở thành mục tiêu lớn của Mỹ, ngay từ đầu năm 2019 công ty này đã bị Mỹ đưa vào danh sách cấm vận công nghệ. Sau đó giữa tháng 9/2020, TSMC cũng đã ngừng cung cấp chip cho Huawei.

Trước áp lực từ Mỹ, Huawei và nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc SMIC đã hợp tác sản xuất chip smartphone 5G, với công nghệ xử lý tương đương 7 nm.

Lộ ‘găng tay trắng’?

Đáng chú ý rằng gần đây công ty công nghệ Sophgo ở Hạ Môn – Trung Quốc (được thành lập vào năm 2020 và liên kết với nhà sản xuất thiết bị khai thác tiền điện tử Bitmain) bị phanh phui là “găng tay trắng” giúp Huawei có được chip TSMC, công ty này chủ yếu thiết kế sản phẩm AI và chip RISC-V.

Công ty Sophgo ra thông cáo báo chí vào ngày 27/10, nhấn mạnh rằng họ chưa từng có bất kỳ mối quan hệ kinh doanh nào với Huawei và chưa bao giờ vi phạm các quy tắc kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Tuy nhiên, giới truyền thông nhà nước Trung Quốc tiết lộ rằng Sophgo có thể có một thỏa thuận ràng buộc nhất định với Huawei, không loại trừ khả năng họ cung cấp cho Huawei chip AI mà họ đặt hàng tại TSMC với thiết kế tương tự.

Mặc dù báo cáo đầy đủ của TechInsights vẫn chưa được công khai, nhưng vấn đề này đã gây ra phản ứng dây chuyền trong cộng đồng bán dẫn toàn cầu.

Về vấn đề Huawei sử dụng chip 7 nm của TSMC, chuyên gia bán dẫn Đài Loan là giáo sư Li Zhongxian thuộc Đại học Cheng Kung đã đăng trên Facebook rằng Bộ Kinh tế Đài Loan nên điều tra vấn đề và công khai kết quả. “Bản thân TSMC cũng phải chịu trách nhiệm về việc này. Tôi nghĩ những người làm tổn hại đến giá trị cốt lõi nhất của doanh nghiệp nên rời TSMC.”

Chuyên gia công nghệ Shen Rongqin là phó giáo sư tại Đại học York – Canada, cũng viết trên Facebook: “Hiện có nhiều đồn đoán cho rằng Huawei tìm đại diện để tiếp cận TSMC, nhưng tại sao TSMC lại không phát hiện ra khi thảo luận? Rốt cuộc lỗ hổng nằm ở đâu? Đã được đóng chưa?”…

Ủy ban Chuyên trách Trung Quốc (The Select Committee on the Chinese Communist Party) của Hạ viện Mỹ gần đây đã đưa ra tuyên bố về vấn đề này, yêu cầu Bộ Thương mại Mỹ và TSMC làm rõ. Chủ tịch ủy ban này là dân biểu John Moolenaar cho hay, vấn đề chip tiên tiến do TSMC sản xuất góp phần vào sự phát triển trí tuệ nhân tạo của Huawei Trung Quốc, đã “thể hiện sự thất bại thảm hại trong chính sách kiểm soát xuất khẩu của Mỹ”.

Có phân tích chỉ ra, vụ việc này cho thấy TSMC gặp khó khăn như thế nào trong việc thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Tuy nhiên, cũng có thể thấy rằng Huawei vẫn tiếp tục có nhu cầu về các loại chip cao cấp mà họ không có khả năng tự chủ được. Vậy liệu Mỹ có truy cứu vấn đề này đến cùng? Danh tính của doanh nghiệp liên quan có được tiết lộ? Liệu Mỹ có tăng cường kiểm soát xuất khẩu trở lại không, còn các nhà sản xuất lớn như TSMC và Huida sẽ phối hợp như thế nào với nhà chức trách?

Một phân tích khác nhấn mạnh rằng các chuyên gia đã nghi ngờ từ tháng 7 năm nay khi thị phần hoạt động Trung Quốc đột nhiên tăng vọt do Bitmain (công ty sản xuất máy khai thác tiền điện tử) đã đặt hàng, bây giờ cho thấy suy đoán vào thời điểm đó dường như đã đúng, ngay cả khi kết quả điều tra cuối cùng không như vậy thì TSMC vẫn cần phải thận trọng hơn trước những bên liên quan với thị trường Trung Quốc, vì người Trung Quốc đứng đầu về “khả năng lèo lái quanh co”; trong cuộc đối đầu với chủ nghĩa toàn trị tại Trung Quốc, con đường tất yếu là không dựa vào thị trường của họ, giống như việc hồi đó TSMC dứt khoát từ bỏ đơn đặt hàng của Huawei.