Thế Giới

Lo ngại đất hiếm bị kiểm soát, EU đề xuất liên minh với Mỹ chống Trung Quốc

Ngày 9/10, Bộ Thương mại Trung Quốc bất ngờ công bố mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và tăng cường giám sát người sử dụng chất bán dẫn, viện dẫn lý do an ninh quốc gia. Động thái này ngay lập tức gây lo ngại trên toàn cầu, đặc biệt là tại Liên minh châu Âu (EU), nơi các quan chức thương mại đang tìm cách phối hợp với Hoa Kỳ và các nước G7 để đối phó với chiến lược kiểm soát nguyên liệu quan trọng của chính quyền Trung Quốc.

Ngày 11/7/2025, Công ty Ramaco Resources, Inc. (Mỹ) dự định khai thác hơn 450 tấn đất hiếm tại mỏ Brook Mine gần Ranchester, bang Wyoming. Mỏ rộng 4.500 mẫu Anh này chứa nhiều nguyên tố đất hiếm. (Ảnh: John Haughey/Epoch Times)

Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic phát biểu ngày 14/10 rằng Trung Quốc đã “mở rộng đáng kể” danh sách các nguyên liệu thô bị kiểm soát, khiến tình hình vốn đã nghiêm trọng nay càng trở nên “trầm trọng hơn”. Các bộ trưởng thương mại EU đã họp tại Đan Mạch để thảo luận về phản ứng chung và bày tỏ “mối quan ngại nghiêm trọng” về động thái mới của Bắc Kinh.

Ông Sefcovic tiết lộ rằng ông đã có cuộc thảo luận với Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick và hai bên đồng thuận tổ chức hội nghị truyền hình G7 khẩn cấp để thảo luận sâu hơn. G7 gồm Hoa Kỳ, Canada, Đức, Pháp, Ý, Vương quốc Anh và Nhật Bản – những nền kinh tế lớn có ảnh hưởng đáng kể đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, ông Sefcovic cũng cho biết ông có thể sẽ hội đàm với các quan chức Trung Quốc trong tuần tới. Ông đề xuất các biện pháp phối hợp dài hạn như đa dạng hóa chuỗi cung ứng thông qua các dự án chung khai thác và chế biến khoáng sản quan trọng. “Những dự án này sẽ mất thời gian, nhưng rõ ràng chúng ta cần đẩy nhanh tiến độ”, ông nói.

Bộ trưởng Ngoại giao Đan Mạch Lars Rasmussen kêu gọi EU có phản ứng “mạnh mẽ và thống nhất”, đồng thời cho rằng mối quan tâm hiện nay là lợi ích chung giữa EU và Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh: “Nếu chúng ta đoàn kết, chúng ta có thể tạo áp lực lớn hơn để buộc Trung Quốc phải hành động công bằng.”

Phản ứng gay gắt nhất đến từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, người cáo buộc Trung Quốc có kế hoạch thiết lập thế độc quyền đất hiếm từ lâu và đang tìm cách “bắt thế giới làm con tin”. Ông tuyên bố: “Đây là điều chưa từng có trong thương mại quốc tế và là một sự ô nhục về mặt đạo đức đối với Bắc Kinh.” Ngày 10/10, ông Trump công bố loạt biện pháp đáp trả, bao gồm mức thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc và kiểm soát xuất khẩu phần mềm quan trọng từ ngày 1/11.

Hiện tại, Trung Quốc kiểm soát khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu – các nguyên liệu thiết yếu trong ngành công nghệ cao, quốc phòng và sản xuất ô tô điện. Việc Bắc Kinh kiểm soát xuất khẩu đất hiếm từng gây ra khủng hoảng cung ứng vào đầu năm, khiến nhiều nhà sản xuất ô tô và công nghệ tại châu Âu và Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề. Sau đó, một số thỏa thuận tạm thời đã giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt.

Tuy nhiên, lần này Trung Quốc không chỉ kiểm soát nguyên liệu thô mà còn áp đặt hạn chế đối với nam châm đất hiếm – sản phẩm đã qua chế biến và được sử dụng trong các thiết bị công nghệ cao. Bất kỳ công ty nào muốn sử dụng thậm chí một lượng nhỏ đất hiếm Trung Quốc cũng cần được sự phê duyệt của chính quyền Bắc Kinh.

Sự thắt chặt này nối tiếp loạt biện pháp tương tự của Trung Quốc trong năm ngoái đối với các nguyên liệu chiến lược khác như than chì, germani và gali – những nguyên tố quan trọng trong ngành công nghệ, quốc phòng và năng lượng xanh. Sefcovic lên án rằng chỉ một nửa số đơn xin cấp phép của doanh nghiệp gửi tới Trung Quốc được xử lý đúng quy trình.

Phía Đức cũng tỏ ra đặc biệt lo ngại. Người phát ngôn Bộ Kinh tế Đức phát biểu với Bloomberg rằng chính phủ đang liên lạc chặt chẽ với các công ty bị ảnh hưởng, đồng thời thúc đẩy hợp tác với EU và các đối tác để có giải pháp chung. Mục tiêu dài hạn của Đức là đưa hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản quan trọng trở lại bên trong Khu vực kinh tế châu Âu (EEA), nhằm giảm thiểu phụ thuộc vào Trung Quốc.

Trong bối cảnh cuộc cạnh tranh địa chính trị ngày càng căng thẳng, các biện pháp kiểm soát đất hiếm của Trung Quốc đã trở thành vấn đề chiến lược không chỉ về thương mại, mà còn về an ninh quốc gia và công nghệ. EU và Mỹ đang đối mặt với thách thức lớn trong việc xây dựng chuỗi cung ứng thay thế, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định và giảm thiểu rủi ro bị thao túng bởi Bắc Kinh.

Lý Ngọc t/h

Lý Ngọc

Published by
Lý Ngọc

Recent Posts

Phí cảng tương hỗ Mỹ – Trung: Căng thẳng leo thang, thị trường phản ứng trái chiều

Thị trường chứng khoán châu Á - Thái Bình Dương diễn biến trái chiều vào…

17 phút ago

14 tấn thịt bò Nhật giả đã tiêu thụ tại Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, TP.HCM

Lực lượng chức năng phát hiện, bắt quả tang nhân viên đang bơm tinh chất…

40 phút ago

Hà Lan tạm đóng băng quyền kiểm soát công ty chip Nexperia của Trung Quốc

Chính phủ Hà Lan đã đóng băng quyền kiểm soát Nexperia, công ty con của…

47 phút ago

Lũ lụt ở Quảng Tây: Có làng nước dâng cao 15m, người dân gấp rút chờ được nơi ở tạm

Tại một ngôi làng thuộc thành phố Bách Sắc, mực nước cao nhất từng dâng…

48 phút ago

Walmart hợp tác với OpenAI để cho phép mua sắm qua ChatGPT

Walmart công bố vào hôm 14/10 rằng mối quan hệ hợp tác mới với OpenAI…

2 giờ ago

Tổng thống Trump: Zelensky sắp đến Mỹ đề nghị cấp tên lửa Tomahawk

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đưa…

2 giờ ago