Mỹ buộc tội 2 người đàn ông TQ thao túng giá chứng khoán trị giá 950 triệu USD

Bộ Tư pháp (DOJ) đã buộc tội hai người đàn ông Trung Quốc thổi phồng giá cổ phiếu của một công ty Trung Quốc và gây thiệt hại 950 triệu USD cho các nhà đầu tư Hoa Kỳ.

Bản cáo trạng được công bố hôm 12/9 cáo buộc Zhao Yan, tự xưng là cố vấn tài chính, và Sen Lai Kui, cựu đồng giám đốc điều hành của Ostin Technology, điều hành một hoạt động pump-and-dump* có tổ chức. Ostin, công ty tự nhận sản xuất module màn hình cho các thiết bị điện tử, đã được giao dịch công khai trên thị trường chứng khoán Nasdaq.

*Pump and dump (P&D) là chiến thuật thao túng bất hợp pháp được sử dụng để làm tăng giá một cách giả tạo của cổ phiếu hoặc chứng khoán, sau đó bán để kiếm lời.

Bị cáo buộc có âm mưu Pump and dump (P&D)

Theo các công tố viên, bắt đầu từ tháng 4/2025, Zhao và Sen đã dàn xếp các đợt chào bán chứng khoán gian lận, đưa phần lớn cổ phiếu của Ostin vào tay những kẻ đồng phạm. Đồng thời, hai người này bị cáo buộc đã phát động một chiến dịch tích cực nhằm thổi phồng giá và khối lượng giao dịch cổ phiếu Ostin một cách giả tạo thông qua mạng xã hội và các ứng dụng nhắn tin, với một số chương trình khuyến mại mạo danh các cố vấn đầu tư được cấp phép và các chuyên gia tài chính để thu hút các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Theo cáo trạng, trong vòng 2 tháng, vốn hóa thị trường của Ostin đã tăng vọt từ khoảng 22 triệu USD lên hơn 1 tỷ USD. Khi cổ phiếu tăng vọt, Zhao và Sen bị cáo buộc đã sắp xếp các tài khoản môi giới cho các cộng sự của họ, những người sau đó đã bán tháo hàng triệu cổ phiếu có được thông qua các đợt chào bán giả cho các nhà đầu tư nhẹ dạ cả tin.

Vào ngày 26/6, Ostin đã mất hơn 94% giá trị thị trường chỉ trong một ngày, khiến vốn hóa thị trường bốc hơi 950 triệu USD. Các công tố viên cho biết âm mưu này đã mang về cho những kẻ chủ mưu hơn 110 triệu USD, đồng thời khiến các nhà đầu tư chịu tổn thất nặng nề.

“Các bị cáo đã nhắm mục tiêu vào các nhà đầu tư bán lẻ Mỹ thông qua chương trình P&D mang tính săn mồi để lợi dụng sự lạm phát nhân tạo của giá cổ phiếu [Ostin]”, ông Matthew Galeotti, quyền giám đốc Bộ phận Hình sự của Bộ Tư pháp, cho biết trong một tuyên bố. “Các cáo buộc hôm nay cho thấy Bộ phận Hình sự tập trung mạnh mẽ vào việc bảo vệ người Mỹ khỏi các tác nhân nước ngoài đang tìm cách khai thác thị trường Mỹ.”

“[Bộ Tư pháp đang hành động] nhanh chóng để tịch thu số tiền thu được từ những tội phạm này và giảm thiểu thiệt hại cho các nạn nhân.”

Cả Ostin Technology lẫn Nasdaq đều chưa bị cáo buộc có hành vi sai trái. Hôm 12/9, trang web của Nasdaq cho thấy, họ đã tạm dừng giao dịch cổ phiếu Ostin, chờ phản hồi của công ty đối với yêu cầu cung cấp thêm thông tin.

Nasdaq và Ostin đã không phúc đáp yêu cầu bình luận. Luật sư của Zhao và Sen không được nêu tên trong tài liệu của tòa án và không thể liên lạc được.

Tăng cường giám sát các công ty có trụ sở tại Trung Quốc

Bản cáo trạng được đưa ra trong bối cảnh cả sàn giao dịch chứng khoán và cơ quan thực thi pháp luật liên bang đều tăng cường giám sát các công ty có hoạt động tại Trung Quốc.

Hôm 3/9, Nasdaq đề xuất một bộ quy tắc mới áp đặt các yêu cầu bổ sung đối với các công ty niêm yết tại Trung Quốc. Sàn giao dịch này cho biết họ đã chủ động xem xét hoạt động giao dịch, đặc biệt là “các mô hình mới xuất hiện liên quan đến các âm mưu P&D tiềm ẩn trong môi trường giao dịch chéo thị trường tại Hoa Kỳ”.

Vụ việc này cũng nhấn mạnh những rủi ro liên quan đến cấu trúc đơn vị lãi suất biến động (VIE), trong đó nhà đầu tư nắm quyền kiểm soát một công ty mặc dù không nắm giữ đa số quyền biểu quyết. Cấu trúc kinh doanh này đã cho phép nhiều công ty Trung Quốc lách luật hạn chế sở hữu nước ngoài của Bắc Kinh và tiếp cận thị trường chứng khoán Hoa Kỳ.

Thông thường, một công ty Trung Quốc muốn niêm yết tại Hoa Kỳ trước tiên sẽ thành lập một công ty ma trong khu vực tài phán thứ ba, chẳng hạn như Quần đảo Cayman. Thông qua một loạt các thỏa thuận hợp đồng, công ty ma này sẽ được hưởng lợi nhuận từ công ty Trung Quốc mà không cần trực tiếp sở hữu công ty.

Do đó, khi các nhà đầu tư Hoa Kỳ mua cổ phiếu của một công ty Trung Quốc được niêm yết thông qua VIE, thực chất họ đang mua cổ phiếu của công ty ma nước ngoài đó. Nói cách khác, họ không sở hữu quyền sở hữu đối với công ty Trung Quốc.

Ostin được đăng ký tại Quần đảo Cayman và sử dụng VIE để niêm yết trên Nasdaq. Theo Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Hoa Kỳ – Trung Quốc, tính đến tháng 3/2025, khoảng 160 công ty Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch lớn của Hoa Kỳ đang sử dụng cấu trúc VIE này, với tổng vốn hóa thị trường khoảng 1000 tỷ USD.

Vào ngày 12/5, ông Galeotti đã công bố một chiến lược thực thi pháp luật mới đối với tội phạm kinh tế, bao gồm việc ưu tiên các vụ gian lận liên quan đến tính toàn vẹn của thị trường, thương mại và an ninh quốc gia. Kế hoạch này đặc biệt chú ý đến các VIE và các công ty liên kết với Trung Quốc đang giao dịch trên thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, cảnh báo rằng chúng “gây ra rủi ro đáng kể cho công chúng đầu tư”.

Một tuyên bố công bố chiến lược nêu rõ: “Những công ty này cung cấp rất ít biện pháp bảo vệ cho nhà đầu tư, tạo điều kiện cho dòng tiền của nhà đầu tư Hoa Kỳ chảy vào các ngành công nghiệp chiến lược ở Trung Quốc và có thể được sử dụng để tạo điều kiện cho gian lận trên thị trường Hoa Kỳ, bao gồm các âm mưu như ‘tăng giá và bán tháo’ và các hành vi thao túng thị trường khác nhắm vào các nhà đầu tư Hoa Kỳ”. Chiến lược thực thi này được xây dựng dựa trên Chính sách Đầu tư “Nước Mỹ Trên Hết” của Tổng thống Donald Trump, một chỉ thị an ninh quốc gia đã chỉ đích danh Trung Quốc về các hoạt động gây tổn hại đến tăng trưởng kinh tế Hoa Kỳ. Chỉ thị này yêu cầu các quan chức liên bang “xem xét các đơn vị lợi ích biến đông và các cấu trúc công ty con được các công ty đối thủ nước ngoài sử dụng để giao dịch trên các sàn giao dịch Hoa Kỳ”, lưu ý rằng những thỏa thuận này “hạn chế quyền sở hữu và bảo vệ cho các nhà đầu tư Hoa Kỳ” và có liên quan đến các cáo buộc gian lận.