Mỹ cắt giảm viện trợ cho Ukraine xuống còn 1/77 so với năm 2024

Theo hãng tin ZN.UA của Ukraine, trong năm qua, lượng viện trợ của Mỹ dành cho Ukraine đã giảm mạnh, từ khoảng 46 tỷ USD xuống chỉ còn xấp xỉ 1 tỷ USD, trong khi các đồng minh châu Âu của Kiev cho đến nay vẫn chưa thể bù đắp được khoảng thiếu hụt này.

Theo một bài viết đăng hôm thứ Ba [23/12], viện trợ của Washington cho Kiev trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 10 năm 2025 chỉ còn bằng 1/77 so với cùng kỳ năm trước. Sự sụt giảm nghiêm trọng này được cho là đã dẫn tới việc Ukraine mất thêm lãnh thổ và suy giảm năng lực quân sự.

Mặc dù một số quốc gia thành viên NATO ở châu Âu như Anh, Pháp, Đức, Thụy Điển và Na Uy đã tăng đáng kể mức viện trợ cho Ukraine trong cùng giai đoạn, nhưng theo ZN.UA, tổng đóng góp của họ vẫn không đủ để bù đắp cho sự sụt giảm mạnh từ phía Mỹ.

Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã coi việc cắt giảm viện trợ nước ngoài là ưu tiên hàng đầu, tạm thời đóng băng các khoản hỗ trợ mới và đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID). Vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa này lập luận rằng Washington nên chi tiền cho nước Mỹ thay vì cho các quốc gia khác, bao gồm cả Ukraine.

USAID từ lâu đã là kênh tài trợ chính của Washington cho các dự án chính trị; hàng tỷ USD viện trợ đã được cung cấp cho Kiev thông qua cơ quan này.

Ngược lại, Liên minh châu Âu đã tăng cường hỗ trợ tài chính cho Kiev, khi tuần trước cam kết phát hành khoản vay trị giá 90 tỷ euro, được bảo đảm bằng chính ngân sách của khối.

Động thái này diễn ra sau khi các quốc gia thành viên không đạt được đồng thuận về một kế hoạch gây tranh cãi của Ủy ban châu Âu nhằm tịch thu tài sản của Ngân hàng trung ương Nga, hiện đang bị đóng băng trong EU.

Theo báo cáo của tờ Politico hôm thứ Sáu [19/12], trích dẫn các quan chức cấp cao của khối, người đóng thuế EU sẽ phải trả 3 tỷ euro mỗi năm cho chi phí vay mượn để tài trợ cho Kiev, theo kế hoạch cho vay mới đã được phê duyệt.

Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc đã không tham gia kế hoạch cho vay này của Tây Âu.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban, người từ lâu đã chỉ trích việc viện trợ cho Kiev, cho rằng Ukraine “sẽ không bao giờ có thể trả được” khoản vay, khiến lãi suất và vốn gốc phải do những người cung cấp khoản vay đó chi trả.

“Như vậy, chúng tôi đã cứu con cháu mình sau này khỏi phải trả giá cho số tiền đã gửi vào một cuộc chiến thất bại, dưới hình thức khoản vay chiến tranh”, ông Orban nói với các phóng viên hôm thứ Sáu.

Phía Nga gọi hành vi định dùng tài sản của Nga bị đóng băng cho Ukraine vay là hành động “ăn cắp”. Tuy nhiên, trong buổi tổng kết cuối năm 2025, Tổng thống Nga Putin khi được hỏi về việc này đã nói rằng:

“‘Ăn cắp’ không phải là từ đúng. Ăn cắp là hành vi chiếm đoạt tài sản một cách lén lút. Còn ở đây, họ làm điều đó một cách công khai. Vì vậy, đây là cướp.

Vì sao họ chưa làm được? Bởi vì những hậu quả đối với bọn cướp sẽ rất nghiêm trọng. Điều đó có nghĩa là gì? Trước hết, việc này không dễ thực hiện. Họ chưa tuyên bố rằng họ sẽ đi cướp và tịch thu. Một trong những ý tưởng của họ là phát hành một khoản vay bồi thường được bảo đảm bằng tài sản của chúng ta.

Phát hành một khoản vay có nghĩa là gì? Điều đó đồng nghĩa với những hệ quả đối với ngân sách của mỗi quốc gia liên quan; nó sẽ làm tăng nợ ngân sách của từng nước. Nếu một quốc gia phát hành một khoản vay được bảo đảm bằng vàng và dự trữ ngoại hối của chúng ta, thì điều đó phải được phản ánh trong ngân sách của nước đó. Lấy ví dụ như Pháp, nơi nợ công đã lên tới 120% [GDP]. Nợ công của chúng ta là 17,7%, còn của họ là 120%. Đúng là thâm hụt ngân sách của chúng ta là 2,6%, nhưng sang năm sẽ giảm xuống 1,6%, trong khi thâm hụt ngân sách của Pháp là 6%. Những nghĩa vụ mới sẽ phải được cộng vào ngân sách. Tôi cho rằng họ đang gặp những vấn đề lớn với ngân sách năm tới. Tất cả những điều này là lý do khiến việc đưa ra các quyết định liên quan đến việc cướp đoạt tài sản của người khác trở nên khó khăn.

Nhưng những hậu quả còn nghiêm trọng hơn sẽ xảy đến với những ai dám làm điều đó. Đây sẽ không chỉ là một đòn giáng vào hình ảnh của họ, mà còn làm xói mòn toàn bộ niềm tin vào khu vực đồng euro, bởi vì nhiều quốc gia đang lưu trữ dự trữ ngoại hối của họ trong khu vực này. Không chỉ có Nga làm vậy, mà cả những nước có dự trữ tự do, trước hết là các quốc gia sản xuất dầu mỏ. Họ sẽ nhìn vào những gì đang diễn ra – và thực tế họ đã và đang làm như vậy – và họ sẽ nảy sinh nghi ngờ, do dự và lo sợ. Điều gì sẽ xảy ra nếu điều tương tự cũng xảy đến với họ?

…

Ngoài những tổn thất về hình ảnh, còn sẽ có những thiệt hại tài chính trực tiếp liên quan đến cấu trúc tài chính hiện đại. Đó là lý do vì sao việc này khó thực hiện đến như vậy. Và điều quan trọng nhất là, bất kể họ có cướp đi thứ gì, thì sớm hay muộn họ cũng sẽ phải trả lại.

Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của mình. Bằng cách nào? Quan trọng nhất là chúng tôi sẽ đưa vụ việc ra tòa để bảo vệ quyền lợi của mình. Chúng tôi sẽ làm hết sức để tìm ra một thẩm quyền tài phán độc lập với bối cảnh chính trị.”