Mỹ công bố dự thảo ngân sách quốc phòng 2026, những nội dung nào đối kháng với ĐCSTQ?

Ngày Chủ nhật (7/12), Quốc hội Mỹ đã công bố “Dự luật Ngân sách Quốc phòng” (NDAA, còn gọi là Dự luật Ủy quyền Quốc phòng) cho năm tài khóa 2026. Bản dự luật dài 3.086 trang này là kết quả thỏa hiệp giữa Thượng viện và Hạ viện sau nhiều tháng tham vấn.​

“Luật Ngân sách Quốc phòng” được coi là một đạo luật bắt buộc phải được thông qua hằng năm. NDAA 2026 cho phép Bộ Chiến tranh sử dụng 900 tỷ USD, trong đó bao gồm tăng lương 4% cho quân nhân tại ngũ, mở rộng ngân sách chống máy bay không người lái, và chỉ đạo đầu tư cho hệ thống phòng thủ tên lửa “Vòm Sắt” cùng các chương trình hiện đại hóa hạt nhân.

Theo thông tin mới nhất, Hạ viện dự kiến sẽ tiến hành bỏ phiếu toàn thể về dự luật vào ngày thứ Tư (10/12). Sau khi cả hai viện Quốc hội thông qua cùng một bản thống nhất, dự luật sẽ được trình lên Tổng thống để ký ban hành.

NDAA 2026 coi Bắc Kinh là thách thức chiến lược chủ yếu của Mỹ trong các lĩnh vực quân sự, công nghiệp, ngoại giao và kinh tế toàn cầu, đồng thời thông qua việc áp đặt các hạn chế mới đối với đầu tư sinh học và công nghệ, cấm hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc tiến vào chuỗi cung ứng của Lầu Năm Góc, mở rộng nỗ lực ngoại giao và tình báo để theo dõi ảnh hưởng toàn cầu của ĐCSTQ, từ đó phối hợp với các đồng minh của Mỹ tái định hình cục diện khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Dự luật đồng thời mở rộng hỗ trợ chính trị, kinh tế và quân sự đối với Đài Loan.

Hạn chế đầu tư và an ninh chuỗi cung ứng

Với sự ủng hộ lưỡng đảng, dự luật sẽ ngăn cản một số công ty công nghệ sinh học Trung Quốc nhận được các hợp đồng do Chính phủ Mỹ tài trợ, và cho phép chính phủ cấm các khoản đầu tư của Mỹ vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và năng lực tính toán tiên tiến của Trung Quốc.

Một nội dung quan trọng của dự luật là xây dựng một cơ chế rà soát đầu tư ra nước ngoài có ảnh hưởng sâu rộng, yêu cầu các công ty và nhà đầu tư Mỹ khi hỗ trợ các công nghệ rủi ro cao nhất định tại Trung Quốc hoặc các “quốc gia đáng quan ngại” khác phải báo cáo cho Bộ Tài chính. Dự luật trao cho Bộ Tài chính quyền hạn chặn trực tiếp các giao dịch, buộc cơ quan này phải gửi báo cáo thường niên chi tiết lên Quốc hội, đồng thời trao các quyền trừng phạt mới đối với những công ty nước ngoài có liên hệ với mạng lưới quân sự hoặc giám sát của ĐCSTQ.​

Theo dự luật, các công nghệ rủi ro cao bao gồm trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, máy tính lượng tử và công nghệ siêu vượt âm; các nghị sĩ Mỹ cho rằng đây là những công nghệ có giá trị sử dụng quân sự.​

Dự luật cũng bao gồm một lệnh cấm mua sắm đối với các nhà cung cấp công nghệ sinh học, yêu cầu Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) lập một danh sách các công ty công nghệ sinh học bị hạn chế, các công ty nằm trong danh sách sẽ bị cấm nhận hợp đồng, trợ cấp hay khoản vay liên bang trong vòng một năm, nhưng đồng thời vẫn được tạo điều kiện khiếu nại.

Ngoài ra, dự luật cấm Lầu Năm Góc và các cơ quan tình báo Mỹ ký hợp đồng với những công ty giải trình tự gen và công nghệ sinh học Trung Quốc có liên hệ với quân đội hoặc cơ quan an ninh ĐCSTQ.

Các lệnh cấm mua sắm khác trong dự luật hạn chế Bộ Chiến tranh mua các loại pin tiên tiến, linh kiện quang điện, màn hình máy tính và khoáng sản then chốt từ những thực thể nước ngoài đáng quan tâm, tiếp tục siết chặt chuỗi cung ứng của Mỹ, tách dần khỏi Trung Quốc. Những lệnh cấm này cũng yêu cầu Bộ Chiến tranh từng bước loại bỏ việc sử dụng máy tính, máy in và các thiết bị công nghệ khác do Trung Quốc sản xuất.

Tiếp tục dành sự ủng hộ mạnh mẽ cho Đài Loan

Dự luật tiếp tục dành cho Đài Loan sự ủng hộ như trước nay.

Dự luật yêu cầu trên cơ sở tuân thủ “Ba Thông cáo chung”, “Đạo luật Quan hệ Đài Loan” và “Sáu cam kết”, phải tăng cường quan hệ đối tác giữa Mỹ và Đài Loan, nhằm nâng cao năng lực phòng vệ của Đài Loan và thúc đẩy quan hệ hòa bình hai bờ eo biển.

Dự luật chỉ đạo Bộ Chiến tranh xây dựng một chiến lược chi tiết trong 5 năm nhằm tăng cường phòng thủ đa phương trong khu vực, mở rộng các cuộc diễn tập chung, và tăng cường các hoạt động hải quân phối hợp “qua eo biển Đài Loan và Biển Đông”. Quốc hội cũng gia hạn “Sáng kiến Răn đe Thái Bình Dương”, duy trì các khoản đầu tư vào các triển khai tiền phương, phòng không tích hợp, dự trữ đạn dược và mạng lưới hậu cần, với mục tiêu đối phó với khả năng triển khai lực lượng của quân đội ĐCSTQ.

“Dự luật Ngân sách Quốc phòng” mở rộng “Sáng kiến Hợp tác An ninh với Đài Loan”, tăng cường hỗ trợ về dịch vụ y tế khẩn cấp, năng lực cứu chữa thương vong trong chiến đấu và các trang bị liên quan đến quốc phòng khác. Quốc hội cho phép dành tối đa 1 tỷ USD trong năm tài khóa 2026 để đáp ứng các nhu cầu an ninh của Đài Loan. Ngoài ra, dự luật chỉ đạo Bộ Chiến tranh và Đài Loan khởi động một chương trình chung “nhằm triển khai năng lực hệ thống không người lái và chống không người lái”, bao gồm cùng nhau phát triển các nền tảng mới phục vụ phòng thủ phi đối xứng.

Dự luật cũng yêu cầu Washington ủng hộ việc Đài Loan tham gia các hoạt động giám sát của “Quỹ Tiền tệ Quốc tế” (IMF), và bảo đảm công dân Đài Loan có được cơ hội việc làm tại IMF. Điều này thách thức áp lực mà Bắc Kinh đã gây ra suốt nhiều thập niên nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của Đài Loan trong các tổ chức tài chính toàn cầu.

Công bố tài sản của lãnh đạo Bộ Chính trị ĐCSTQ

Dự luật yêu cầu trong vòng một năm kể từ ngày ban hành, Giám đốc Tình báo Quốc gia phải tham vấn Ngoại trưởng và Bộ trưởng Chiến tranh, công bố trên trang web công khai của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia một bản báo cáo về tài sản của tầng lớp lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc, đồng thời gửi báo cáo này tới Ủy ban Tình báo Thường trực và Ủy ban Đối ngoại của Thượng viện, cùng Ủy ban Tình báo Thường trực và Ủy ban Đối ngoại của Hạ viện.

Phạm vi điều tra bao gồm Tổng Bí thư ĐCSTQ, các ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị và toàn thể ủy viên Bộ Chính trị Trung ương ĐCSTQ; dự luật yêu cầu các cơ quan tình báo liên quan cung cấp chứng cứ về tài sản hữu hình và tài sản tài chính mà những người này trực tiếp hoặc gián tiếp sở hữu hay kiểm soát. Bao gồm bất động sản trong và ngoài Trung Quốc, tài sản cá nhân giá trị cao, cũng như cổ phần doanh nghiệp, khoản đầu tư và tài khoản tài chính nắm giữ tại các khu vực pháp lý ngoài Trung Quốc Đại Lục.

Tăng cường liên minh tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Phần nội dung về liên minh và đối tác quốc phòng tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trong dự luật này một lần nữa khẳng định quan điểm của Quốc hội coi ĐCSTQ là đối thủ cạnh tranh chiến lược chủ yếu.

Dự luật nêu rõ, Bộ trưởng Chiến tranh “phải tiếp tục nỗ lực củng cố các liên minh và quan hệ đối tác quốc phòng của Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nhằm nâng cao hơn nữa lợi thế so sánh của Mỹ trong cuộc cạnh tranh chiến lược với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”.​

Dự luật yêu cầu Bộ Chiến tranh tăng cường quan hệ với các đồng minh tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, New Zealand, Thái Lan và Philippines, đồng thời đẩy mạnh tiếp xúc với các đối tác mới nổi như Ấn Độ.