Mỹ quan ngại khi Trung Quốc đe dọa phóng tên lửa gần Đài Loan

Trung Quốc đang chuẩn bị một loạt các cuộc tập trận quân sự khiêu khích bắt đầu vào ngày thứ Năm (4/8) để đáp lại chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tới Đài Loan. Bắc Kinh đã đe dọa xâm nhập lãnh thổ của hòn đảo, và lần đầu tiên đe dọa phóng các tên lửa qua hòn đảo.

Hải quân Trung Quốc đang bố trí các tàu chiến xung quanh hòn đảo, bao gồm cả hai tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông đã rời cảng trong những ngày gần đây. 

Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã công bố bản đồ gồm sáu khu vực xung quanh hòn đảo nơi họ dự định tiến hành các cuộc tập trận, một số trong đó có khả năng chồng lấn với lãnh hải của Đài Loan. Các cuộc tập trận bắn đạn thật sẽ bắt đầu vào trưa theo giờ địa phương vào thứ Năm và kéo dài ba ngày.

Trong khi đó, Đài Loan đã buộc phải điều các máy bay chiến đấu vào hôm thứ Tư để đáp trả 27 máy bay quân sự Trung Quốc bay qua vùng nhận dạng phòng không. 22 trong số đó đã vượt qua đường trung tuyến ở eo biển Đài Loan.

Vượt qua đường trung tuyến là một động thái hiếm hoi mà Bắc Kinh muốn gửi tín hiệu mạnh mẽ hơn đối với Đài Loan. Trước đó, năm 2019, Bắc Kinh cũng đã thực hiện động thái như vậy sau 20 năm, và đã lặp lại một số lần kể từ đó. 

Theo giới quan sát, các động thái của Trung Quốc cho đến nay hầu hết là mơ hồ, nhưng có những dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang lên kế hoạch cho các hành động quân sự khiêu khích hơn trong cuộc tập trận sắp tới. 

Bonnie Glaser, nhà phân tích Đông Á tại Quỹ Marshall của Hoa Kỳ, cho biết trước đây Trung Quốc chưa bao giờ điều máy bay hoặc phóng tên lửa vào lãnh hải của Đài Loan – điều có thể xảy ra trong cuộc tập trận.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc, được kiểm soát chặt chẽ bởi đảng cộng sản cầm quyền, hôm thứ Tư gọi cuộc tập trận là “chưa từng có” và nói rằng các vụ phóng tên lửa và phong tỏa hải quân đối với hòn đảo chứng tỏ “sự kiểm soát tuyệt đối của Trung Quốc đại lục đối với vấn đề Đài Loan”.

Cuộc tập trận sẽ có sự tham gia của các thiết bị quân sự tinh vi nhất của Trung Quốc, bao gồm máy bay chiến đấu tàng hình J-20, máy bay ném bom H-6K, tàu khu trục Type 052D, tàu hộ tống Type 056A, tên lửa đạn đạo tầm ngắn DF-11 và tên lửa siêu thanh DF-17, Thời báo Hoàn Cầu đưa tin.

Các quan chức Hoa Kỳ đặc biệt lo ngại trước tuyên bố của tờ Hoàn Cầu rằng khi lực lượng Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) tiến vào lãnh hải của Đài Loan, thì “cái gọi là đường trung tuyến sẽ không còn tồn tại”.

“Người Trung Quốc đang cố tình làm điều gì đó mà họ chưa từng làm trước đây,” ông Glaser nói.

Bản đồ của Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho thấy “các khu vực cấm” ở những vùng nước xung quanh Đài Loan, nơi Bắc Kinh cảnh báo tàu và máy bay không được vào trong cuộc tập trận, đủ lớn để gợi ý rằng Bắc Kinh sẽ phóng tên lửa hành trình cũng như tên lửa đạn đạo, ông Glaser nói.

Các quan chức Hoa Kỳ trong nhiều ngày qua đã cố gắng xoa dịu căng thẳng, nói rằng chuyến đi của bà Chủ tịch Hạ viện không báo hiệu sự thay đổi nào của Mỹ với chính sách Đài Loan. 

“Không có lý do gì để Bắc Kinh biến chuyến thăm này, vốn phù hợp với chính sách lâu đời của Hoa Kỳ, thành một loại khủng hoảng nào đó hoặc lấy đó làm cái cớ để gia tăng sự hung hăng và hoạt động quân sự trong hoặc xung quanh eo biển Đài Loan,” ông John Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia cho biết hôm thứ Ba.

Các quan chức Đài Loan đang ở trong tình trạng báo động ngày càng cao trước các cuộc tập trận. Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết hôm thứ Tư rằng đây là một cuộc phong tỏa hòn đảo này của Đại lục. Đài Bắc đang cố gắng tìm ra cách định tuyến lại giao thông của cả tàu và hàng không, vì các khu vực đóng cửa có vị trí chiến lược bên ngoài các cảng lớn nhất của Đài Loan.

Bắc Kinh đã cảnh báo các hãng hàng không thương mại tránh những khu vực bao quanh Đài Loan trong khoảng thời gian từ ngày 4 đến ngày 7/8 với mức độ giống như một khu vực cấm bay trên các tuyến đường thương mại chính. Việc đóng cửa cũng ảnh hưởng đến việc vận chuyển thương mại ra vào đảo, cũng như các ngư trường bình thường.

Các quan chức đã chỉ ra rằng cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan năm 1996, khi Trung Quốc thử tên lửa xung quanh Đài Loan, gần giống với tình hình hiện tại. Nhưng lần này, các cuộc tập trận gần sát Đài Loan và sức mạnh hải quân của Trung Quốc đã phát triển đáng kể trong 25 năm qua.

Jerry Hendrix, một thuyền trưởng Hải quân đã nghỉ hưu và là thành viên cấp cao tại Học viện Sagamore, cho biết ông dự đoán rằng Bắc Kinh sẽ tăng cường các hoạt động hải quân và không quân tại và xung quanh Đài Loan trong những tháng tới trước Đại hội Đảng của Tập Cận Bình vào tháng 11, nơi nhà lãnh đạo Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có.

Ông Hendrix nói thêm rằng chuyến thăm của bà Pelosi đã khiến ông Tập “mất mặt đáng kể” khó có thể bù đắp trước đại hội đảng. 

Do Hải quân Mỹ tiếp tục ở một khoảng cách với tàu Trung Quốc và các cuộc tập trận bắn đạn thật xung quanh Đài Loan, nên có nhiều tàu Mỹ trong khu vực có thể đến gần Đài Loan trong vòng một ngày nếu cần.

Lê Vy (theo Politico)