Mỹ – Trung Quốc khởi động đối thoại kinh tế thường xuyên

Hoa Kỳ đã thành lập hai nhóm công tác làm việc với Trung Quốc về các vấn đề kinh tế và tài chính nhằm cung cấp một diễn đàn trao đổi chính sách thường xuyên giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. 

Bộ Tài chính Hoa Kỳ và Bộ Tài chính Trung Quốc sẽ đảm nhận vai trò giám sát đối với Nhóm công tác Kinh tế. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc sẽ cùng với Bộ Tài chính Hoa Kỳ giám sát đối với Nhóm công tác Tài chính.

Các nhóm công tác nêu trên sẽ “gặp nhau theo lịch trình thường xuyên” và báo cáo lên Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong, theo thông cáo báo chí của Bộ Tài chính Hoa Kỳ công bố ngày 22/9.

Thông cáo báo chí đó cho biết các nhóm này nhằm mục đích “cung cấp các kênh liên lạc có kết cấu liên tục để thảo luận thẳng thắn và thực chất về các vấn đề chính sách kinh tế và tài chính, cũng như trao đổi thông tin về sự phát triển tài chính và kinh tế vĩ mô”.

‘Một bước tiến quan trọng’

Trên nền tảng mạng xã hội X, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen đã mô tả giải pháp này là “một bước tiến quan trọng trong mối quan hệ song phương của hai nước và được xây dựng sau chuyến thăm Bắc Kinh của tôi vào tháng Bảy”.

Trong chuyến công du Trung Quốc kéo dài 4 ngày – chuyến công du thứ hai trong số bốn chuyến đi của các quan chức cấp cao của ông Biden trong nhiều tháng, bà Yellen đã gặp Thủ tướng Lý Cường, Phó Thủ tướng kiêm Thống đốc Ngân hàng Trung ương Dịch Cương, Bí thư Trung ương Đảng Phan Công Thắng và cựu Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, nhưng chưa đạt được bước đột phá nào.

Bà Yellen nói rằng các nhóm công tác sẽ đóng vai trò là kênh liên lạc quan trọng để truyền đạt “lợi ích và mối quan tâm của Mỹ, thúc đẩy cạnh tranh kinh tế lành mạnh giữa hai nước và một sân chơi bình đẳng cho người lao động và doanh nghiệp Mỹ, đồng thời thúc đẩy hợp tác giải quyết các thách thức toàn cầu”.

Bà Yellen viết: “Điều quan trọng là chúng ta phải giao tiếp, đặc biệt là khi chúng ta bất đồng quan điểm”.

Bộ Tài chính Trung Quốc cũng đưa ra một tuyên bố ngắn gọn về việc thành lập các nhóm công tác, nói rằng động thái này là để “tiếp nối những hiểu biết chung quan trọng đã đạt được giữa lãnh đạo hai nước tại cuộc gặp ở Bali” năm ngoái.

Đối thoại và gắn kết là cách tiếp cận kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ với Trung Quốc cho đến khi chính quyền Trump áp dụng lập trường cứng rắn với Trung Quốc. Các nhóm công tác làm việc với Trung Quốc cũng không phải là một khái niệm mới. 

Dưới thời chính quyền Bush, Dân biểu Rick Larsen (Đảng Dân chủ, Washington) và Dân biểu Darin LaHood (Đảng Cộng hòa, Illinois) đã thành lập một nhóm công tác vào năm 2005 nhằm kết nối các nhà lập pháp Hoa Kỳ với các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã tổ chức các cuộc đối thoại thường niên với Trung Quốc trong một thập kỷ cho đến năm 2017 sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức.

Vào cuối tháng Tám, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo cho biết bà và các quan chức Trung Quốc đã đồng ý thành lập một nhóm công tác về “các vấn đề thương mại” để thường xuyên thảo luận về việc thực thi kiểm soát xuất khẩu.

Cuộc gặp ở Bali vào tháng 11/2022 đánh dấu cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa lãnh đạo hai nước Mỹ – Trung kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào đầu năm 2021. Một kết quả từ cuộc gặp là hai bên đồng ý “trao quyền cho các quan chức cấp cao chủ chốt để duy trì liên lạc và tăng cường các nỗ lực mang tính xây dựng” về các vấn đề như biến đổi khí hậu, xóa nợ, an ninh y tế và an ninh lương thực toàn cầu, đồng thời hoan nghênh việc sử dụng các nhóm công tác chung để giải quyết các vấn đề song phương.

Chính quyền Biden đã nhiều lần nhắc lại rằng họ muốn cạnh tranh với Trung Quốc hơn là xung đột.

“Thành thật mà nói, chúng tôi không muốn làm tổn thương Trung Quốc”, Tổng thống Biden nói với các phóng viên trong chuyến công du Việt Nam vào ngày 10 tháng 9. “Tất cả chúng ta sẽ tốt hơn nếu Trung Quốc làm tốt – nếu Trung Quốc làm tốt theo các quy tắc quốc tế”.

Các vấn đề gây tranh cãi

Thuế quan, công nghệ và Đài Loan là một số lĩnh vực mà hai nước Mỹ – Trung đã đang tranh cãi.

Vào tháng Tư, bà Yellen đã lên án hành vi vi phạm nhân quyền của chính quyền Trung Quốc ở Tân Cương, Hồng Kông và Tây Tạng, đồng thời khẳng định rằng bà lạc quan về việc hướng tới “một tương lai trong đó cả hai nước cùng chia sẻ và thúc đẩy tiến bộ kinh tế toàn cầu”.

Khi đến Bắc Kinh vào tháng Bảy, bà Yellen nói rằng liên lạc trực tiếp có thể giải quyết những lo ngại xung quanh các hoạt động kinh tế cụ thể. Bà bảo vệ những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia nhưng nhấn mạnh rằng những biện pháp này không nên làm xấu đi mối quan hệ kinh tế song phương.

Nhiều quan chức cấp cao của Mỹ, bao gồm Ngoại trưởng Antony Blinken, Đặc phái viên về Khí hậu John Kerry và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, gần đây đã có các cuộc họp trực tiếp với các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Động thái này là nhằm nỗ lực tiếp tục giảm bớt căng thẳng song phương.