Mỹ tuyên án 15 năm tù nữ quản lý cấp cao người Hoa trong vụ fentanyl

Ngày 22/8, Tòa án Liên bang Quận Nam New York, Mỹ, đã tuyên án đối với Chen Yiyi, quản lý tiếp thị của công ty Amarvel Biotech. Bị cáo bị cáo buộc tham gia vào hoạt động vận chuyển quy mô lớn tiền chất hóa học của fentanyl vào Mỹ, đồng thời nhiều lần khai man trong quá trình xét xử. Cuối cùng, tòa tuyên phạt 15 năm tù giam. Vụ án này được phía Mỹ coi là một trường hợp điển hình trong nỗ lực triệt phá chuỗi cung ứng fentanyl có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Trong ngày tuyên án, Chen Yiyi mặc áo tù màu kaki, tóc buông dài bước vào phòng xử. Trước khi phiên tòa kéo dài hơn ba giờ bắt đầu, cô quay lại nhìn về phía khán phòng. Trong suốt phiên xử, thẩm phán cùng bên công tố và luật sư bào chữa tranh luận gay gắt về việc có nên tăng nặng hình phạt hay không.

Theo hồ sơ tòa án, từ năm 2022, Chen Yiyi cùng chủ công ty Wang Qingzhou lập trang web và mạng lưới logistics xuyên biên giới, bán số lượng lớn tiền chất fentanyl cho các nhà phân phối tại Mỹ và Mexico. Chen phụ trách đăng ký website, quảng bá, dịch thuật và liên hệ khách hàng. Cô nhiều lần cam kết với đặc vụ chìm sẽ cung cấp “bao bì tuyệt đối bí mật”, ngụy trang hóa chất thành thức ăn cho chó, hạt khô hay dầu máy để vận chuyển.

Công tố cho biết, chỉ trong 3 tháng, lượng tiền chất công ty nhập vào Mỹ đủ để sản xuất 55 kg fentanyl, tương đương liều lượng có thể giết chết 25 triệu người Mỹ – gần bằng dân số vùng đô thị New York.

Công tố đề nghị tuyên án 18 năm tù, trong khi phía luật sư bào chữa chỉ xin 30 tháng để bị cáo sớm về nước. Cuối cùng, thẩm phán cân nhắc và tuyên mức án 15 năm tù.

Bối cảnh gia đình và cá nhân

Luật sư bào chữa nhấn mạnh “khía cạnh nhân văn” của bị cáo. Ông Shaoming Cheng, hai lần đến Vũ Hán điều tra, cho biết mẹ của Chen từng bị ngồi tù vì khuyên con gái trở về Trung Quốc làm việc, đến nay vẫn day dứt, trong khi cả cha mẹ đều chịu tổn thương tinh thần và thể chất, mong con sớm đoàn tụ.

Trước khi tuyên án, Chen gửi tòa bức thư tay dài 14 trang, kể lại hai năm giam giữ tại nhà tù liên bang MDC Brooklyn. Trong thư, cô viết về quãng thời gian ở bên cha mẹ trong dịch COVID, kỷ niệm gia đình và thú cưng, niềm yêu thích du lịch và giao lưu văn hóa, cùng hành trình tự rèn luyện thông qua các khóa học và nghệ thuật trong tù.

Cô cho biết đã nhận được hàng chục chứng chỉ, trong đó có khóa học của Đại học Columbia, từng tham gia diễn kịch Shakespeare và mở lớp dạy tiếng Trung. Chen nói cô chọn “niềm hy vọng” để giữ vững niềm tin trong nghịch cảnh.

Tuy nhiên, bức thư không hề nhắc đến fentanyl hay sự hối hận về vụ án, mà chỉ tập trung vào trải nghiệm cá nhân và định hướng tương lai.

Lời biện hộ của bị cáo dựa trên yếu tố văn hóa

Trước khi tuyên án, thẩm phán hai lần hỏi Trần có lời cuối cùng không. Cô chỉ đáp ngắn gọn bằng tiếng Anh: “Không”. Thẩm phán nhận xét bị cáo tuy có biểu hiện tốt trong trại giam, nhưng chưa bao giờ bày tỏ sự quan tâm đến con số tử vong do fentanyl tại Mỹ.

Luật sư bào chữa viện dẫn “lịch sử trăm năm nhục nhã của Trung Quốc” để lý giải một số hành vi kinh doanh của bị cáo, cho rằng quá khứ bị các cường quốc phương Tây và Nhật Bản xâm lược khiến một số thương nhân Trung Quốc hình thành tâm lý oán hận với người nước ngoài.

Công tố phản bác, cho rằng đây không phải là “khác biệt văn hóa” mà chỉ cho thấy sự thiếu ăn năn.

Trợ lý công tố Kevin T. Sullivan nhấn mạnh: do Mỹ và Trung Quốc không có hiệp ước dẫn độ, việc truy tố các vụ án tương tự vô cùng khó khăn, nên bản án này cần phát đi thông điệp mạnh mẽ: “Nếu ai đó đưa tiền chất fentanyl vào Mỹ, luật pháp Mỹ sẽ trừng trị.”

Sự chú ý của truyền thông và những “người bí ẩn” tại tòa

Phiên tòa thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế. Báo Nikkei (Nhật Bản) cử hai phóng viên tham dự.  Họ cho biết, từ khi Epoch Times bắt đầu theo dõi và đưa tin liên tục vào đầu năm, họ đã bắt đầu chú ý đến vụ án này, đặc biệt là liên quan đến một thương nhân Trung Quốc khác đang hoạt động tại Nhật Bản, Fengzhi Xia.

Theo Nikkei, Xia lập công ty FIRSKY tại thành phố Nagoya, có quan hệ vốn và nhân sự với Amarvel Biotech, và thành phố Nagoya bị nghi là trạm trung chuyển ngầm nối Trung Quốc – Mexico – Mỹ. Lực lượng chống ma túy của Mỹ (DEA) đang điều tra đường dây fentanyl của Xia, bao gồm cơ sở, tuyến buôn lậu và các nhân vật chủ chốt.

Luật sư của Trần cũng nhắc đến Xia, nói ông này kiểm soát nhiều công ty như Wuhan Yingbang Medical, Ross Technology, Frisky, và Amarvel Biotech, một số công ty còn dùng chung văn phòng.

Ngoài các phương tiện truyền thông Nhật Bản, trên ghế dự thính còn xuất hiện hai người Trung Quốc bí ẩn, tự xưng là “bạn của bị cáo”, nhưng lại ghi chép trong suốt phiên tòa. Họ cũng có mặt trong giai đoạn đầu của phiên tòa khi lựa chọn bồi thẩm đoàn. Trước đó, một số nhà báo nước ngoài đưa tin rằng trong giai đoạn đầu của phiên tòa, có nhân viên lãnh sự quán Trung Quốc đã đến và cố gắng xin gặp bị cáo.

Tờ Inner City Press, chuyên đưa tin về các phiên tòa, chỉ ra: “Ngay từ ngày 28/6 năm ngoái, luật sư của Chen Yiyi đã hỏi Thẩm phán Gadfie: ‘Tôi đã nói chuyện với đại diện của lãnh sự quán Trung Quốc. Hôm nay họ đã đến tòa án. Họ muốn biết, nếu tòa án và nhân viên thi hành án đồng ý, liệu họ có thể có một cuộc gặp ngắn không tiếp xúc trực tiếp với cô Chen và bị cáo Wang Qingzhou cùng vụ hay không.'”

Sau khi phiên tòa kết thúc vào thứ Sáu, luật sư của Trần cho biết sẽ kháng cáo.