Nếu Mỹ kích hoạt gói thuế 267 tỷ USD, Trung Quốc đáp trả thế nào?

Sau khi Mỹ đánh thuế 200 tỷ USD lên hàng Trung Quốc, chế độ Bắc Kinh chỉ có thể đáp trả thuế lên 60 tỷ USD hàng Mỹ. Thặng dư thương mại quá lớn với Washington, khiến Trung Quốc đã gần như không còn dư địa hàng hóa để đánh thuế đối ứng. Giới chức và các chuyên gia nhà nước cộng sản Trung Quốc đang phải bàn thảo cách thức đáp trả Mỹ khi leo thang chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới được dự báo sẽ còn kéo dài.

Cho tới nay, sau hai vòng thuế, chính phủ Trump đã áp thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa nhập từ Trung Quốc, gần bằng một nửa tổng số hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ năm 2017. Trong khi đó, với gói thuế 60 tỷ USD mới nhất, Trung Quốc đang đánh thuế lên 110 tỷ USD hàng nhập từ Mỹ, tương đương hơn 3/4 hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ vào năm ngoái.

Theo đó, nếu ông Trump kích hoạt thêm gói thuế 267 USD, Trung Quốc gần như không thể đáp trả tương ứng về thuế quan và họ sẽ phải tìm thêm cách khác để đối phó với Washington.

Đánh thuế lên 40 tỷ USD hàng nhập Mỹ còn lại

Trung Quốc chỉ còn 40 tỷ USD hàng nhập Mỹ để có thể trả đũa thuế quan. Tuy nhiên, việc đánh thuế này sẽ gây tổn hại cho chính nền sản xuất Trung Quốc vì đa phần đây là các sản phẩm quan trọng mà Bắc Kinh không tìm được đối tác thay thế.

Được biết, trong 40 tỷ USD hàng Mỹ đó chủ yếu bao gồm các nguyên vật liệu sản xuất quan trọng như thiết bị bán dẫn. Công ty ZTE của Trung Quốc đã từng điêu đứng và trên bờ vực phá sản vài tháng trước khi ông Trump cấm các công ty của Mỹ xuất khẩu các linh kiện công nghệ cao và thiết bị bán dẫn cho doanh nghiệp này. Do đó, việc Trung Quốc đánh thuế lên số hàng hóa nhập Mỹ còn lại này là cách thức không khả thi, chẳng khác gì họ tự “lấy đá ghè chân mình”.

Tăng sức ép lên các công ty Mỹ hoạt động ở Trung Quốc

Trung Quốc có thể dùng các biện pháp hành chính, quan liêu để gây khó dễ cho các doanh nghiệp Mỹ đang đặt nhà máy sản xuất trong lãnh thổ của họ.

Trao đổi với từ Hoa Nam Tảo Báo (Hồng Kông), ông Arthur Kroeber – nghiên cứu trưởng và là đồng sáng lập công ty dịch vụ tài chính Gavekal nhận định: “Trung Quốc sẽ đáp trả bằng thuế quan của chính họ, bắt đầu ép các công ty Mỹ đang hoạt động tại đây, và tiến tới một cuộc chiến tranh dài hơi, tiêu hao sức mạnh đối phương dần dần”.

Tuy nhiên, theo RFI, các chuyên gia kinh tế đánh giá rằng cách thức này của Trung Quốc sẽ gián tiếp giúp ông Trump kéo các doanh nghiệp Mỹ hồi hương, tăng cường nền sản xuất Mỹ, đẩy mạnh được chiến dịch “nước Mỹ trên hết”. Mặc khác, Trung Quốc cũng đang quảng bá về nền kinh tế ngày càng mở cửa và cần thu hút nhiều đầu tư nước ngoài hơn nữa, nên rất khó để chế độ Bắc Kinh dùng các biện pháp hành chính gây khó dễ cho các doanh nghiệp Mỹ.

Đánh thuế từng phần, và cấm xuất Mỹ các hàng hóa Mỹ cần

Tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) hôm 19/9 đã đăng lên tài khoản mạng xã hội của tờ báo này nhận định cho rằng Trung Quốc không thể đáp trả thuế quan đối ứng với Mỹ, nhưng có thể “chọn cách đánh của riêng mình” và chiến đấu theo cách của chính mình.

Nhân dân Nhật báo lập luận rằng Trung Quốc có thể áp thuế thấp lên các nguyên vật liệu của Mỹ mà “khó tìm được sản phẩm thay thế” và đánh thuế cao hơn vào các sản phẩm như “nguyên liệu thô dễ thay thế, các hàng hóa xa xỉ và sản phẩm tiêu dùng không thiết yếu và các sản phẩm sản xuất trực tiếp cạnh tranh với chính các nhà sản xuất trong nước”.

Trong khi đó, theo tờ Hoa Nam Tảo Báo, trong Diễn đàn Phát triển Trung Quốc hôm 16/9, cựu Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc Lou Jiwei, hiện nay đang là Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Quỹ An sinh Xã hội đã nói rằng Bắc Kinh có thể vượt qua thuế quan và áp đặt cấm vận xuất sang Mỹ một số nguyên vật liệu và linh kiện quan trọng với thị trường Mỹ.

Ông Lou Jiwei cho rằng có thể lựa chọn các danh mục hàng hóa quan trọng với Mỹ trong gần 300 sản phẩm mà chính phủ Trump vừa loại khỏi gói áp thuế 200 tỷ USD.

Theo ông Lou Jiwei, một trong những nguyên vật liệu quan trọng đó là đất hiếm – một nguyên liệu đầu vào cho các nhà sản xuất công nghệ cao tại Mỹ và Trung Quốc đang là nước xuất khẩu đất hiếm lớn nhất thế giới.

Ngoài ra, các sản phẩm đồng hồ thông minh, các thiết bị kết nối Bluetooth, và các sản phẩm liên quan tới sức khỏe và an toàn như mũ bảo hiểm xe đạp và ghế trên xe hơi cho trẻ em… cũng là những hàng hóa mà nếu Trung Quốc không xuất sang Mỹ sẽ gây áp lực không nhỏ cho chính quyền Trump.

Tuy nhiên, ông Lou Jiwei cũng lưu ý rằng: “Trong chiến tranh thương mại sẽ không có bên nào chiến thắng, nhưng với những sản phẩm xuất khẩu này, tổn thất biên của Trung Quốc sẽ nhỏ, ngược lại tổn thất biên của Mỹ sẽ lớn”.

Tiếp tục tăng thuế lên các sản phẩm nông nghiệp và năng lượng

Cũng trong nhận định nêu trên, tờ Nhân dân Nhật báo cho rằng Trung Quốc có thể tiếp tục đánh thuế cao hơn nữa các sản phẩm nông nghiệp và năng lượng của Mỹ. Đa số những người tham gia ngành này là cử tri ủng hộ ông Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Tổng thống Trump đã lường trước được điều này và gần đây Washington đã công bố gói trợ cấp 12 tỷ USD cho nông dân Mỹ chịu tổn hại trong cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc.

Ông Trump thậm chí đã đe dọa rằng nếu Trung Quốc tiếp tục gây tổn hại cho nông dân, người chăn nuôi và công nhân Mỹ, Washington sẽ có những đáp trả kinh tế nhanh và mạnh mẽ hơn.

Kích động tâm lý chống Mỹ trong dân chúng

Theo RFI, ông Ngô Bạch Ất (Wu Baiyi), Viện trưởng Viện Nghiên cứu Mỹ tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, đã gợi ý biện pháp kích động tình cảm chống Mỹ trong xã hội Trung Quốc, với lập luận rằng: Nếu 1,3 tỷ người Trung Quốc bị người Mỹ gây tổn hại thì phản ứng đáp trả là khó có thể lường được.

Tuy nhiên, có những ý kiến khác cho rằng nếu tình cảm chống Mỹ trong xã hội Trung Quốc mất kiểm soát thì sẽ gây thiệt hại không thể tưởng tượng đối với nền kinh tế Trung Quốc.

Cho đến nay, giới truyền thông chính thức của ĐCSTQ vẫn chỉ tấn công chính sách kinh tế của Mỹ, còn các bình luận về ông Trump và giới quan chức của chính phủ Trump vẫn khá hạn chế. Điều này cho thấy giới chức Trung Quốc vẫn không dám tùy tiện kích động tâm lý chống Mỹ.

Hạn chế giao lưu qua lại

Theo ông Ngô Bạch Ất, một biện pháp trả đũa mà Trung Quốc có thể áp dụng là hạn chế người Trung Quốc sang học tập, làm việc và du lịch Mỹ.

Tuy nhiên, theo RFI, một số nhà phân tích cho rằng ảnh hưởng từ du khách Trung Quốc đến ngành du lịch Mỹ và nền kinh tế Mỹ khá hạn chế. Ngoài ra, gần đây chính quyền Trump đã lên án ĐCSTQ huy động đông đảo giới du học sinh để đánh cắp công nghệ của Mỹ. Việc ĐCSTQ tạm ngừng cho người Trung Quốc du học tại Mỹ có thể lại chính là điều mà ông Trump mong đợi.

Ngoài các cách thức nêu trên, Trung Quốc có thể lựa chọn biện pháp bán trái phiếu chính phủ Mỹ và tiếp tục phá giá đồng Nhân dân Tệ để giảm thiểu tác động từ thuế quan Mỹ.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng việc chế độ Trung Quốc bán nợ công của Mỹ cũng không có tác động thực chất đối với Mỹ, và cũng có thể tự hại chính mình do bị thua lỗ. Trong khi, sự mất giá của đồng Nhân dân Tệ có thể bù đắp ảnh hưởng của thuế quan của Mỹ, nhưng chính quyền Bắc Kinh có thể cũng phải chịu rủi ro dòng chảy tài chính ra nước ngoài.

Tân Bình (T/h)

Xem thêm: