Nga chặn nghị quyết lên án tấn công hóa học Syria, Trung Quốc bỏ phiếu trắng

Một cuộc bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm thứ Tư (12/4) cho dự thảo nghị quyết lên án cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học tại Syria do Mỹ và phương Tây đề xuất đã bị Nga phủ quyết, trong khi đó, Trung Quốc bỏ phiếu trắng – dấu hiệu cho thấy cuộc nói chuyện với Tổng thống Trump hồi tuần trước tại Florida có thể đã có ảnh hưởng đến siêu cường này.

Dự thảo nghị quyết do Anh, Pháp và Hoa Kỳ đưa ra để kêu gọi những người chịu trách nhiệm về cuộc tấn công vào thành phố Khan Sheikhoun của Syria vào ngày 4/4 phải được xác định và đưa ra công lý.

Đại sứ Anh tại LHQ, Matthew Rycroft nói trước Hội đồng Bảo an rằng các mẫu lấy từ địa điểm cuộc tấn công ngày 4/4 đã được các nhà khoa học Anh phân tích và thử nghiệm dương tính với khí độc thần kinh sarin. Ông nói rằng chính quyền của Assad phải chịu trách nhiệm về việc này.

Hội đồng Bảo Liên Hợp Quốc nhóm họp lần này có đầy đủ 15 thành viên. Dự thảo nghị quyết được 10 nước ủng hộ; 3 nước gồm Trung Quốc, Kazakhstan và Ethiopia bỏ phiếu trắng; Nga và Bolivia phản đối. Do Nga (1 trong 5 thành viên thường trực) đã dùng quyền phủ quyết nên nghị quyết lên án Syria không thể thông qua.

Đây đã là lần thứ 8 trong suốt 6 năm nội chiến tại Syria, Moscow sử dụng quyền phủ quyết của mình trong Hội đồng Bảo An để bảo vệ chính phủ của Tổng thống Assad.

Trung Quốc, đã từng có 6 lần phủ quyết nghị quyết về Syria từ khi cuộc nội chiến tại quốc gia Trung Đông này nổ ra, nhưng lần này Bắc Kinh chỉ bỏ phiếu trắng, tức là vẫn đồng ý với đề xuất của phương Tây.

“Với quyền phủ quyết của mình, Nga đã nói không có nghĩa vụ phải giải trình”. Đại sứ của Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc, Nikki Haley cho biết.

Bà Haley nói thêm: “Nga một lần nữa đã lựa chọn đứng về phía Assad, trong khi gần như toàn bộ phần còn lại của thế giới đều sát cánh bên nhau để lên án chế độ giết người này.”

Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong phát biểu tại một sự kiện tại Nhà Trắng, đã nói ông không ngạc nhiên với quyết định của Trung Quốc.

Trong cuộc họp báo cùng với Tổng thư ký NATO (Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương), ông Trump đã hoan nghênh quyết định bỏ phiếu trắng của Trung Quốc. Trước đây, cường quốc này thường đứng về phía Nga trong HĐBA, vì vậy động thái lần này cho thấy một sự thay đổi đáng kể của Bắc Kinh.

Trump nói rằng thật “tuyệt vời” là Trung Quốc đã bỏ phiếu trắng và Hoa Kỳ đã “được tôn trọng bởi lá phiếu đó“. Sự dịch chuyển này của Bắc Kinh là kết quả của cuộc gặp mặt hồi tuần trước giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập tại Florida và hai nhà lãnh đạo cũng đã vừa có cuộc điện đàm vào tối thứ Ba (11/4).

Tổng thống Mỹ nói rằng ông “rất ấn tượng” với Chủ tịch Tập, thêm rằng ông nghĩ lãnh đạo Trung Quốc có ý tốt và muốn giúp đỡ.

Ông Trump cũng nói:  “có thể nhưng chưa chắc chắn” rằng Nga đã biết trước cuộc tấn công vũ khí hóa học của Syria.

Dự thảo cuối cùng của nghị quyết [đưa ra bỏ phiếu vừa qua] vẫn bao gồm một đoạn mà Nga đã phản đối từ tuần trước, trong đó nhấn mạnh việc yêu cầu Syria cung cấp cho các nhà điều tra các kế hoạch bay và thông tin về hoạt động không quân vào ngày 4/4 khi Khan Sheikhoun bị tấn công, tên của các chỉ huy trưởng phi đội trực thăng, và quyền tiếp cận trực tiếp tới căn cứ mà họ tin rằng đó là nơi khởi phát cuộc tấn công.

Trước cuộc bỏ phiếu, Phó Đại sứ Nga tại LHQ, Vladimir Safronkov cho biết dự thảo nghị quyết của phương Tây “không phục vụ cho một mục đích hữu ích.”

Sau đó, ông nói rằng nghị quyết này “đã chỉ định bên có tội trước cuộc điều tra” và cho rằng nó “không phù hợp với các chuẩn mực pháp luật.”

Safronkov cũng nói thêm rằng các cuộc tấn công tên lửa [vào Syria] của Mỹ hồi tuần trước là “vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế”.

Phản ứng trước động thái của Nga, bà Haley nói rằng Hoa Kỳ “không vui khi thấy Nga bị cô lập trong Hội đồng Bảo an”.

Bà nói thêm: “Chúng tôi muốn Nga sử dụng ảnh hưởng của mình để ngăn chặn Assad. Cuộc bỏ phiếu hôm nay có thể đã là một bước ngoặt.”

Trong khi đó, Đại sứ Trung Quốc tại LHQ, Lưu Kết Nhất cho biết lựa chọn bỏ phiếu trắng của Bắc Kinh đến từ một số yếu tố của nghị quyết có thể đã được “sửa đổi”.

“Chúng tôi hy vọng về lâu dài rằng Hội đồng Bảo an có thể nói chuyện với Syria qua đàm phán ngoại giao”, ông nói.

Ông Lưu cũng nhấn mạnh thêm rằng một giải pháp chính trị [cho Syria] là “con đường duy nhất hướng tới”.

Trước đó, Mỹ và Nga đã nhất trí hợp tác cùng nhau trong một cuộc điều tra quốc tế về cuộc tấn công vũ khí hoá học của Syria dẫn tới sau đó Mỹ cho phóng hàng loạt tên lửa vào căn cứ của Assad.

Chính quyền Trump đổ lỗi cho đồng minh của Nga, Tổng thống Syria Bashar Assad, trong khi Moscow đã nhiều lần nói rằng quân nổi dậy Syria phải chịu trách nhiệm [về các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học].

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson cũng đã có mặt tại Nga hôm thứ Tư (12/4) để hội đàm cùng người đồng cấp Sergey Lavrov và tiếp kiến Tổng thống Putin.

Sau một ngày thảo luận với Tillerson, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết hai nước từng là kẻ thù trong Chiến tranh Lạnh đã đồng ý rằng một cuộc điều tra các sự kiện ở miền bắc Syria là cần thiết.

Tuy nhiên, hai bên vẫn chưa có nhiều thống nhất chung khi mỗi bên đều bảo lưu quan điểm của mình về lực lượng chịu trách nhiệm trong vụ [tấn công hóa học] tại Syria.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã gặp nhà ngoại giao hàng đầu Hoa Kỳ trong gần hai giờ để thảo luận xem họ có thể giải cứu mối quan hệ giữa hai cường quốc quân sự hùng mạnh nhất thế giới hay không.

Trong khi đó, các nhà ngoại giao phương Tây nói thêm rằng để đáp trả Mỹ cùng đồng minh, Nga đã đưa ra một dự thảo nghị quyết đối nghịch – thể hiện mối quan ngại về cuộc tấn công bằng khí gas tuần trước và lên án cuộc tấn công của Mỹ vào Syria. Không rõ Moscow có dự định đưa văn bản này vào cuộc bỏ phiếu hay không.

Xuân Thành

Xem thêm: