Những người sống sót trên máy bay Azerbaijan nói họ nghe thấy tiếng nổ trước khi máy bay rơi

Hai hành khách và một thành viên phi hành đoàn trên máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines bị rơi ở Kazakhstan, nói với Reuters rằng họ nghe thấy ít nhất một tiếng nổ lớn khi máy bay tiếp cận điểm đến ban đầu là Grozny ở miền nam nước Nga.

Chuyến bay J2-8243 đã bị rơi vào thứ Tư (25/12), thành một quả cầu lửa gần thành phố Aktau ở Kazakhstan sau khi chuyển hướng khỏi một khu vực ở miền nam nước Nga, nơi Moskva đã nhiều lần sử dụng hệ thống phòng không chống lại máy bay không người lái tấn công của Ukraine. Ít nhất 38 người đã thiệt mạng trong khi 29 người sống sót.

“Sau tiếng nổ… Tôi nghĩ máy bay sắp vỡ tan“, anh Subhonkul Rakhimov, một trong những hành khách, nói với Reuters từ bệnh viện.

Anh Rakhimov cho biết anh đã bắt đầu cầu nguyện và chuẩn bị cho cái chết sau khi nghe thấy tiếng nổ.

“Rõ ràng là máy bay đã bị hư hại theo một cách nào đó. Giống như thể nó say rượu – không còn giống như nó trước nữa“, anh Rakhimov nói. 

Một hành khách khác trên máy bay nói với Reuters rằng cô cũng nghe thấy tiếng nổ lớn.

“Tôi đã rất sợ“, cô Vafa Shabanova nói, đồng thời cho biết thêm rằng cũng có tiếng nổ thứ hai.

Sau đó, một tiếp viên hàng không yêu cầu cô Shabanova di chuyển ra phía sau máy bay.

Cả hai hành khách đều cho biết có vẻ như có vấn đề về mức oxy trong khoang sau tiếng nổ.

Tiếp viên hàng không Zulfugar Asadov cho hay máy bay không được hạ cánh tại Grozny do sương mù, nên phi công đã bay vòng và tại thời điểm đó, có tiếng nổ bên ngoài máy bay.

“Phi công vừa đưa máy bay lên cao thì tôi nghe thấy tiếng nổ từ cánh trái. Có ba tiếng nổ“, anh Asadov cho hay.

Anh Asadov nói có thứ gì đó đập vào cánh tay trái của anh. Khoang máy bay mất áp suất.

Bên cạnh nỗi kinh hoàng của vụ tai nạn, những lời kể trực tiếp của hành khách sống sót, đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về nguyên nhân có thể đã dẫn đến thảm họa.

Hãng hàng không Azerbaijan đã đình chỉ một loạt các chuyến bay đến các thành phố của Nga vào thứ Sáu (27/12) và tuyên bố họ coi vụ tai nạn là do “sự can thiệp vật lý và kỹ thuật từ bên ngoài“. Hãng không nêu chi tiết sự can thiệp đó là gì.

Bốn nguồn tin nắm được những phát hiện ban đầu của cuộc điều tra thảm họa của Azerbaijan đã nói với Reuters vào thứ Năm (26/12) rằng lực lượng phòng không Nga đã bắn nhầm máy bay.

Nga tuyên bố điều quan trọng là phải chờ cuộc điều tra chính thức hoàn tất để hiểu chuyện gì đã xảy ra.

Hạ cánh khẩn cấp

Chiếc máy bay chở khách Embraer đã bay từ thủ đô Baku của Azerbaijan đến Grozny, ở vùng Chechnya phía nam của Nga, trước khi bay chệch hướng hàng trăm dặm qua Biển Caspi.

“Cơ trưởng nói rằng ông được khuyên nên hạ cánh máy bay xuống biển, nhưng ông quyết định đi theo hướng Aktau và hạ cánh xuống đất“, tiếp viên Asadov cho biết.

“Ông ấy cảnh báo rằng sẽ có một cuộc hạ cánh khó khăn và yêu cầu chúng tôi sẵn sàng và chuẩn bị cho hành khách“, tiếp viên Asadov nói tiếp. 

Máy bay đã rơi xuống bờ bên kia của Biển Caspi sau khi cơ quan giám sát hàng không của Nga tuyên bố tình huống khẩn cấp, nguyên nhân có thể do chim đâm vào.

Cảnh quay do hành khách trên máy bay quay trước khi máy bay rơi, cho thấy mặt nạ dưỡng khí được hạ xuống và mọi người mặc áo phao. Cảnh quay sau đó cho thấy những hành khách đầy máu và bầm tím trèo ra khỏi máy bay.

Sau cảnh hỗn loạn của vụ hạ cánh khẩn cấp là sự tĩnh lặng trước khi bắt đầu có những tiếng rên rỉ của những người bị thương, anh Rakhimov chia sẻ.

Vụ tai nạn đã làm nổi bật những rủi ro đối với hàng không dân dụng ngay cả khi máy bay đang bay cách xa hàng trăm dặm so với vùng chiến sự, đặc biệt là khi một cuộc chiến máy bay không người lái lớn đang diễn ra.

Trước đây, cũng đã có nhiều thảm họa máy bay dân dụng do bị bắn. Năm 2020, chuyến bay PS752 của hãng hàng không Ukraine International Airlines đã bị Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran bắn nhầm, khiến toàn bộ 176 người trên máy bay thiệt mạng.

Năm 2014, chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines đã bị bắn hạ trên miền đông Ukraine bởi một hệ thống tên lửa BUK của Nga, khiến 298 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng.

Năm 1983, Liên Xô đã bắn hạ chuyến bay 007 của Korean Air Lines sau khi máy bay này đi chệch hướng và bay qua không phận bị cấm. Năm 1988 trong Chiến tranh Iran-Iraq, tàu chiến Vincennes của Hoa Kỳ đã bắn hạ một chuyến bay của Iran Air trên vùng Vịnh, khiến toàn bộ 290 người trên máy bay thiệt mạng.

Chiến tranh máy bay không người lái

Máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines gặp sự cố gần Grozny, cách tiền tuyến ở Ukraine hơn 850 km, nhưng máy bay không người lái của Ukraine vẫn là mục tiêu thường xuyên của phòng không Nga khi chúng đã tấn công rất xa vào phía sau phòng tuyến của Nga.

Nga sử dụng thiết bị gây nhiễu điện tử tiên tiến để khiến máy bay không người lái và hệ thống liên lạc của Ukraine bị nhầm lẫn vị trí, cùng với việc sử dụng một số lượng lớn hệ thống phòng không để bắn hạ máy bay không người lái Ukraine.

Kể từ khi Nga điều hàng nghìn quân vào Ukraine vào năm 2022, các hãng hàng không đã bay vòng qua Ukraine, và Nga đã đóng cửa các sân bay lớn ở phía tây nam nước Nga.

“Chúng ta đang trong một cuộc xung đột ở khu vực đó, và điều đó sẽ không thay đổi“, ông Andrew Nicholson, Tổng giám đốc điều hành của Osprey Flight Solutions cho biết.

“Ngay khi bạn đưa máy bay dân sự vào cùng không phận đó, bạn sẽ làm tăng đáng kể rủi ro, đặc biệt là khi một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đang diễn ra và hoạt động phòng không đang diễn ra, như trường hợp trong kịch bản này“, ông Nicholson nói. 

Cơ quan giám sát hàng không của Nga cho biết vào thứ Sáu (27/12) rằng máy bay đã quyết định đổi hướng từ điểm đến ban đầu là Chechnya trong bối cảnh sương mù dày đặc, và cảnh báo cục bộ về máy bay không người lái của Ukraine.

Rosaviatsia, cơ quan vận tải hàng không Nga, cho biết cơ trưởng đã được đề nghị hạ cánh tại các sân bay khác, nhưng đã chọn Aktau của Kazakhstan. Rosaviatsia tuyên bố sẽ hỗ trợ toàn diện cho các cuộc điều tra của Kazakhstan và Azerbaijan về vụ tai nạn.

Khi được hỏi về những tin đồn rằng lực lượng phòng không Nga đã bắn nhầm máy bay, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết hôm thứ Sáu (27/12) rằng ông không có gì để nói thêm và không muốn đưa ra bất kỳ đánh giá nào cho đến khi cuộc điều tra chính thức đưa ra kết luận.