Ông Tập Cận Bình thăm Việt Nam, sẽ tài trợ xây dựng đường sắt

Theo Reuters đưa tin, các quan chức cho biết trong tuần này, Trung Quốc và Việt Nam sẽ đồng ý nâng cấp đường sắt và cơ sở hạ tầng khác, có thể bao gồm các dự án kỹ thuật số, một động thái sẽ đưa Hà Nội đến gần Bắc Kinh hơn khi các cường quốc tranh giành sức ảnh hưởng đối với Việt Nam. 

Thông báo này dự kiến ​​sẽ được đưa ra trong chuyến thăm Hà Nội của ông Tập Cận Bình vào thứ Ba (ngày 12/12), chuyến thăm đầu tiên của ông tới nước láng giềng Đông Nam Á sau 6 năm và ngay sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden đến thăm thủ đô của Việt Nam vào tháng 9 để tăng cường quan hệ song phương.

Báo Tuổi Trẻ dẫn lời ông Hùng Ba (Xiong Bo) – Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam nói rằng Trung Quốc sẵn sàng cung cấp tài trợ cho Việt Nam để tăng cường xây dựng đường sắt giữa Côn Minh và thành phố cảng Hải Phòng của Việt Nam, cũng như các tuyến giao thông khác từ miền nam Trung Quốc đến Hà Nội.

Tờ báo này đưa tin vào cuối Chủ nhật rằng ông Hùng Ba cho biết Trung Quốc sẵn sàng cung cấp “hỗ trợ không hoàn lại” cho các dự án, đề nghị nếu được xác nhận, thì sẽ là một sự nhượng bộ đáng kể đối với một quốc gia có truyền thống miễn cưỡng chấp nhận các khoản vay.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu khoản tài trợ có được cung cấp cùng với khoản vay hay không và tỷ lệ của cả hai (khoản vay và tài trợ) sẽ là bao nhiêu.

Việc cung cấp các khoản tài trợ lớn cũng có thể được coi là một đòn giáng mạnh vào Mỹ và các nước phương Tây khác ủng hộ các dự án cơ sở hạ tầng của Việt Nam, các nước này chủ yếu cung cấp các khoản vay theo giá trị thị trường, để giúp Việt Nam giảm sử dụng than theo kế hoạch khí hậu.

Kế hoạch nâng cấp tuyến đường sắt Côn Minh – Hải Phòng được Reuters đưa tin lần đầu vào đầu tháng 12, đi qua khu vực có mỏ đất hiếm lớn nhất Việt Nam, nhưng đến nay Việt Nam vẫn chưa thể khai thác mỏ do thiếu công nghệ xử lý.

Việt Nam ước tính có trữ lượng khoáng sản chiến lược lớn thứ hai thế giới, hiện rất quan trọng đối với xe điện và tua-bin gió.

Cho đến nay, Trung Quốc là nước sản xuất và tinh chế đất hiếm lớn nhất thế giới, nhưng vẫn chưa rõ thỏa thuận nào có thể đạt được vì Bắc Kinh nhìn chung không muốn chia sẻ công nghệ tinh chế của mình, trong khi Hà Nội chặn phần lớn việc xuất khẩu đất hiếm chưa qua tinh chế.

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận về khoản tài trợ có thể có vào thứ Hai, nhưng Thủ tướng Phạm Minh Chính ủng hộ việc nâng cấp tuyến đường sắt Côn Minh – Hải Phòng vào tháng 11 năm ngoái.

Con đường tơ lụa kỹ thuật số

Đại sứ Trung Quốc cũng đề cập rằng kết nối kỹ thuật số là một trong những ưu tiên để tăng cường hợp tác giữa hai nước, khi trao đổi kinh tế giữa hai nước đã phát triển mạnh mẽ.

Ông Hùng Ba cho biết: “Cả hai nước chúng ta cần tăng cường kết nối trên bộ, trên biển, trên không và internet”.

Các nhà ngoại giao, quan chức và chuyên gia Việt Nam cho rằng kết nối kỹ thuật số có nghĩa là đưa Việt Nam vào kế hoạch Con đường tơ lụa kỹ thuật số của Trung Quốc, đây là kế hoạch rộng lớn hơn trong ​​“Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường” của Bắc Kinh, trọng điểm là tập trung vào cáp quang, trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng viễn thông khác ở các nước thân thiện.

Một nhà ngoại giao cho biết việc bổ sung thêm cáp quang dưới biển có thể được thảo luận khi Việt Nam gặp phải tình trạng gián đoạn cơ sở hạ tầng kỹ thuật số dưới biển trong năm nay. Việt Nam cũng có kế hoạch xây dựng mạng 5G đã thành thục, mà gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei chuyên về cơ sở hạ tầng 5G.

Bộ Ngoại giao Việt Nam không có bình luận nào vào hôm thứ Hai, nhưng Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã kêu gọi hợp tác nhiều hơn về cơ sở hạ tầng kỹ thuật số tại Diễn đàn “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc vào tháng 10.

Ông Lê Hồng Hiệp, thành viên cao cấp tại Viện ISEAS-Yusof Ishak Singapore, cho biết không rõ liệu Việt Nam chỉ nói suông hay không, bởi vì vấn đề an ninh quốc gia có xu hướng chi phối các dự án chiến lược, đặc biệt là ở Biển Đông, Hà Nội và Bắc Kinh đang bị chia rẽ về vấn đề biên giới.