Ông trùm mạng lưới buôn ma túy và rửa tiền Trung Quốc–Mexico hầu tòa tại New York

Bộ Tư pháp Mỹ hôm thứ Tư (19/11) thông báo, công dân Trung Quốc 38 tuổi Trương Trí Đống (Zhidong Zhang) trong ngày đã ra hầu tòa trước Thẩm phán Liên bang Clay H. Kaminsky tại Tòa án Liên bang Khu vực Đông New York. Trương Trí Đống đồng thời đối mặt với các cáo buộc ma túy quốc tế và rửa tiền tại New York và bang Georgia, bị cáo buộc cầm đầu một đường dây buôn bán ma túy và rửa tiền xuyên quốc gia quy mô lớn, tuồn vào Mỹ hàng ngàn kg cocaine, ma túy đá và fentanyl, đồng thời rửa gần 100 triệu USD thông qua hàng trăm công ty vỏ bọc.

Tại phiên điều trần ở tòa liên bang hôm thứ Tư, Trương Trí Đống tuyên bố không nhận tội đối với các cáo buộc.

Trong thông báo đăng trên trang web của Bộ Tư pháp, Thứ trưởng Tư pháp Mỹ Todd W. Blanche nhận định mạng lưới doanh nghiệp toàn cầu do Trương Trí Đống điều hành đã đưa lượng lớn ma túy vào các cộng đồng Mỹ và rửa sạch nguồn tiền khổng lồ từ ma túy. Ông cho rằng việc dẫn độ Trương sang Mỹ là bước quan trọng nhằm triệt phá mạng lưới tội phạm này.

Các công tố viên ở Khu vực Đông New York và Khu vực Bắc Georgia đều cho biết sẽ truy cứu trách nhiệm của Trương Trí Đống đối với những tổn hại nghiêm trọng gây ra cho cộng đồng Mỹ. Nếu bị kết tội, ông có thể đối mặt mức án tối đa là tù chung thân.

Vụ án là một phần của chiến dịch “Operation Take Back America” (“Chiến dịch Giành Lại nước Mỹ”) dưới thời chính quyền Trump, nhằm trấn áp nhập cư bất hợp pháp, triệt phá các tập đoàn buôn ma túy và bảo vệ an ninh cộng đồng.

“Ông trùm fentanyl” tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh

Trương Trí Đống được mệnh danh là “ông trùm fentanyl” của Mexico, từng sử dụng nhiều biệt danh như “Anh Vương”, “Anh Tàu”. Ông sinh năm 1987, quê tại Bắc Kinh, học trung học tại Trường THPT trực thuộc Đại học Bắc Kinh, khối xã hội.

Là học sinh điểm cao, năm 2006, Trương được Đại học Bắc Kinh đặc cách tuyển thẳng và chọn chuyên ngành tiếng Tây Ban Nha vì cho rằng “dễ tìm việc”.

Năm 2010, sau khi tốt nghiệp, ông sang Mexico làm phiên dịch cho một doanh nghiệp Trung Quốc. Sau đó, Trương mở công ty kinh doanh quặng sắt và từ năm 2015, sau khi quen biết các tay buôn ma túy Mexico, ông dần xây dựng mạng lưới sản xuất, buôn bán ma túy và rửa tiền nhờ lợi thế ngôn ngữ, khả năng giao tiếp và sự tinh ranh.

Trong thời gian này, ông còn kết hôn với con gái một ông trùm ma túy Mexico và trở thành công dân Mexico. Việc am hiểu văn hóa giúp Trương hoạt động trơn tru trong thế giới ngầm Trung Quốc–Mexico, từ vận chuyển tiền bẩn đến cung ứng hóa chất tiền chất fentanyl.

Quá trình sa lưới như phim Hollywood

Quá trình bị bắt của Trương Trí Đống kịch tính như phim. Ông bị cảnh sát Mexico bắt năm ngoái. Tháng 7 năm nay, trong thời gian bị giam ở Mexico City, ông đào đường hầm sang tòa nhà bên cạnh và trốn thoát ngay trước mắt lính canh. Sau đó, ông dùng máy bay riêng bỏ trốn sang Cuba.

Lo sợ việc quan hệ Cuba–Mỹ ấm lên có thể khiến mình bị dẫn độ sang Mỹ, ông tiếp tục dùng hộ chiếu giả chạy sang Nga. Tuy nhiên, hải quan Nga phát hiện hộ chiếu giả và từ chối nhập cảnh, giữ ông tại sân bay rồi trục xuất về Cuba.

Chính quyền Cuba sau đó xác minh danh tính và cuối tháng 10 thông báo bắt giữ Trương Trí Đống, đồng thời bàn giao ông cho Mexico ngay trong ngày. Ông bị dẫn độ thẳng sang Mỹ.

Bộ Tư pháp Mỹ trước đó đã liệt Trương vào danh sách “mục tiêu tổ chức trọng điểm” (CPOT), danh hiệu dành cho các trùm ma túy nguy hiểm và quan trọng nhất thế giới.

Theo cáo trạng, từ tháng 6/2016, Trương Trí Đống điều hành một mạng lưới buôn bán ma túy và rửa tiền tại Mexico và Mỹ, chủ yếu cung cấp tiền chất fentanyl, buôn lậu và sản xuất cho các tập đoàn ma túy khét tiếng Sinaloa và Jalisco New Generation. Cơ quan thực thi pháp luật đã thu giữ 46 kg cocaine, 58 kg ma túy đá và gần 7 kg fentanyl liên quan đến tổ chức của ông.

Về rửa tiền, tổ chức của Trương sử dụng số an sinh xã hội giả và giấy tờ lừa đảo để mở hơn 100 công ty vỏ bọc và 170 tài khoản ngân hàng tại Mỹ. Họ còn tuyển dụng người gốc Hoa và du học sinh tại Mỹ để rút tiền, nộp vào tài khoản và chuyển ra nước ngoài.

Giới chức Mỹ xác nhận, Trương đã rửa ít nhất 77 triệu USD tiền ma túy thông qua các công ty vỏ bọc; tổng số tiền trong hai cáo trạng gần 100 triệu USD.

Mối liên hệ chặt chẽ giữa các tổ chức tội phạm Trung Quốc và Mexico

Các chuyên gia cho rằng vụ án của Trương phơi bày mối quan hệ ngày càng khăng khít giữa các tổ chức tội phạm Trung Quốc và tập đoàn ma túy Mexico. Vanda Felbab-Brown, chuyên gia về tội phạm có tổ chức thuộc Viện Brookings, nhận định điều này cho thấy mạng lưới Trung Quốc đã trở thành một phần thiết yếu trong hoạt động cốt lõi của các tổ chức tội phạm Mexico.

Vụ bắt giữ Trương Trí Đống đã thu hút sự chú ý đối với mối liên hệ này, khi trong 10 năm qua quan hệ giữa hai bên tăng trưởng bùng nổ do các tổ chức tội phạm Trung Quốc trở thành kênh rửa tiền chính cho dòng tiền bán ma túy tại Mỹ.

Theo The Guardian, điều tra viên Urban cho biết các tổ chức tội phạm Trung Quốc cung cấp dịch vụ rửa tiền độc đáo, vì nhiều người Trung Quốc muốn chuyển tiền ra nước ngoài nhưng bị hạn chế bởi kiểm soát vốn, mỗi năm chỉ chuyển được khoảng 50.000 USD.

Quy trình rửa tiền đơn giản nhưng kín đáo: Các tập đoàn ma túy Mexico bán ma túy trực tiếp tại Mỹ và thu về tiền mặt (USD). Thay vì tự chuyển tiền về Mexico, họ giao số tiền mặt này cho một người Trung Quốc đang sống ở Mỹ – người này đóng vai trò bên trung gian rửa tiền. Khi người Trung Quốc xác nhận đã nhận tiền, đồng bọn của họ tại Mexico sẽ trả cho tập đoàn ma túy số tiền tương đương bằng peso (tiền Mexico). Như vậy, tập đoàn ma túy nhận giá trị đồng tiền tại Mexico mà không cần chuyển tiền mặt qua biên giới. Người Trung Quốc trung gian dùng số USD đã nhận từ ma túy để chuyển cho những người Trung Quốc muốn mua nhà, đất hoặc tài sản khác tại Mỹ. Đổi lại, họ nhận số tiền tương đương bằng nhân dân tệ ở Trung Quốc từ những người mua này.

Urban nói tất cả việc này có thể diễn ra gần như ngay lập tức và không có khoản tiền nào phải băng qua biên giới, khiến việc truy vết khó khăn hơn nhiều.

Do bên rửa tiền có thể đẩy chi phí sang nhóm khách hàng Trung Quốc “bị hạn chế nhiều nhất” — những người muốn chuyển tiền ra nước ngoài — họ chỉ thu của các tập đoàn ma túy mức phí thấp từ 1%–2%.

Điều tra viên Urban nói: “Tôi có một đội ngũ chìm điều tra (các kỹ thuật rửa tiền trước đây) suốt nhiều năm. Trước kia, các tập đoàn ma túy phải mất khoảng 10 ngày mới nhận được tiền bán ma túy, chi phí có thể là 7%–10%. Nhưng người Trung Quốc đã thay đổi toàn bộ cuộc chơi.”