Ông Trump có kế hoạch chuyển đổi Alcatraz thành nhà tù liên bang

Một chiếc phà chở du khách vượt Vịnh San Francisco đến Đảo Alcatraz – nơi từng là nhà tù liên bang an ninh tối đa nổi tiếng nhất nước Mỹ, hiện đã trở thành điểm du lịch thu hút hơn 1,2 triệu người mỗi năm. Tuy nhiên, nơi này đang đứng trước một bước ngoặt lớn khi Tổng thống Donald Trump công khai bày tỏ ý định tái mở cửa Alcatraz như một nhà tù liên bang để giam giữ những tội phạm nguy hiểm nhất Hoa Kỳ.

Ý định tái mở Alcatraz: Quyết tâm từ Nhà Trắng

Tổng thống Trump tuyên bố trên nền tảng Truth Social vào ngày 4/5 rằng Alcatraz cần được “xây dựng lại và mở cửa”. Ông cho rằng nước Mỹ đang chịu đựng những tên tội phạm “tàn bạo và không thể cải tạo”, và Alcatraz là biểu tượng mạnh mẽ của luật pháp và trật tự. Tổng thống đã yêu cầu các cơ quan liên bang đánh giá tính khả thi và chi phí của việc khôi phục nhà tù này, hiện có diện tích hơn 960.000 feet vuông, tương đương 17 sân bóng đá.

Giám đốc Cục Nhà tù (BOP), William Marshall III, cho biết họ đang đánh giá kế hoạch và sẽ hợp tác chặt chẽ với các cơ quan liên bang nếu dự án được triển khai.

Sự ủng hộ từ chính quyền và các quan chức Cộng hòa

Vào ngày 17/6, Tổng Chưởng lý Pam Bondi và Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum đã đến thăm Alcatraz để khảo sát. Ông Burgum nhấn mạnh rằng chính quyền Trump cam kết khôi phục an toàn công cộng, vốn bị suy giảm dưới các chính sách trước đó. Ông chỉ ra tình trạng tội phạm bạo lực gia tăng và cho rằng việc tái mở Alcatraz là cần thiết.

Thượng nghị sĩ Markwayne Mullin (R-Oklahoma) cũng ủng hộ kế hoạch này, đề xuất thiết lập hai nhà tù an ninh tối đa trên cả hai bờ: Đảo Rikers ở New York và Alcatraz ở San Francisco.

Phản đối từ Đảng Dân chủ và giới bảo tồn

Kế hoạch vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các đảng viên Dân chủ California và các tổ chức bảo tồn. Dân biểu Jared Huffman (D-CA) gọi ý tưởng này là “lãng phí tài chính” và “không thực tế”, vì Alcatraz là một trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất nước Mỹ, tạo ra hơn 60 triệu đô la doanh thu mỗi năm.

Tổ chức Bảo tồn Công viên Quốc gia Golden Gate cũng phản đối, cho rằng việc khôi phục nhà tù sẽ phá hủy giá trị lịch sử, tự nhiên và giáo dục của hòn đảo.

Cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi gọi đây là “động thái ngớ ngẩn nhất từ trước đến nay” và khẳng định Đảng Dân chủ sẽ dùng mọi biện pháp ngân sách và lập pháp để ngăn cản.

Chi phí và thách thức tài chính

Việc cải tạo Alcatraz được cho là sẽ tiêu tốn ít nhất 2 tỷ đô la, theo một số báo cáo không chính thức. Nhiều nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng các nhà tù siêu an ninh có chi phí xây dựng và vận hành cực kỳ cao.

Ví dụ, việc xây dựng một nhà tù mới tại Washington D.C. cho 6.000 tù nhân có thể tốn 400–750 triệu đô, với chi phí vận hành hàng năm từ 180–230 triệu đô. Trong năm tài chính 2022, các nhà tù an ninh cao của BOP tiêu tốn hơn 378 triệu đô la.

Hiện trạng Alcatraz và dự án bảo tồn đang diễn ra

Hiện nay, Cục Công viên Quốc gia (NPS) đang quản lý Alcatraz như một di tích lịch sử quốc gia. Nhiều công trình trên đảo như tháp nước, tòa nhà chính, bến tàu… đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng do ăn mòn muối và động đất.

Năm 2024, NPS đã cấp 63,6 triệu đô la từ Đạo luật Great American Outdoors để cải thiện khả năng chống động đất và bảo trì tòa nhà chính của nhà tù. Ngoài ra, hợp đồng 48,6 triệu đô cũng đã được trao để xử lý các vấn đề kết cấu nghiêm trọng, với mục tiêu hoàn thành vào mùa thu năm 2027.

Nhiều nhà phê bình cho rằng kế hoạch Alcatraz 2.0 của Trump sẽ xung đột và gây ảnh hưởng xấu đến các dự án bảo tồn đang triển khai.

Lịch sử đen tối của Alcatraz

Alcatraz từng là pháo đài quân sự từ thế kỷ 19 trước khi trở thành nhà tù liên bang an ninh tối đa vào năm 1934. Đây là nơi giam giữ những tội phạm khét tiếng như Al Capone, George “Machine Gun” Kelly và Whitey Bulger.

Từ năm 1934 đến khi đóng cửa vào năm 1963, đã có 14 vụ vượt ngục, trong đó nổi tiếng nhất là vụ trốn thoát của Frank Morris và hai anh em Anglin vào năm 1962 – họ biến mất không dấu vết, được cho là đã chết đuối nhưng không có thi thể được tìm thấy.

Nhà tù chỉ chứa tối đa 450 tù nhân, mỗi người bị giam trong phòng giam nhỏ 3 x 1,3 mét. Chi phí vận hành cao gấp 3 lần các nhà tù khác khiến chính phủ liên bang buộc phải đóng cửa Alcatraz năm 1963.

Từ nhà tù thành di tích lịch sử

Năm 1972, Alcatraz được chuyển giao cho Cục Công viên Quốc gia và trở thành điểm du lịch. Đến năm 1986, nó chính thức được công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia.

Hòn đảo hiện nay có nhiều di tích quan trọng như: bến tàu lịch sử, doanh trại, câu lạc bộ sĩ quan, trường quân sự cũ, ngọn hải đăng, tháp nước… và là nơi sinh sống của nhiều loài chim hoang dã như mòng biển và bồ nông.

Cuộc tranh luận chưa có hồi kết

Trong khi Tổng thống Trump xem Alcatraz như biểu tượng của luật pháp nghiêm minh, các nhà phê bình cho rằng ông đang lợi dụng yếu tố biểu tượng để phục vụ mục tiêu chính trị, bỏ qua giá trị lịch sử và môi trường của hòn đảo.

Hiệp hội Bảo tồn Công viên Quốc gia (NPCA) cảnh báo rằng nếu Quốc hội không hành động, những di sản như Alcatraz có thể bị hy sinh vì lợi ích chính trị ngắn hạn.

Việc tái mở cửa Alcatraz không chỉ là vấn đề tài chính hay an ninh, mà còn là cuộc tranh luận sâu sắc về lịch sử, biểu tượng, chính trị và bản sắc nước Mỹ. Tương lai của “The Rock” – một biểu tượng từng là nơi giam giữ những kẻ nguy hiểm nhất nước Mỹ – giờ đây nằm trong tay Quốc hội và sự lựa chọn của người dân Mỹ.