Ông Trump ra tối hậu thư “sửa” thỏa thuận hạt nhân Iran

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Sáu (12/1) đã quyết định gia hạn miễn trừ chế tài Iran theo thỏa thuận hạt nhân 2015, nhưng cảnh báo Quốc hội Mỹ và các đồng minh Châu Âu phải làm việc với ông để “sửa lại những sai sót tệ hại” của thỏa thuận này, nếu không Mỹ sẽ chính thức đơn phương rút lui.

Ông Trump luôn chỉ trích ông Obama đã tạo nên một thỏa thuận tồi với Iran.

Reuters cho hay trong tuyên bố phát đi hôm thứ Sáu (12/1), ông Trump nói rằng ông sẽ hoãn chế tài Iran, những biện pháp mà đã được dỡ bỏ theo thỏa thuận hạt nhân 2015, nhưng nhấn mạnh thêm rằng đây là “cơ hội cuối cùng” và sẽ không làm như vậy một lần nữa nếu thỏa thuận này không được sửa đổi.

Ông Trump muốn thỏa thuận được tăng cường với một thỏa thuận riêng rẽ trong vòng 120 ngày tới hoặc Hoa Kỳ sẽ đơn phương rút khỏi hiệp ước đa phương này. Tổng thống Mỹ cảnh báo: “Đừng ai nghi ngờ lời nói của tôi“.

“Đây là cơ hội cuối cùng. Nếu không có một thỏa thuận tăng cường riêng, Hoa Kỳ sẽ không tiếp tục miễn trừ chế tài thêm nữa để duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran. Và nếu bất cứ lúc nào tôi đánh giá rằng một thỏa thuận như vậy không thể đạt được, tôi sẽ rút khỏi thỏa thuận ngay lập tức”, ông Trump nói.

Ông Trump nhấn mạnh rằng: “Tôi kêu gọi các nước Châu Âu chủ chốt hãy tham gia cùng Hoa Kỳ trong việc khắc phục những sai sót đáng kể trong thỏa thuận [hạt nhân Iran], chống lại sự vi phạm của [chính quyền Iran] và hỗ trợ người dân Iran. Nếu các quốc gia khác không hành động trong thời gian này, tôi sẽ chấm dứt thỏa thuận của chúng tôi với Iran”.

Phản ứng trước tuyên bố của Tổng thống Mỹ, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif đăng trên Twitter rằng thỏa thuận này không đàm phán lại và lập trường của ông Trump “là những nỗ lực tuyệt vọng để phá hoại một thỏa thuận đa phương vững chắc”.

Một nhà ngoại giao Châu Âu giấu tên nói với Reuters rằng những gì mà họ phải đối mặt sau tuyên bố của ông Trump là khó khăn. Ông này cho hay: “Để cứu thỏa thuận [hạt nhân Iran] sau [tuyên bố của ông Trump] là phức tạp”.

Theo tuyên bố của ông Trump hôm thứ Sáu (12/1), những điều kiện mà Tổng thống đặt ra để Mỹ tiếp tục duy trì thỏa thuận Iran 2015 bao gồm: Iran phải cho phép “các hoạt động giám sát ngay lập tức tại tất cả các khu vực mà các giám sát viên quốc tế yêu cầu”; những điều khoản ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân không được hết hạn; giám sát chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa của Iran và bất cứ cuộc thử tên lửa nào của Iran đều bị “trừng phạt nghiêm khắc“.

Theo Reuters, những yêu cầu nêu trên của ông Trump sẽ không đàm phán với Iran mà sẽ chỉ là thảo luận giữa Hoa Kỳ và các nước đồng minh Châu Âu. Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết những cuộc thảo luận về những vấn đề này giữa Washington và Brussels đã bắt đầu rồi.

Song song với việc ông Trump gia hạn miễn trừ chế tài theo thỏa thuận hạt nhân 2015, Bộ Tài chính Hoa Kỳ cũng thông báo các chế tài mới nhắm vào 14 thực thể và cá nhân Iran, trong đó có người đứng đầu cơ quan Tư pháp của chế độ Tehran.

Tổng thống Mỹ và các cố vấn cao cấp của ông cũng đang thảo thuận với các nhà lập pháp tại Quốc hội Mỹ nhằm cố gắng thay đổi luật chế tài để ông Trump không phải đối mặt với thời hạn phải phê duyệt việc Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân sau mỗi 90 ngày.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bob Corker nói với Reuters rằng hai đảng tại Quốc hội đang đạt được “những tiến bộ đáng kể” về việc ban hành luật nhằm “giải quyết các thiếu sót trong thỏa thuận [hạt nhân Iran] mà không vi phạm các cam kết của Hoa Kỳ”.

Yên Sơn

Xem thêm: