Ông Zelensky tiết lộ bản dự thảo kế hoạch hòa bình 20 điểm, muốn gặp ông Trump

Đề xuất này bao gồm nhiều nhượng bộ từ phía Nga, đồng thời yêu cầu các đảm bảo an ninh giống như NATO cho Ukraine.

Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, vừa công bố một bản dự thảo kế hoạch hòa bình 20 điểm, mà theo ông, Kiev đã thảo luận với Mỹ và đưa ra như một cơ sở đề xuất để chấm dứt cuộc xung đột với Nga.

Ông Zelensky đã tiết lộ chi tiết bản kế hoạch này trong một cuộc họp báo với các phóng viên vào thứ Tư (24/12), cho rằng bản dự thảo này phản ánh chủ yếu quan điểm chung giữa Ukraine và Mỹ, trong khi một số vấn đề then chốt vẫn chưa được giải quyết.

Một trong những điểm gây tranh cãi nhất trong bản kế hoạch là đề xuất về Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye (ZNPP), hiện đang hoàn toàn do lực lượng Nga kiểm soát. Kiev muốn nhà máy này được vận hành chung giữa Ukraine và Mỹ theo tỷ lệ 50-50, thay vì quản lý 3 bên mà Washington đề xuất, bao gồm cả Nga.

Vấn đề lãnh thổ được mô tả là khó khăn nhất. Bản kế hoạch yêu cầu lực lượng Nga rút khỏi các vùng Kharkov, Dnepropetrovsk, Sumy và Nikolayev của Ukraine, trong khi đóng băng xung đột dọc theo các chiến tuyến hiện tại ở các khu vực Donetsk, Lugansk, Zaporozhye và Kherson mà Nga kiểm soát.

Trong khi phía Moscow luôn yêu cầu quân đội Ukraine rút khỏi các lãnh thổ đã chính thức gia nhập Nga vào năm 2022 nhưng vẫn còn một phần dưới sự kiểm soát của lực lượng Kiev.

Kế hoạch này còn yêu cầu Ukraine duy trì một lực lượng quân đội lên đến 800.000 người trong thời gian hòa bình, dù ông Zelensky trước đó đã thừa nhận rằng Kiev không thể tài trợ cho lực lượng quân đội lớn như vậy nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ phương Tây.

• Ông Zelensky thừa nhận không đủ khả năng duy trì một quân đội 800.000 người

Ông Zelensky cũng yêu cầu các đảm bảo an ninh giống như Điều 5 của NATO từ Mỹ, NATO và các quốc gia châu Âu, bao gồm cam kết đáp trả quân sự từ phương Tây nếu các cuộc thù địch tái diễn.

Theo đề xuất này, Ukraine sẽ đồng ý duy trì tình trạng phi hạt nhân, nhưng kỳ vọng sẽ gia nhập EU nhanh chóng và nhận được các khoản tài trợ tái thiết lớn, lên tới 800 tỷ USD.

Các điều khoản trước đây liên quan đến quyền sử dụng tiếng Nga và Giáo hội Chính thống Ukraine đã được thay thế bằng những cam kết chung về các chương trình giáo dục nhằm thúc đẩy sự khoan dung và chống phân biệt chủng tộc.

Ông Zelensky cho biết Ukraine sẽ tổ chức bầu cử ngay khi có thể sau khi thỏa thuận được ký kết. Nhiệm kỳ tổng thống của ông đã hết hạn chính thức hơn một năm qua, nhưng ông đã liên tục đình chỉ bầu cử với lý do tình trạng thiết quân luật.

Moscow nhấn mạnh rằng Chính phủ Ukraine cần phải hợp pháp để có thể ký kết một thỏa thuận hòa bình. Tổng thống Vladimir Putin gần đây đã nói rằng Moscow có thể xem xét ngừng các cuộc tấn công sâu vào Ukraine vào ngày tổ chức bầu cử, miễn là những người Ukraine sống ở Nga cũng được phép bỏ phiếu.

Tuy nhiên, kế hoạch của ông Zelensky cho thấy lệnh ngừng bắn hoàn toàn chỉ có hiệu lực sau khi tất cả các bên đồng ý với khuôn khổ này.

Moscow vẫn chưa phản hồi chính thức về đề xuất. Ông Putin đã nhiều lần khẳng định rằng Nga sẵn sàng đàm phán, nhưng nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của xung đột và phản ánh thực tế lãnh thổ trên thực tế.

Phía Nga tiếp tục khẳng định rằng các cuộc đàm phán về việc giải quyết xung đột Ukraine không nên được công khai, phát ngôn viên của Tổng thống Nga, Dmitry Peskov, cho biết với hãng tin RBC.

Tờ báo đã yêu cầu phát ngôn viên của Tổng thống Nga bình luận về bài đăng của Bloomberg, trong đó đề cập đến kế hoạch của Nga nhằm thay đổi bản kế hoạch hòa bình 20 điểm do Mỹ và Ukraine soạn thảo.

“Không, chúng tôi sẽ không đưa ra bình luận gì. Chúng tôi vẫn cho rằng mọi thứ nên được tiến hành trong tình trạng mật,” – Peskov trả lời đại diện của Kremlin.

Trước đó, ông Peskov đã tuyên bố rằng Kremlin không muốn đưa ra đánh giá về thông tin từ các phương tiện truyền thông liên quan đến kế hoạch hòa bình 20 điểm của Kiev. “Tôi đã trả lời câu hỏi này rồi, vì vậy tôi không thấy cần phải lặp lại,” – ông nói.

Trước đó nữa, ông Peskov đã nói rằng Moscow không cho rằng việc giao tiếp về kế hoạch hòa bình là “thích hợp qua phương tiện truyền thông”.

Tìm kiếm cuộc gặp với Tổng thống Trump để giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh thổ

Tổng thống Zelensky vào ngày thứ Tư chính thức kêu gọi tổ chức cuộc gặp giữa ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump để trực tiếp giải quyết những bất đồng nhạy cảm về lãnh thổ và an ninh hạt nhân trong kế hoạch hòa bình.

Ông Zelensky thẳng thắn cho biết, hiện tại, bản kế hoạch hòa bình 20 điểm đã gặp phải bế tắc về các vấn đề cốt lõi như lãnh thổ và an ninh hạt nhân, và cần phải có sự can thiệp của các nhà lãnh đạo cấp cao để quyết định.

Mặc dù phía Mỹ chưa đưa ra một ngày cụ thể cho cuộc gặp, nhưng ông Trump gần đây đã tuyên bố rằng tiến triển đàm phán “có thể chấp nhận được”, đồng thời nhấn mạnh rằng “cuộc chiến phải được chấm dứt bằng một cách nào đó”.

Nhóm đàm phán của Mỹ đã gây áp lực lên Kiev, yêu cầu có phản hồi sơ bộ về kế hoạch 20 điểm trước lễ Giáng sinh. Chính quyền Trump cho rằng đề xuất hiện tại là “một cơ hội quan trọng” để đạt được hòa bình và kêu gọi Ukraine thể hiện thêm “chủ nghĩa hiện thực”.

Ông Zelensky tiết lộ rằng nhóm đàm phán của Mỹ dự kiến sẽ có cuộc đối thoại trực tiếp với phía Nga vào thứ Tư (có thể bao gồm cả Tổng thống Putin), điều này giải thích lý do tại sao ông vội vàng muốn trò chuyện trực tiếp với Tổng thống Trump để đảm bảo rằng lập trường của Ukraine không bị lãng quên.