Stoltenberg kiến nghị NATO phối hợp ông Trump sớm kết thúc chiến tranh Ukraine

Cựu Tổng Thư ký NATO Stoltenberg viết: “Vấn đề Châu Âu e sợ Trump thực ra là ở chúng ta chứ không phải ở Trump,” và “nếu các lãnh đạo Châu Âu làm tốt phần cam kết NATO của mình, thì chính quyền ở Mỹ cũng sẽ như vậy.” Theo ông, các lãnh đạo NATO/EU cần vượt qua cảm giác tuyệt vọng khi chứng kiến Donald Trump tái đắc cử, để hợp tác tốt với chính quyền Trump, tăng ngân quỹ quốc phòng, và phối hợp trong vấn đề chiến tranh Ukraine.

Jens Stoltenberg viết và đăng một bài hôm 9/11 trên FT (Financial Times, Thời báo Tài chính), với mở đầu rằng “Người Mỹ đã lên tiếng: Donald Trump trở lại Nhà Trắng,” và “sự trở lại của ông khiến nhiều người [của NATO/EU] cảm thấy tuyệt vọng [despair] khi cho rằng ông ấy sẽ hành động như các đe dọa trước đó, sẽ cắt hỗ trợ từ Mỹ, sẽ khiến Châu Âu phải tự mình giải vấn đề an ninh của mình.”

Nhưng mà, theo nhận định của Stoltenberg thì thực tế sẽ “phụ thuộc vào chúng ta [NATO/EU] là nhiều, chứ không phải bản thân ông Trump,” và dẫn ra kinh nghiệm mà đích thân Stoltenberg đã trải qua khi làm việc với ông Trump vào nhiệm kỳ trước của ông ấy (2017–2020).

• Đoạn video đi vào lịch sử khi Donald Trump đàm phán với Jens Stoltenberg ngày 11/7/2018, chỉ trích NATO/EU và yêu cầu NATO/EU tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng, từ cỡ 1% GDP tới 2%. Có thể cảm nhận bầu không khí căng thẳng khi tất cả các cốc nước đều không ai buồn uống (trừ ông Trump). Ông Trump lập luận rằng nếu EU, đang mua hàng tỷ tiền khí đốt từ Nga, cung cấp tiền cho Nga, thì tại sao lại yêu cầu Mỹ phải đầu tư quốc phòng để bảo vệ cho các đồng minh EU? Để “bảo vệ” khỏi Nga? “Đức đang nhận 60%–70% năng lượng là từ Nga,” ông Trump nói, “tôi thấy vậy là không thích đáng.” Nhà đàm phán Donald Trump không nhắc tới sự hiện diện của quân lực Hoa Kỳ ở EU, trong đó có các cơ sở quân sự tại Đức, cho phép Mỹ có thể vươn tầm ảnh hưởng xuyên Đại Tây dương để tới châu lục này:

Ông Stoltenberg hối thúc các nhà lãnh đạo NATO/EU phối hợp với điều kiện của ông Trump, tăng cường ngân sách quốc phòng để bảo đảm an ninh cho mình, với con số 2% GDP là tối thiểu, và có thể cần hơn như thế.

Về vấn đề Ukraine, ông Stoltenberg nhắc lại về chính sách mà NATO/EU hiện vẫn theo đuổi: Liên tục đổ tiền bạc và súng đạn vào chiến trường Ukraine để Kiev “chiến thắng”, và “cách tiếp cận đó là không ổn và không hợp với lối tư duy của ông Trump.” Ngoài ra, ông Trump đặt lợi ích của nước Mỹ lên trên, theo Stoltenberg, và đó cũng là không ăn khớp với đường hướng hiện nay của NATO/EU.

Tuy nhiên, ông Stoltenberg lập luận rằng vẫn có cơ sở để hợp tác tốt. Ông Trump nhấn mạnh vào việc có được sức mạnh quân sư. Ông Trump muốn kết thúc chiến tranh Ukraine ở vị thế mạnh. Ngoài ra, điểm quan trọng nhất là “các đồng minh không chỉ là các trách nhiệm [của Mỹ], mà là các lực lượng mở rộng rất lớn của Washington.”

Theo ông, trong tình huống “trên thế giới khi các lực lượng độc tài toàn trị đang liên hợp với nhau,” thì vai trò của các đồng minh sẽ càng trở nên quan trọng đối với Mỹ.

Tóm lại, ông Stoltenberg kêu gọi các lãnh đạo NATO/EU hãy nỗ lực phối hợp với tân tổng thống Mỹ Donald Trump.

Tính đến cuối 2023,10 trong số 31 thành viên NATO tại Châu Âu đã đạt điều mà khối liên minh quân sự này đặt ra: 2% trở lên GDP dành cho quốc phòng. Có dự đoán rằng đến cuối 2024, thì 23 trong số 32 thành viên (thêm Thụy Sỹ) sẽ đạt mức này.

So sánh, thời điểm 2016 khi ông Trump đắc cử tổng thống Mỹ lần 1, thì chỉ có 5 thành viên NATO tại Châu Âu có ngân sách quốc phòng 2% GDP trở lên, và vào thời điểm ông rời nhiệm sở vào 2020, con số đó là 9 thành viên.

Với quỹ quốc phòng của các quốc gia NATO/EU ở mức thấp như vậy, giới quan sát cho rằng kỳ thực họ không hề có lo lắng rằng Nga sẽ tấn công và chiếm đóng lãnh thổ của Châu Âu; giới chức Châu Âu thường nói về dã tâm bành trướng của Nga, thì ấy chỉ là để lấy cớ cho các hoạt động quân sự của mình.

Jens Stoltenber giữ ghế Tổng Thư ký NATO tận 10 năm, từ 2014 đến 2024. Theo dự kiến, ông sẽ trở thành Chủ tịch Hội nghị An ninh Munich vào tháng 2/2025.

Nhật Tân