Thành phố Praha của Séc muốn cắt đứt quan hệ chị em với Bắc Kinh

Trong tình huống bị chính quyền Bắc Kinh liên tiếp chèn ép, Thị trưởng thành phố Praha của Cộng hòa Séc, người từng dẫn đầu đoàn thăm Đài Loan hồi đầu năm nay là ông Zdeněk Hřib mới đây đã đưa ra đề nghị xóa bỏ mối quan hệ chị em với Thành phố Bắc Kinh. Kiến nghị này vẫn phải đợi Hội đồng Thành phố Praha phê chuẩn, sau khi tiến hành thảo luận sẽ đưa ra quyết định chính thức. 

Hãng Thông tấn Trung ương Đài Loan (CNA) dẫn lại tin từ Hãng thông tấn Cộng hòa Séc (ČTK) cho biết, đối với xóa bỏ điều khoản “một Trung Quốc” trong thỏa thuận thành phố chị em giữa 2 thành phố Praha và Bắc Kinh, chính quyền Thành phố Praha đã nhiều lần thương lượng với chính quyền Bắc Kinh, kết quả không có được bất cứ hồi đáp nào. Hội đồng Thành phố Praha sẽ tiến hành họp và ra quyết định chính thức xóa bỏ quan hệ thành phố chị em với Thành phố Bắc Kinh.

Tháng 3/2016, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm Cộng hòa Séc, Thị trưởng Thành phố Praha khi đó là ông Adriana Krnáčová đã thúc đẩy việc ký thỏa thuận kết nghĩa thành phố chị em với Thành phố Bắc Kinh.

Tháng 2/2018, sau khi ông Zdeněk Hřib làm Thị trưởng Thành phố Praha, ông đã cho biết, ông dự tính xóa bỏ điều khoản “một Trung Quốc” trong thỏa thuận mối quan hệ chị em giữa Thành phố Praha và Bắc Kinh. Tháng 1/2019, sau khi nhậm chức được 2 tháng, vị tân Thị trưởng này tuyên bố Thành phố Praha giao thiệp qua lại với Thành phố Bắc Kinh nên dựa vào nền tảng nhân quyền và thể hiện sự tự tin.

Ngày 8/3, trước khi dẫn đầu đoàn thăm Đài Loan, ông Zdeněk Hřib đã có cuộc phỏng vấn đặc biệt với CNA. Ông cho rằng, việc cho điều khoản “một Trung Quốc” vào trong thỏa thuận thành phố chị em giữa Thành phố Praha và Thành phố Bắc Kinh là một sai lầm. Mối quan hệ giữa các thành phố không nên liên quan đến điều khoản “một Trung Quốc”, việc xóa bỏ điều khoản này giữa 2 thành phố Praha và Bắc Kinh, sẽ không ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa Cộng hòa Séc và Trung Quốc Đại Lục. Ông sẽ thử thương lượng với Bắc Kinh về việc này, nếu thất bại thì sẽ xóa bỏ quan hệ thành phố chị em giữa Praha và Bắc Kinh.

Ông Zdeněk Hřib còn nói, những cam kết đầu tư của Bắc Kinh đối với Cộng hòa Séc, thực tế có rất nhiều điều không được thực hiện. Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Năng lượng Hoa Tín (CEFC China Energy) Diệp Giản Minh đột nhiên mất tích khi tập đoàn này đang đầu tư lớn vào Cộng hòa Séc, và ông Diệp Giản Minh còn là cố vấn của Tổng thống Séc Miloš Zeman. Ông Zdeněk Hřib nói: “Tôi làm thế này, đương nhiên đã trái với chính sách của Tổng thống, nhưng tôi tin rằng, hiện giờ là lúc mà chúng ta cần đánh giá lại chính sách đối với Bắc Kinh.”

Bản tin của CNA còn cho hay, trong thời gian học tập tại Trường Y Đại học Charles (University of Charles), ông Zdeněk Hřib đã có thời gian thực tập 1 tháng tại Bệnh viện Trường Canh Đài Loan (Chang Gung Memorial Hospital), Đài Loan đã để lại cho ông ấn tượng rất sâu sắc.

Ngày 20/3, Thượng viện Séc thông qua dự thảo nghị quyết, kêu gọi chính phủ Séc yêu cầu Trung Quốc tuân thủ Công ước quốc tế về công dân và quyền lợi chính trị của Liên Hiệp Quốc, ngừng bức hại người tập Pháp Luân Công, người Duy Ngô Nhĩ và người Tây Tạng.

11 giờ sáng ngày 28/3, ông Zdeněk Hřib dẫn đầu đoàn bao gồm Nghị viên Quốc hội thuộc Đảng Cướp biển (Czech Pirate Party) Jakub Michalek, và các Nghị viên Hội đồng thành phố Praha như Michaela Krausova, Jaromir Beranek, v.v, tới thăm Đài Loan, sau đó hội kiến với Thị trưởng Đài Bắc Kha Văn Triết. Hai bên đã có cuộc hội đàm kín về việc hợp tác phát triển thành phố thông minh, chăm sóc y tế kỹ thuật số, sáng tạo khoa học, v.v.

Trước cuộc hội đàm kín, ông Zdeněk Hřib đã có phát biểu, nói rằng Thành phố Praha và Đài Bắc có rất nhiều giá trị quan chung, chẳng hạn như yêu mến tự do dân chủ, mong đợi mối quan hệ giữa hai thành phố sẽ phát triển từ quan đệ đối tác thành ký kết thành phố chị em, và triển khai hợp tác giao lưu trong các lĩnh vực phát triển thành phố, thành phố thông minh và văn hóa. Ông cảm thấy vinh hạnh khi được Đài Bắc trao danh hiệu “Thị dân danh dự”, đồng thời cũng mời Thị trưởng Kha Văn Triết tới thăm Thành phố Praha.

Chiều ngày 29/3, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Hoa Dân Quốc Ngô Tiếp Chiêu và Thị trưởng Thành phố Praha – ông Zdeněk Hřib, đã có cuộc trò chuyện trả lời phỏng vấn của báo giới. Ông Zdeněk Hřib tiết lộ, là một Thị trưởng, hàng năm đều tham dự hội nghị với quan chức ngoại giao tại Praha. Chính quyền Bắc Kinh từng yêu cầu trục xuất quan chức Đài Loan, nhưng đã bị ông từ chối. Ông Zdeněk Hřib nói, là hoạt động được Thị trưởng Thành phố Praha tổ chức, ông có quyền mời nhân sĩ mà ông muốn mời đến tham gia hoạt động. “Đã mời đến rồi, thì không thể yêu cầu người được mời đến đi khỏi.”

Ông Zdeněk Hřib cũng đặc biệt cảm ơn sự đầu tư của Đài Loan vào Cộng hòa Séc, đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới tại địa phương. Trong khi đó, đầu tư của chính quyền Bắc Kinh vào Séc không những không được thực hiện, mà cũng không phải là đầu tư thực sự, phần lớn là đến để thôn tính doanh nghiệp địa phương. Một số công ty Trung Quốc đầu tư tại Séc còn liên quan đến hối lộ quan chức Liên Hiệp Quốc, và bị xét xử tại Mỹ. Về việc này, ông Zdeněk Hřib công khai cho biết, không chào đón những công ty như vậy đầu tư vào Séc.

Việc ông Zdeněk Hřib dẫn đầu đoàn đại biểu thăm Đài Loan, đã khiến cho chính quyền Bắc Kinh có hành động trả thù, và trong thời gian nửa năm đã liên tục hủy bỏ các kế hoạch lưu diễn của 4 đoàn nghệ thuật Séc tại Đại lục như City of Prague Philharmonic Orchestra, Pražák Quartet, Prague Radio Symphony Orchestra, Guarneri Trio Prague.

Trong đó có Đoàn City of Prague Philharmonic Orchestra, dự tính tháng 9 và tháng 10 năm nay sẽ đến lưu diễn tại Trung Quốc Đại lục. Tháng 4, quan chức chính phủ Cộng hòa Séc xác nhận, do bất mãn với Thị trưởng Zdeněk Hřib của Thành phố Praha, nên chính quyền Bắc Kinh quyết định hủy bỏ kế hoạch biểu diễn của đoàn nhạc này tại Trung Quốc Đại lục.

Trước khi diễn ra Đại hội Y tế Thế giới (WHA) vào ngày 20/5 năm nay, Đài Loan liên tiếp 3 năm không được mời tham dự. Xuất thân là chuyên gia lĩnh vực y tế, ông Zdeněk Hřib đã gửi công hàm đến Tổng Thư ký của Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus, kêu gọi chấp nhận Đài Loan. Vị trí chiến lược của Đài Loan là vô cùng quan trọng trong phòng chống dịch bệnh trên thế giới, hơn nữa, những cống hiến của Đài Loan về Y tế công cộng và phòng chống dịch bệnh cũng đã được chuyên gia các nước công nhận.

Ngày 18/7, hồi đáp lại những ngôn luận của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng, ông Zdeněk Hřib đã có bài viết trên Facebook nói, chính quyền Bắc Kinh cần chú ý đến những cam kết đầu tư chưa được thực hiện tại Cộng hòa Séc. Cách làm hủy bỏ kế hoạch biểu diễn của Đoàn Nhạc City of Prague Philharmonic Orchestra, cũng đã chứng minh rằng chính quyền Bắc Kinh không phải là đối tác đáng tin cậy. Đại diện Trung Hoa Dân Quốc trú tại Cộng Hòa Séc cũng chia sẻ lại bài viết của ông Zdeněk Hřib trên Facebook.

Đối với thông tin nói chính quyền Bắc Kinh chuẩn bị chế tài Thành phố Praha, hôm 18/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Hoa Dân Quốc Lý Hiến Chương nói, Đài Loan và Cộng hòa Séc cùng chia sẻ những giá trị phổ quát về dân chủ, tự do, nhân quyền, phản đối bạo lực và chèn ép chính trị, đồng thời cũng ủng hộ Thị trưởng Zdeněk Hřib của Thành phố Praha.

Tháng 9, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa Cộng hòa Séc Lubomír Zaorálek cũng đã gặp mặt Đại sứ Trung Quốc tại Séc là ông Trương Kiến Mẫn, phê bình việc chính phủ Trung Quốc hủy bỏ chuyến lưu diễn của các đoàn nhạc của Séc một cách phiến diện là đã “làm tổn hại nghiêm trọng đến hình tượng của Trung Quốc”.

Huệ Anh

Xem thêm: