Thấy gì qua việc Tổng thống Biden ân xá cho con trai Hunter?

Tổng thống Mỹ Joe Biden từng hứa sẽ không ân xá cho con trai mình là ông Hunter Biden. Hunter lẽ ra sẽ bị kết án với tội danh sở hữu súng trái phép và trốn thuế vào cuối tháng này, nhưng hôm 1/12 ông Biden lại tuyên bố sẽ ân xá cho con trai. Việc này đã vấp phải sự chỉ trích từ người của cả hai đảng.

“Không ai đứng trên pháp luật” — Joe Biden

Lệnh ân xá toàn diện không chỉ bao gồm các cáo buộc đối với con trai Tổng thống Biden trong hai vụ án ở Delaware và California, mà còn bao gồm mọi hành vi phạm tội mà ông Hunter “đã thực hiện, có thể đã thực hiện, hoặc tham gia, gây hại cho nước Mỹ từ ngày 1/1/2014 đến ngày 1/12/2024”. 

BBC viết “lệnh ân xá hoàn toàn và vô điều kiện” của Tổng thống Biden có ý nghĩa rộng một cách bất thường. Nó bao gồm mọi tội liên bang tiềm ẩn mà ông Hunter Biden có thể đã phạm phải trong khoảng thời gian 11 năm từ tháng 1 năm 2014 đến tháng 12 năm 2024. Khoảng thời gian này kéo dài hơn cả thời gian Hunter phạm tội về thuế và súng, và bắt đầu từ năm Hunter gia nhập hội đồng quản trị của Burisma, một công ty năng lượng của Ukraine, trong khi ông Biden, khi đó là Phó tổng thống Hoa Kỳ, đóng vai trò quan trọng trong chính sách của Hoa Kỳ đối với Kiev.

• Nguyên văn lệnh xá tất cả tội trong 11 năm cho Hunter Biden

AP đưa tin, ông Biden không phải là Tổng thống đầu tiên sử dụng quyền ân xá của mình để mang lại lợi ích cho những người xung quanh, nhưng việc này vẫn là một sự đảo ngược đáng kinh ngạc đối với một người từng hứa sẽ khôi phục các chuẩn mực và tôn trọng pháp quyền.

Quyền ân xá của tổng thống

Hiến pháp Hoa Kỳ quy định rằng tổng thống có quyền ban hành lệnh ân xá, bao gồm cả ân xá và giảm án. Lệnh ân xá có thể tha thứ cho một hành vi phạm tội hình sự cấp liên bang; việc giảm án có thể giảm bớt hình phạt, nhưng nó không hoàn toàn miễn tội. Quyền lực này bắt nguồn từ luật pháp Anh – nhà vua có thể ban sự khoan hồng cho bất kỳ ai – và lan rộng khắp Đại Tây Dương đến các vùng thuộc địa châu Mỹ, và nó vẫn được áp dụng cho đến ngày nay.

Tòa án Tối cao Mỹ cho rằng quyền ân xá của tổng thống rất rộng. Các tổng thống đã thường xuyên sử dụng quyền lực này: Ông Donald Trump đã ký 237 lệnh ân xá trong nhiệm kỳ 4 năm đầu tiên của mình, trong khi ông Barack Obama đã ký 1.927 lệnh ân xá trong 2 nhiệm kỳ 8 năm của mình. Hầu hết những người được ân xá dưới thời Obama đều đã bị kết tội về tội ma túy vào thời kỳ đỉnh cao của cái gọi là cuộc chiến chống ma túy của Hoa Kỳ. Ngoài ra còn có tội phạm lừa đảo và những người đào ngũ thời Chiến tranh Việt Nam.

Mặc dù quyền ân xá được cho là rất rộng, nhưng không phải là vô hạn. Ví dụ, tổng thống chỉ có thể ban hành lệnh ân xá cho các tội liên bang (cấp quốc gia), và ngoại trừ các trường hợp luận tội (impeachment).

Hunter Biden bị buộc những tội tội gì?

Ông Hunter Biden bị kết án vào tháng Sáu vì khai man trong mẫu đơn liên bang kiểm tra lý lịch, đồng thời thề rằng ông không sử dụng ma túy khi mua súng vào năm 2018.

Chỉ vài tháng sau, Hunter đã nhận tội liên quan đến âm mưu trốn thuế với ít nhất 1,4 triệu USD. Các công tố viên cáo buộc rằng con trai Tổng thống Biden sống một lối sống xa hoa và coi thường luật thuế, tiêu tiền vào những thứ như giải trí và khách sạn sang trọng – “tóm lại là tiêu tiền vào mọi thứ ngoại trừ việc nộp thuế.”

Cả hai trường hợp đều bắt nguồn từ giai đoạn cuộc đời khi Hunter phải vật lộn với việc lạm dụng ma túy và rượu trước khi cai rượu vào năm 2019.

Sau khi những chi tiết không được sáng sủa về cuộc đời của Hunter được tiết lộ trong phiên tòa xét xử liên quan đến súng, ông nói rằng đã đồng ý nhận tội trốn thuế để tránh gây thêm sự khó xử cho gia đình trong một phiên tòa hình sự khác.

Phiên tòa xét xử trốn thuế cũng được cho là sẽ tiết lộ chi tiết về các giao dịch kinh doanh ở nước ngoài của ông Hunter, những chi tiết mà Đảng Cộng hòa đã sử dụng để cố gắng miêu tả gia đình Tổng thống Biden là tham nhũng.

Ông Hunter lẽ ra sẽ bị kết án vào cuối tháng này tại hai tòa án ở tiểu bang California và Delaware. Trùng hợp là các thẩm phán chủ tọa của cả hai vụ án đều được ông Trump đề cử và bổ nhiệm.

Văn phòng của Công tố viên Đặc biệt David Weiss không cho biết liệu các công tố viên có kế hoạch tuyên án tù đối với Hunter Biden hay không. Tội trốn thuế có mức phạt tối đa là 17 năm tù và tội sử dụng súng có mức phạt tối đa là 25 năm tù, mặc dù hướng dẫn tuyên án của liên bang dự kiến ​​​​sẽ yêu cầu mức án ngắn hơn nhiều, và có khả năng ông Hunter sẽ tránh được hoàn toàn việc phải ngồi tù.

Ông Biden từng tuyên bố sẽ không ân xá cho con trai mình

Ông Hunter Biden bị liên bang điều tra từ năm 2020 và đã đạt được thỏa thuận với công tố viên liên bang vào năm ngoái. Lẽ ra Hunter đã nhận tội trốn thuế mức độ nhẹ vào năm ngoái, điều đó sẽ cho phép ông tránh bị truy tố trong vụ liên quan đến súng miễn là không gặp rắc rối trong 2 năm.

Nhưng phiên điều trần biện hộ trong vụ trốn thuế nhanh chóng thất bại khi một thẩm phán nêu lên mối lo ngại về những khía cạnh bất thường của thỏa thuận. Hunter sau đó đã bị buộc tội trong cả hai vụ án. Ông nói rằng bản thân bị lôi ra vì là con trai của tổng thống.

Đầu mùa hè này, Tổng thống Biden nói với các phóng viên rằng ông sẽ không ân xá cho con trai của mình.

“Tôi rất tự hào về con trai Hunter của tôi. Nó đã vượt qua được cơn nghiện ma túy. Nó là một trong những người đàn ông thông minh, tử tế nhất mà tôi biết,” Tổng thống nói. “Tôi tuân theo quyết định của bồi thẩm đoàn. Tôi sẽ làm vậy, tôi sẽ không ân xá cho nó.”

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre hôm 8/11 cũng khẳng định Tổng thống Biden sẽ không ân xá cho con trai ông.

Tại sao ông Biden lại nuốt lời?

Tổng thống Biden cho biết trong một tuyên bố hôm 1/12 rằng con trai ông đã “bị truy tố một cách có chọn lọc và bất công”. Giống như cách Hunter đã nói trước đó, ông Biden cũng lo lắng rằng các đối thủ chính trị của ông sẽ không công bằng với con trai ông.

Ngoài ra, ông Biden không còn tranh cử tổng thống nữa. Khi cam kết không ân xá cho con trai vào tháng Sáu, ông vẫn chưa rút lui khỏi chiến dịch tái tranh cử tổng thống.

Ông Biden cho biết trong một tuyên bố rằng rõ ràng con trai ông đã bị đối xử khác biệt so với các bị cáo khác trong hoàn cảnh tương tự. Thỏa thuận nhận tội đầu tiên của Hunter đã bị phá vỡ, trong khi các đối thủ chính trị lại được ca ngợi vì gây áp lực lên quá trình này.

“Bất kỳ một người có lý tính nào sau khi khi xem xét sự thật trong vụ án của Hunter đều không thể đưa ra bất kỳ kết luận nào khác, ngoài việc Hunter bị bới móc ra đơn giản vì nó là con trai tôi – và điều đó là sai. Người ta đã cố gắng hạ bệ Hunter – bất chấp các cuộc tấn công không ngừng và truy tố có chọn lọc, Hunter đã tỉnh táo (cai rượu) được 5 năm rưỡi. Trong khi họ cố gắng hạ gục nó, họ cũng đang cố gắng hạ gục tôi – và không có lý do gì để tin rằng họ sẽ dừng lại tại đó. Hãy để mọi thứ dừng lại ở đây,” ông Biden tuyên bố.

Có tiền lệ không?

Thực sự đã có tiền lệ cho việc này. Năm 2001, Tổng thống Bill Clinton ân xá cho người anh cùng cha khác mẹ Roger Clinton. Vào thời điểm đó, ông Roger đã mãn hạn tù vì tội ma túy. Ông Clinton cũng ân xá cho đối tác kinh doanh cũ của mình là Susan McDougal, người bị kết án 2 năm tù vì vai trò của cô trong thương vụ bất động sản Whitewater.

Trong những tuần cuối cùng nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, ông đã ân xá cho Charles Kushner, bố của con rể Jared Kushner của ông. Vào thời điểm đó, ông Trump cũng ân xá cho một số đồng minh bị kết án trong cuộc điều tra thông đồng với Nga của công tố viên đặc biệt Robert Mueller.

Ông Trump, người sắp vào làm chủ Nhà Trắng một lần nữa, hôm 30/11 thông báo rằng ông dự định đề cử ông Charles Kushner làm Đặc phái viên Mỹ tại Pháp trong chính quyền mới của mình.

Ông Trump: Người bị kết án trong vụ bạo loạn 6/1 thì sao?

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã viết trên mạng xã hội Truth Social, chuyển sự chú ý sang những người liên quan đến vụ xông vào Điện Capitol hôm 6/1/2021. Ông đặt câu hỏi liệu lệnh ân xá của ông Biden có bao gồm “con tin J-6” hay không, và cáo buộc họ phải chịu “sự lạm dụng và đối xử bất công” trong quá trình xét xử.

Ông Trump viết: “Liệu lệnh ân xá mà Biden dành cho Hunter có bao gồm những con tin J-6 đã bị cầm tù vài năm không? Đây là một sự lạm dụng công lý và phán quyết sai lầm.”

Nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump trước đó đã đưa ra một tuyên bố chỉ trích mạnh mẽ Bộ Tư pháp, đồng thời cam kết cải tổ các cơ quan liên bang, nhưng không đề cập đến ông Biden hoặc con trai ông.

Tin tức này tạo cơ hội nhanh chóng cho các đối thủ chính trị của ông Biden thuộc Đảng Cộng hòa. Họ cáo buộc ông Biden dùng tiêu chuẩn kép, đặc biệt trái ngược với phát biểu trước đó rằng “không ai đứng trên pháp luật”. Một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, gồm ông Tom Emmer của tiểu bang Minnesota và ông Eli Crane của tiểu bang Arizona, đã đăng lại dòng tweet này với những bình luận mỉa mai.

Ông Emmer viết: “Trừ khi họ của bạn là Biden”.

Thượng nghị sĩ Texas Ted Cruz nói đùa “Tweet này đã ‘mốc meo’ như sữa” để chỉ trích hành vi mâu thuẫn của ông Biden.

Đại diện Đảng Cộng hòa Steve Scalise của Louisiana cáo buộc chính quyền Biden có hành vi “che đậy” và không thực thi luật một cách bình đẳng. Ông viết: “Mỗi bước đi của các bạn đều bị Chính phủ này và gia đình Biden tham nhũng lừa dối. Họ chưa bao giờ tuân thủ những quy tắc mà họ áp đặt lên mọi người. Thật đáng xấu hổ.”

Tuy nhiên, quyết định này cũng làm dấy lên sự chỉ trích từ một số người trong chính Đảng Dân chủ của ông Biden. Thống đốc đảng Dân chủ tiểu bang Colorado – ông Jared Polis bày tỏ sự thất vọng và viết trên X rằng mặc dù hiểu cảm xúc của ông Biden với tư cách là một người cha, nhưng ông tin rằng việc ân xá này đặt ra một tiền lệ nguy hiểm. “Đây là một tiền lệ xấu, và các tổng thống tương lai có thể lạm dụng quyền lực này, điều này sẽ làm hoen ố danh tiếng của ông một cách đáng tiếc”.

Dân biểu đến từ Arizona – ông Greg Stanton, một đảng viên Đảng Dân chủ, cũng viết trên X, “Đây không phải là một vụ truy tố có động cơ chính trị. Hunter đã phạm trọng tội và bị bồi thẩm đoàn định tội.” 

Dân biểu Dân chủ Greg Landsman đến từ Ohio cũng công khai phản đối quyết định ân xá của ông Biden. Ông thừa nhận rằng với tư cách là một người cha, ông có thể hiểu hành động của Tổng thống, nhưng nhấn mạnh rằng quyết định này có thể làm xói mòn niềm tin của công chúng vào tính liêm chính của chính phủ. “Với tư cách là một người cha, tôi hiểu. Nhưng với tư cách là một người muốn mọi người tin tưởng trở lại vào dịch vụ công thì đây là một bước thụt lùi,” ông viết trên X.

Nhà Trắng mạnh mẽ bảo vệ quyết định này. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói với các phóng viên rằng Tổng thống Biden đã “giằng xé” về vấn đề này, nhấn mạnh rằng mặc dù trước đó ông nói rằng sẽ không ân xá cho con trai mình, nhưng quyết định cuối cùng đã được đưa ra bởi những lo ngại về việc “truy tố có chọn lọc”.

Cô nói: “Tổng thống tin tưởng vào hệ thống tư pháp và Bộ Tư pháp. Ông ấy cũng tin rằng con trai mình là mục tiêu chính trị”.

Ông Biden trước đó nói với các phóng viên trong cuộc họp báo tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 vào tháng Sáu rằng: “Tôi đã nói rằng tôi sẽ tuân theo quyết định của bồi thẩm đoàn. Tôi sẽ làm điều đó, tôi sẽ không tha thứ cho nó”.