Thổ Nhĩ Kỳ công bố nhà máy điện hạt nhân đầu tiên do Nga tài trợ

Thổ Nhĩ Kỳ đã chính thức khánh thành nhà máy điện hạt nhân đầu tiên do Nga tài trợ và do Rosatom, một công ty năng lượng hạt nhân thuộc sở hữu nhà nước của Nga xây dựng.

“Thổ Nhĩ Kỳ đã gia nhập câu lạc bộ các quốc gia sản xuất năng lượng hạt nhân – mặc dù sau 60 năm trì hoãn,” Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phát biểu qua video tại buổi lễ khánh thành nhà máy vào ngày 27/4.

Buổi lễ có sự tham dự của các bộ trưởng năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ và Nga và người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế.

Tọa lạc ở tỉnh Mersin phía Nam Thổ Nhĩ Kỳ, dự án năng lượng hạt nhân Akkuyu trị giá 20 tỷ USD sẽ có thể đáp ứng khoảng 10% tổng nhu cầu điện của đất nước, theo các nhà lãnh đạo dự án.

Thổ Nhĩ Kỳ vốn phụ thuộc vào năng lượng và đang phải dựa vào năng lượng nhập khẩu cho khoảng 90% mức tiêu thụ điện quốc gia.

Lò phản ứng này là một phần trong kế hoạch rộng lớn hơn của Thổ Nhĩ Kỳ-Nga nhằm xây dựng tổng cộng bốn nhà máy điện hạt nhân, bắt đầu vào năm 2018, gần thị trấn Akkuyu ở Địa Trung Hải.

Sau khi đi vào hoạt động hoàn toàn vào năm 2028, bốn nhà máy điện này sẽ có khả năng sản xuất tổng cộng 4.800 megawatt điện.

Bộ trưởng Năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ Fathi Donmez nhấn mạnh tại buổi lễ: “Năng lượng hạt nhân không còn là mục tiêu xa vời đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Năm tới, chúng tôi sẽ bắt đầu sản xuất điện từ năng lượng hạt nhân.”

Tổng thống Putin ca ngợi đây là dự án ‘hàng đầu’

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng có bài phát biểu qua video, mô tả dự án hạt nhân Akkuyu là nỗ lực “hàng đầu” trong quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông bày tỏ, dự án “giúp tăng cường quan hệ đối tác nhiều mặt giữa hai quốc gia của chúng ta, dựa trên các nguyên tắc láng giềng hữu hảo, tôn trọng lẫn nhau và cân nhắc lợi ích của nhau.”

Viện dẫn mối quan hệ kinh tế chặt chẽ giữa hai nước, ông Putin lưu ý Nga sẽ tiếp tục sẵn sàng giúp đáp ứng nhu cầu năng lượng của Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là khí đốt tự nhiên.

Ông bổ sung thêm, “mối quan hệ đối tác chặt chẽ” giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ là “đôi bên cùng có lợi” và phục vụ “lợi ích cốt lõi của người dân và chính phủ hai nước”.

Ngay trước lễ nhậm chức, ông Erdogan và ông Putin đã có cuộc điện đàm qua điện thoại.

Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về quan hệ song phương, sự phát triển trong khu vực và thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian giữa Nga và Ukraine cho phép nước này xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen.

Mặc dù là một thành viên lâu đời của NATO, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Nga, quốc gia có chung quan hệ thương mại và năng lượng sâu rộng cũng như đường biên giới dài trên biển.

Mặc dù Ankara đã nhanh chóng lên án cuộc xâm lược Ukraine của Moscow vào đầu năm ngoái, nhưng cho đến nay, lập trường này đã được tinh chỉnh từ việc tán thành các biện pháp trừng phạt do phương Tây lãnh đạo đối với Nga.

Đầu tháng này, Washington đã công bố một nhóm các biện pháp trừng phạt kinh tế mới đối với các công ty có liên kết với Nga, bao gồm 5 thực thể có quan hệ mật thiết với Rosatom.

Hoa Kỳ cáo buộc Rosatom sử dụng xuất khẩu năng lượng để gây áp lực chính trị đối với người mua nước ngoài – một tuyên bố mà công ty bác bỏ.

Vào thời điểm đó, ông Anatoly Antonov, đại sứ Nga tại Hoa Kỳ, đã mô tả các biện pháp trừng phạt đối với các công ty có liên kết với Rosatom là “một nỗ lực khác” của Washington nhằm “lách các quy tắc cạnh tranh công bằng”.