Thượng đỉnh Hàn-Trung-Nhật đồng thuận về “phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên”

Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản nhắc lại sự ủng hộ của họ đối với “phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên” và hòa bình tại hội nghị thượng đỉnh ba bên đầu tiên sau gần 5 năm vào hôm thứ Hai (ngày 27/5), đồng thời cam kết tăng cường hợp tác kinh tế và khuyến khích ký kết thỏa thuận thương mại tự do ba bên. Bình Nhưỡng lên án hội nghị thượng đỉnh ba bên ở Seoul thảo luận về vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Theo AFP đưa tin tại Seoul, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã không đưa vấn đề Bình Nhưỡng vào chương trình nghị sự của cuộc hội đàm tại hội nghị thượng đỉnh ba bên tổ chức vào ngày 26-27/5. Nhưng thông báo của Triều Tiên rằng nước này sắp phóng vệ tinh, nên vấn đề Triều Tiên đã được đưa vào hội nghị thượng đỉnh.

Trước cuộc họp, Bình Nhưỡng đã thông báo cho Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản rằng cửa sổ phóng vệ tinh do thám của họ đã mở trong 8 ngày vào tối Chủ nhật. AFP cho rằng vụ phóng của Triều Tiên sẽ vi phạm lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Triều Tiên.

Bình Nhưỡng lên án

Bình Nhưỡng hôm thứ Hai lên án việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên được đề cập tại hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Seoul, Tokyo và Bắc Kinh là một “hành động khiêu khích chính trị nghiêm trọng” vi phạm hiến pháp Triều Tiên.

Hôm thứ Hai, Hãng thông tấn chính thức của Triều Tiên dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Triều Tiên cho biết: “Cuộc thảo luận hôm nay về phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên là một hành động khiêu khích chính trị nghiêm trọng”, đồng thời cho biết thêm rằng điều đó “vi phạm lập trường hiến pháp của đất nước chúng tôi với tư cách là một quốc gia có hạt nhân”.

Theo Seoul, Triều Tiên chấp nhận hỗ trợ không gian từ Moscow để đổi lấy việc cung cấp vũ khí cho quân đội Nga ở Ukraine. Vào tháng 11, Bình Nhưỡng lần đầu tiên phóng thành công vệ tinh do thám lên quỹ đạo.

Cả ông Yoon Suk-yeol và ông Kishida đều kêu gọi Bình Nhưỡng hủy vụ phóng, trong đó ông Yoon Suk-yeol nói rằng vụ phóng sẽ làm phá hoại “hòa bình và ổn định khu vực và toàn cầu”, cộng đồng quốc tế cần phải phản ứng “dứt khoát” nếu (Bình Nhưỡng) tiến hành vụ phóng.

Trong một tuyên bố chung, các nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Nhật Bản đã nhắc lại “lập trường của họ về hòa bình, ổn định khu vực và phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên” và khẳng định mong muốn “thực hiện những nỗ lực tích cực hướng tới giải pháp chính trị” cho vấn đề này.

Ông Lý Cường im lặng

AFP cho biết Trung Quốc vẫn im lặng. Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã không đề cập đến chủ đề này trong cuộc họp báo hôm thứ Hai. Trung Quốc là đối tác thương mại và đồng minh ngoại giao quan trọng của Triều Tiên.

Nhưng Trung Quốc, thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, đã lên án các vụ thử hạt nhân của Bình Nhưỡng và ủng hộ các lệnh trừng phạt nhằm hạn chế sự phát triển vũ khí của nước này. 

Tuy nhiên, Trung Quốc đổ lỗi sự leo thang căng thẳng trong khu vực là do các cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Hàn Quốc.

Theo Thông tấn xã Quốc gia Trung Quốc (China News Service), ông Fumio Kishida tuyên bố khi ông Lý Cường yêu cầu “tất cả các bên liên quan kiềm chế và tránh làm phức tạp thêm tình hình”: “Việc phi hạt nhân hóa Triều Tiên và sự ổn định của Bán đảo Triều Tiên là vì lợi ích chung của ba nước.”

Ông Lee Dong-gyu, nhà nghiên cứu tại Viện Asan (Asan Institute), một tổ chức tư vấn ở Seoul, nói với AFP rằng cuộc họp báo và tuyên bố chung “chứng minh rõ ràng sự khác biệt” giữa ba nước, cho thấy “mỗi nước có sự khác biệt trong lập trường ngoại giao và an ninh”. 

Ông cho rằng Seoul, Tokyo và Bắc Kinh đang tìm cách tăng cường hợp tác ba bên và thúc đẩy quan hệ kinh tế, điều này báo hiệu tốt cho các thỏa thuận trong tương lai, đặc biệt là về các vấn đề nhạy cảm hơn như vũ khí hạt nhân của Triều Tiên.