Thượng đỉnh NATO: Trump nhấn mạnh chi tiêu quốc phòng, Đức phụ thuộc vào Nga

Hội nghị thường niên NATO đang diễn ra trong hai ngày 11 và 12/7 tại Brussels, Bỉ. Tại đây, Tổng thống Trump vẫn chỉ trích mạnh mẽ các thành viên NATO không thực hiện cam kết chi tiêu quốc phòng, cảnh báo Đức đang phụ thuộc vào Nga. Trong khi, các thành viên khác lại tập trung thảo luận về vấn đề Afghanistan.

Tổng thống Trump chụp ảnh cùng các lãnh đạo các nước thành viên NATO hôm 11/7.

Trong ngày đầu tiên có mặt tại Brussels, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tiếp tục chỉ trích mạnh mẽ các đồng minh NATO không thực hiện chi tiêu quốc phòng 2% GDP như cam kết. Ông chủ Nhà Trắng cũng cáo buộc Đức đang dần trở thành “tù binh” của Nga khi quá phụ thuộc vào năng lượng từ Moscow.

Một quan chức Mỹ giấu tên nói với Reuters, ông Trump một mặt phê bình đồng minh chưa thực hiện cam kết chi tiêu quốc phòng, mặt khác ông cũng đưa ra đề xuất các nước khác cần tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 4% GDP như Mỹ đang thực hiện.

Đề xuất của Mỹ tiếp tục sẽ là chủ đề gây tranh cãi tại NATO khi Đức và nhiều nước khác đã cam kết chỉ đạt tới mức chi tiêu quốc phòng 2% GDP vào năm 2024.

Trước đó, trong bữa sáng với Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trước khi tham dự hội nghị chính thức, ông Trump đã chỉ trích Đức đang dần bị phụ thuộc vào Nga.

Tổng thống Trump nói với Tổng thư ký Stoltenberg rằng Đức đã sai khi ủng hộ việc xây dựng đường ống dẫn dầu qua biển Baltic trị giá 11 tỷ USD để nhập khẩu dầu khí nhiều hơn từ Nga, trong khi lại chậm đáp ứng các mục tiêu chi tiêu của NATO.

“Chúng ta mong muốn bảo vệ chống lại Nga, và Đức lại ra ngoài quỹ đạo đó và chi trả cho Nga hàng tỷ, hàng tỷ USD mỗi năm”, ông Trump nói trước sự chứng kiến của các nhà báo.

“Chúng ta đang bảo vệ Đức, chúng ta đang bảo vệ Pháp, chúng ta đang bảo vệ tất cả những nước này. Và sau đó nhiều nước trong số này lại lảng ra và tiến hành một thương vụ đường ống dẫn dầu với Nga, hàng năm sẽ chi trả hàng tỷ USD vào ngân khố của Nga. Tôi nghĩ đó là điều rất không hợp lý”, ông Trump nhấn mạnh.

Bất chấp những chỉ trích thẳng thắn nhắm vào Đức, ông Trump và Thủ tướng Merkel sau đó đã tổ chức hội đàm kinh doanh bên lề thượng đỉnh NATO. Tổng thống Mỹ cho biết ông có “mối quan hệ rất, rất tốt” với bà Merkel và Thủ tướng Đức cũng nói rằng hai nhà lãnh đạo Đức – Mỹ là “những đối tác tốt”.

Trong ngày họp thứ hai, các lãnh đạo NATO sẽ chào đón các đối tác ngoài khối, trong đó có Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani tới trụ sở NATO để tham gia các cuộc họp mở rộng. Đây là các cuộc thảo luận tập trung vào chính sách hơn là các vấn đề chính trị.

Thủ tướng Anh Theresa May hôm thứ Tư (11/7) đã cố gắng thu hút sự chú ý vào việc thông báo sẽ tăng thêm quân cho nhiệm vụ huấn luyện binh lính Afghanistan.

“Chúng ta sẽ triển khai thêm 440 nhân viên trong sứ mệnh Hỗ trợ Mạnh mẽ của NATO tại Afghanistan và tôi nghĩ rằng khi NATO yêu cầu, Anh sẽ là một trong những nước đầu tiên đóng góp nhân sự”, bà May trao đổi với báo giới.

Tổng thư ký NATO Stoltenberg muốn lãnh đạo các nước thành viên đồng ý chi tiền cho lực lượng an ninh Afghanistan cho tới năm 2024 bất chấp việc dư luận các nước phương Tây đã mệt mỏ về cuộc xung đột kéo dài này.

Mỗi năm lực lượng an ninh Afghanistan cần khoảng 1 tỷ USD và ông Stoltenberg nói rằng ông hy vọng các nước sẽ thống nhất đáp ứng mức chi tiêu này.

Các lãnh đạo NATO cũng mong muốn được nghe ông Trump chia sẻ nhiều hơn về cách tiếp cận quân sự mới tới Afghanistan mà Mỹ đã thực hiện từ tháng 8/2017, trong đó có việc tăng cường không kích để ép lực lượng phiến quân Taliban bước vào bàn đàm phán.

Ông Trump đã từng phản đối duy trì lính Mỹ trong cuộc chiến lâu dài tại Afghnistan, nhưng với sự thuyết phục của các cố vấn, Tổng thống Mỹ đã cho Bộ quốc phòng thêm thời gian. Năm ngoái, ông Trump đã trao quyền cho Bộ trưởng James Mattis điều động thêm 3.000 lính Mỹ, đem tổng số quân Mỹ tại Afghanistan lên khoảng 15.000.

Sau khi kết thúc hội nghị NATO, ông Trump sẽ tới thăm Anh Quốc và tiếp đó là tới Helsinki, Phần Lan họp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 16/7.

Xuân Thành (T/h)

Xem thêm: