Donald Trump – Nhân vật của năm 2016

Thứ Tư 7/12, tạp chí Time công bố lựa chọn của họ cho danh hiệu Nhân vật của năm 2016 là Donald J. Trump, với tiêu đề trên trang bìa dễ gây tranh cãi: “Tổng thống của Chia rẽ quốc Hoa Kỳ[1]”.

Mặc dù lựa chọn Trump, nhưng trong bài viết trên trang nhất của tạp chí này, tổng biên tập Nancy Gibbs vẫn giữ nguyên đường lối phê phán Tổng thống tân cử tiêu biểu một tờ báo cánh tả, chưa thể chấp nhận chiến thắng của một nhân vật “không chuẩn mực”.

Đây là lần thứ 90 tạp chí TIME lựa chọn một nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất, theo hướng tốt hoặc xấu, đến các sự kiện trong năm. TIME cũng từng chọn Adolf Hitler cho danh hiệu này vào năm 1938, một năm trước khi quốc trưởng Đức gây ra cuộc chiến tranh thế giới thứ 2.

Vậy ảnh hưởng của Donald Trump trong năm nay là gì: tốt hay xấu? Cái khó là đối với Donald Trump, phần lớn người Mỹ hiện tại không thể đồng ý với bất kỳ đáp án nào.

Với những cuộc biểu tình phản đối Tổng thống tân cử trên khắp đường phố, và nỗ lực tái kiểm phiếu đang diễn ra tại nhiều bang Trump thắng cử, người ta có thể dễ dàng thấy được mức độ chia rẽ tại Hoa Kỳ sau cuộc bầu cử vừa qua. Donald Trump, từ ông trùm địa ốc, người sở hữu các sòng bài casino, ngôi sao truyền hình thực tế – chưa có một ngày làm việc tại văn phòng công, không có khoản nợ tại bất cứ một bên lợi ích nào ngoại trừ chính ông ta – hiện đang chiêm ngưỡng thất bại của những chính trị gia kỳ cựu, chuyên gia phân tích, các công ty khảo sát, người nổi tiếng và nhà tài trợ, tất cả những người từng coi thường tiềm năng của ông trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Tổng biên tập Times nhận định: “Với những người tin rằng kết quả này là điều tốt, chiến thắng của Donald Trump đại biểu cho thắng lợi của phong trào dân tuý chống lại “tầng lớp cai trị xa cách và kiêu ngạo”; còn với những người cho rằng đây là điều xấu, họ coi Trump vươn lên trong cái chết của phép lịch sự chuẩn mực trong xã hội, đại diện cho một phong trào chính trị được tiếp sức bằng những thứ xấu xa như phân biệt giới tính, phân biệt chủng tộc và phân biệt nhập cư. Với những người ủng hộ, ông Trump sẽ mang đến những thay đổi rộng lớn, sâu sắc và mang tính lịch sử; với những người phản đối, những việc ông có thể làm và những việc có thể được làm nhân danh ông đều khiến họ khiếp sợ”.

Time cũng không quên thêm vào những dòng chỉ trích Tổng thống tân cử như họ đã làm trong suốt cuộc bầu cử vừa rồi: “Phong trào mà Donald Trump khuấy động có thể cảm thấy trên từng ngóc ngách của nước Mỹ, dội lại hình ảnh của những lãnh đạo dân tuý trong quá khứ như Andrew Jackson, Huey Long và cả những người khét tiếng nhất như Joe McCarthy và Charles Coughlin. Sự tàn phá của Trump đối với sự thật và logic, không những không khiến ông chịu tổn hại, mà còn làm ông mạnh hơn. Sức hút của Trump– gồm cả hy vọng và những tiếng gầm gừ – đã phá tan đường lối của Đảng Cộng hoà và làm rệu rã hai triều đại trị vì của nền chính trị Hoa Kỳ. Thế nhưng chiến thắng của ông cũng phản chiếu sự xuất hiện của các lãnh đạo chủ nghĩa dân tộc trên khắp thế giới, từ Anh quốc tới Philippines, và chạm đến những lực lượng mạnh mẽ hơn nhiều thông điệp của chỉ một người”.

Ông Trump thích nói về những công nhân bị cho ra rìa, những người say mê tới nghe ông nói chuyện tại các buổi tập trung và tin rằng ông có thể là người đại diện cho họ – “Tôi yêu họ và họ mến tôi” – và quả quyết rằng mỗi hành động của ông sẽ vì những người này. TIME đặt nghi vấn: “Nhưng liệu Trump có thể làm ra một thoả thuận mới giúp người công nhân trong thời đại máy móc tự động, tái thương lượng các thoả thuận thương mại, mở cửa lại các nhà máy cùng lúc đó phải nâng cao đời sống cho rất nhiều người đang được hưởng lợi từ những xu thế mà ông phản bác?”

Tạp chí này còn cố gắng liên kết chiến thắng của Donald Trump với chủ nghĩa mị dân bằng kết luận:

“Để nhắc nhở nước Mỹ rằng sự mị dân sống được nhờ tuyệt vọng và chân lý chỉ có sức mạnh khi những người nói lên chân lý được tin tưởng, rằng quyền lực của những nhóm cử tri không ai biết mặt đã được khai thác bằng bằng việc đánh vào sự tức giận và thổi bùng sự sợ hãi của họ, và khi định hình văn hoá chính trị cho ngày mai, cái của ngày hôm qua sẽ bị phá bỏ, Donald Trump là lựa chọn của Time cho danh hiệu Nhân vật của năm 2016”.