TQ phát triển vũ khí HEMP: Mối đe dọa chiến lược với Hoa Kỳ và các đồng minh

Xung điện từ hạt nhân tầm cao (HEMP) là một loại vũ khí điện từ chiến lược, được cho là đang được chính quyền Trung Quốc bí mật phát triển, gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với Hoa Kỳ và các đồng minh. HEMP hoạt động bằng cách kích nổ một đầu đạn hạt nhân ở độ cao từ 30 đến 400 km, tạo ra xung bức xạ điện từ tần số vô tuyến bước sóng dài, có khả năng phá hủy các mạch điện tử và gây gián đoạn nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng, đặc biệt là lưới điện. Các chuyên gia cảnh báo rằng HEMP có thể là một phần trong chiến lược chiến tranh thông tin toàn diện của Trung Quốc, nhằm làm tê liệt các hệ thống quân sự và dân sự của đối phương.

Các tài liệu công khai của quân đội Trung Quốc cho thấy sự tập trung mạnh mẽ vào HEMP, với các báo cáo gọi đây là “xung siêu điện từ” (super-EMP) khi được trang bị đầu đạn hạt nhân công suất cao. Một bài báo từ Đại học Kỹ thuật Không quân PLA mô tả HEMP như một biến thể tác chiến điện tử mạnh mẽ nhất trong chiến tranh thông tin. Thiếu tá PLA đã nghỉ hưu Thẩm Vệ Quang kêu gọi sử dụng HEMP trong các chiến dịch tấn công, nhấn mạnh vai trò của nó trong việc vô hiệu hóa cơ sở hạ tầng đối phương.

Vào tháng 7/2021, Trung Quốc đã thử nghiệm một tên lửa đẩy mang phương tiện lượn cơ động siêu thanh, làm dấy lên suy đoán rằng đây là Hệ thống Ném bom Quỹ đạo Phân đoạn (FOBS), có khả năng mang đầu đạn hạt nhân hoặc phi hạt nhân. Carl Shuster, cựu giám đốc tại Trung tâm Tình báo chung của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ, nhận định rằng cuộc thử nghiệm này nhằm chứng minh khả năng vượt qua hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo của Hoa Kỳ, mở đường cho việc sử dụng HEMP trong một cuộc tấn công tiềm tàng.

Mục tiêu và chiến lược của ĐCSTQ

Theo các chuyên gia, Trung Quốc không chỉ nhắm vào Hoa Kỳ mà còn có các mục tiêu khác như Nhật Bản, Đài Loan và Ấn Độ. Đặc biệt, Đài Loan được coi là mục tiêu trọng tâm do tham vọng thống nhất của Chủ tịch Tập Cận Bình. Tình báo Đài Loan cho rằng Trung Quốc sở hữu siêu vũ khí EMP, với thông tin thiết kế có thể bị đánh cắp từ phòng thí nghiệm hạt nhân Mỹ. Các cuộc tấn công HEMP có thể làm tê liệt hệ thống điện và thông tin liên lạc của Đài Loan, đặc biệt trong trường hợp xung đột ở eo biển Đài Loan.

Ngoài ra, Trung Quốc đã phát triển các phương tiện phá hoại cơ sở hạ tầng, như máy cắt cáp dưới biển, để cô lập Hoa Kỳ và đồng minh trong trường hợp khủng hoảng. Việc phá hủy cáp viễn thông và hệ thống không gian sẽ làm gián đoạn chỉ huy, kiểm soát và thông tin liên lạc, khiến các lực lượng của Hoa Kỳ và đồng minh rơi vào thế bất lợi. Ông Peter Vincent Pry, cựu giám đốc Lực lượng đặc nhiệm xung điện từ an ninh nội địa Hoa Kỳ, nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào việc bảo vệ cơ sở hạ tầng của mình khỏi HEMP từ thời Chiến tranh Lạnh, đồng thời phát triển các chương trình tấn công và phòng thủ liên quan đến HEMP.

Tác động của HEMP và nguy cơ đối với cơ sở hạ tầng

Tầm ảnh hưởng của HEMP phụ thuộc vào độ cao nổ. Một vụ nổ ở độ cao 30 km có thể ảnh hưởng đến khu vực có bán kính 600 km, trong khi ở độ cao 400 km, nó có thể bao phủ toàn bộ lục địa Hoa Kỳ (trừ Alaska). HEMP có thể gây mất điện trên diện rộng, làm sụp đổ hệ thống thông tin liên lạc, cảm biến và các cơ sở hạ tầng quan trọng khác, tạo điều kiện cho các cuộc tấn công tiếp theo.

Các tài liệu kỹ thuật của Trung Quốc cho thấy sự quan tâm đặc biệt đến việc gây rối lưới điện ở Hoa Kỳ và châu Âu. Erika Langerova, một nhà nghiên cứu an ninh mạng tại Đại học Kỹ thuật Séc, chỉ ra rằng các tài liệu này thường mô phỏng các kịch bản gây mất điện quy mô lớn hoặc sụp đổ hệ thống. Các cuộc tấn công mạng gần đây từ các nhóm tin tặc liên kết với ĐCSTQ cũng nhắm vào mạng lưới của Hoa Kỳ, làm gia tăng lo ngại về một cuộc tấn công HEMP phối hợp.

Phản ứng của Hoa Kỳ và các đồng minh

Để đối phó với mối đe dọa HEMP, các học giả đề xuất ba phương án chính:

1. Hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến: Chính quyền Trump đã công bố hệ thống phòng thủ Golden Dome, trị giá 175 tỷ USD, được thiết kế để chống lại các mối đe dọa như vũ khí siêu thanh và HEMP. Hệ thống này nhằm phá hủy tên lửa mang đầu đạn HEMP trước khi chúng phát nổ, giảm thiểu thiệt hại.
2. Tăng cường bảo vệ cơ sở hạ tầng: Hoa Kỳ cần hiện đại hóa lưới điện và các hệ thống quan trọng để chống lại HEMP, tương tự như các biện pháp được triển khai trong những năm 1980 để đối phó với Liên Xô. Joseph J. Brettell nhấn mạnh rằng việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng không chỉ là vấn đề an ninh mà còn là cơ hội kinh tế.
3. Khả năng phản công: Trong trường hợp cực đoan, Hoa Kỳ có thể sử dụng vũ khí hạt nhân để đáp trả các cuộc tấn công HEMP, đặc biệt nếu chúng đe dọa lợi ích sống còn của Hoa Kỳ hoặc đồng minh. Tuy nhiên, việc Trung Quốc phân loại HEMP là vũ khí mạng giúp họ lách chính sách “không sử dụng trước” đối với vũ khí hạt nhân, tạo điều kiện cho các cuộc tấn công phủ đầu.

Sự chuẩn bị của Hoa Kỳ và Đài Loan

Hoa Kỳ đã có những bước đi để đối phó với mối đe dọa EMP. Từ năm 2016, Văn phòng Trách nhiệm Giải trình Chính phủ đã đánh giá các nỗ lực giảm thiểu rủi ro EMP. Năm 2019, Nhà Trắng ban hành sắc lệnh hành pháp yêu cầu xây dựng chiến lược quốc gia chống EMP. Đến năm 2022, Bộ An ninh Nội địa đưa ra các khuyến nghị bảo vệ hệ thống cảnh báo công cộng khỏi EMP. Đánh giá Tư thế Hạt nhân năm 2022 của Hoa Kỳ nhấn mạnh vai trò của vũ khí hạt nhân trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công hạt nhân và chỉ sử dụng trong các tình huống cực đoan.

Đài Loan cũng tăng cường khả năng phòng thủ trước HEMP. Văn phòng An ninh Nội địa Đài Loan đã yêu cầu các công ty như Taipower và Chunghwa Telecom nâng cấp cơ sở hạ tầng để chống lại EMP, đồng thời đưa các kịch bản này vào các cuộc tập trận trong tương lai.

HEMP là một mối đe dọa chiến lược nghiêm trọng từ chính quyền Trung Quốc, với khả năng gây rối loạn cơ sở hạ tầng và làm suy yếu khả năng quân sự của Hoa Kỳ và đồng minh. Trung Quốc coi HEMP là một phần trong chiến tranh thông tin toàn diện, kết hợp với các phương pháp như tấn công mạng và phá hủy cáp viễn thông. Hoa Kỳ và các đồng minh, đặc biệt là Đài Loan, đang tăng cường phòng thủ thông qua các hệ thống tên lửa, bảo vệ cơ sở hạ tầng và khả năng phản công. Tuy nhiên, mối đe dọa từ HEMP đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và đầu tư liên tục để đảm bảo an ninh quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng căng thẳng.