Los Angeles, California, ngày 12/6/2025, Lực lượng Vệ binh Quốc gia California trước Tòa nhà Liên bang ở trung tâm thành phố Los Angeles. (Nguồn: John Doukas / Shutterstock)
Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố ý định điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia đến các thành phố lớn trên khắp Hoa Kỳ nhằm nỗ lực chống lại các hoạt động tội phạm.
Để đáp lại, một số quan chức chính phủ đã cáo buộc rằng ông đang vượt quá thẩm quyền pháp lý của mình khi bỏ qua một số giới hạn mà Quốc hội đặt ra đối với khả năng liên bang hóa Vệ binh Quốc gia của ông.
Cuộc tranh cãi nảy sinh đã làm dấy lên câu hỏi về sự cân bằng quyền lực giữa chính quyền tiểu bang và liên bang.
Luật này đã xuất hiện trong các vụ kiện ở California, Oregon và Illinois và có thể tái diễn tùy thuộc vào cách chính quyền tiểu bang và địa phương phản ứng với các đợt triển khai trong tương lai.
Sau đây là một số điều quan trọng cần biết về cuộc chiến giành quyền triển khai Vệ binh Quốc gia tới Portland, Ore., Chicago, Memphis, Los Angeles và Washington, DC.
Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth đã triệu tập 200 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Oregon vào phục vụ nhưng một thẩm phán đã nhanh chóng ra phán quyết chống lại lệnh này.
“Chúng ta lại chứng kiến một máy chém được đưa ra trước tòa nhà liên bang này”, bà nói. “Và vì vậy, Tổng thống muốn đảm bảo rằng các tòa nhà liên bang và tài sản của chúng ta được bảo vệ, và đó chính xác là điều ông ấy đang cố gắng làm”.
Người ta nghe thấy những kẻ kích động ở Portland la hét những lời lẽ khiếm nhã và đe dọa giết chết các đặc vụ liên bang. “Máy chém đã sẵn sàng cho chúng rồi”, một người mặc đồ đen hét lên. Một số người hô vang “ICE hãy cút khỏi Portland”, trong khi một đám đông ủng hộ ICE cũng được nhìn thấy vào cuối tuần qua – một người cầm biểu ngữ có dòng chữ “Chúa phù hộ ICE”.
Thẩm phán Liên bang Karin Immergut đã đồng ý khi bà ban hành lệnh cấm tạm thời vào ngày 4/10. Bà kể lại những sự việc như cá nhân chiếu đèn pin vào tài xế và dựng máy chém tạm thời. Mặc dù những sự việc này là “không thể bào chữa”, bà nói, “nhưng chúng không hề giống với loại sự việc mà lực lượng thực thi pháp luật thông thường không thể xử lý”.
Bà cho biết chính quyền cũng đã vi phạm Tu chính án thứ 10 bằng cách cố gắng liên bang hóa quân đội một cách bất hợp pháp. “Vì Tổng thống đang liên bang hóa Lực lượng Vệ binh Quốc gia Oregon mà không có thẩm quyền theo hiến pháp, hành động của ông ấy đang làm suy yếu lợi ích chủ quyền của Oregon được bảo vệ bởi Tu chính án thứ Mười”, bà nói.
Ông Trump và đảng Cộng hòa từ lâu đã coi Chicago là ví dụ điển hình về một thành phố đầy rẫy tội phạm ở Hoa Kỳ. Ông Trump đã chỉ trích Thống đốc Illinois JB Pritzker trên mạng xã hội vào tháng 8 vì không kiểm soát được tội phạm trong tiểu bang của mình.
Đến ngày 4/10, ông Hegseth đã viện dẫn Mục 12406 để liên bang hóa 300 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Illinois. Giống như ở Portland, ông Hegseth cũng cố gắng liên bang hóa quân đội từ một tiểu bang khác—lần này là Texas—và đưa họ đến Illinois.
Vào ngày 5/10, hai người đã bị buộc tội vì cáo buộc cố tình dùng xe của họ để tấn công một người khác từ Cơ quan Hải quan và Biên phòng. Vụ việc diễn ra sau một vụ kiện mà chính quyền đã đệ đơn nhưng thua kiện liên quan đến chính sách bảo vệ người nhập cư của Illinois và Chicago.
Thị trưởng Chicago Brandon Johnson đã cáo buộc ICE cố tình vi phạm quyền hiến định của cư dân và đã ký lệnh thành lập cái mà ông gọi là “khu vực không có ICE” trong thành phố.
Giống như chính quyền Oregon, chính quyền Illinois và Chicago đã nhanh chóng phản ứng với hành động gần đây của ông Trump bằng một vụ kiện cáo buộc rằng tổng thống đã vượt quá thẩm quyền theo luật định.
Thẩm phán vẫn chưa ra phán quyết về yêu cầu của tiểu bang về lệnh cấm tạm thời, nhưng phán quyết cuối cùng có thể sẽ liên quan đến những vấn đề pháp lý tương tự như Immergut đã làm. Khi những vụ kiện này ngày càng nhiều, cùng với vụ kiện thách thức việc ông Trump triển khai ở California, chúng có thể thúc đẩy sự can thiệp từ các tòa án cấp cao hơn để giải quyết những vấn đề pháp lý quan trọng liên quan đến thẩm quyền của tổng thống.
Vụ kiện của Illinois lập luận rằng ông Trump không thể sử dụng quân đội liên bang cho mục đích thực thi pháp luật dân sự vì một đạo luật được gọi là Đạo luật Posse Comitatus, vốn cấm việc sử dụng như vậy. Tuy nhiên, chính quyền Trump lập luận rằng điều này không ngăn cản tổng thống sử dụng quân đội để bảo vệ tài sản liên bang, chẳng hạn như một cơ sở của ICE.
Trong khi các cuộc biểu tình đã diễn ra tại một cơ sở của ICE gần Chicago, đơn kiện cho rằng các cuộc biểu tình này chỉ là “cái cớ mong manh” để điều động quân đội. “ICE vẫn tiếp tục vận hành cơ sở này để xử lý hàng trăm cá nhân mà họ đã giam giữ trong những tuần gần đây”, đơn kiện cho biết.
Người phát ngôn Nhà Trắng Abigail Jackson đã bảo vệ hành động của tổng thống.
Trong một tuyên bố gửi tới The Epoch Times, bà Jackson cáo buộc ông Pritzker đã không hành động. “Tổng thống Trump sẽ không nhắm mắt làm ngơ trước tình trạng vô luật pháp đang hoành hành tại các thành phố của Mỹ”, bà nói.
Ông Trump đã khởi xướng một phương pháp tiếp cận đa hướng để giải quyết tội phạm ở Memphis, nơi tội phạm bạo lực cao gấp 6 lần mức trung bình toàn quốc vào năm 2024. Trong năm đó, thành phố này đứng đầu cả nước về tội phạm bạo lực bình quân đầu người cũng như tội phạm tài sản.
Lực lượng Vệ binh Quốc gia vẫn ở lại thủ đô gần 2 tháng sau khi ông Trump ban đầu triển khai do lo ngại về tội phạm. Bà Leavitt cho biết vào ngày 6/10 rằng quân đội vẫn ở lại Washington vì cả thị trưởng và ông Trump đều nhận thức được sự hiện diện của họ giúp giữ an toàn cho thành phố.
Tướng chỉ huy, Chuẩn tướng Leland D. Blanchard II, cho biết Lực lượng Vệ binh Quốc gia sẽ kéo dài thời gian đóng quân đến hết ngày 30/11. Blanchard cho biết, đất nước xứng đáng được nỗ lực để đảm bảo an toàn cho người dân trên đường phố thành phố.
Mặc dù một số tranh chấp pháp lý đã nổ ra liên quan đến sự hiện diện của Vệ binh Quốc gia, Thị trưởng Quận Columbia Muriel Bowser nhìn chung vẫn hợp tác với các nỗ lực của chính quyền. Vì Washington nằm dưới quyền quản lý của chính phủ liên bang, nên không có những rào cản pháp lý tương tự đối với sự can thiệp của liên bang như các tiểu bang.
Thay vào đó, sự can thiệp của liên bang được điều chỉnh bởi một đạo luật được gọi là Đạo luật Tự quản DC, cho phép tổng thống chỉ đạo thị trưởng cung cấp một số dịch vụ nhất định từ Sở Cảnh sát Đô thị trong trường hợp khẩn cấp. Chính quyền địa phương của quận đã kiện vào tháng 8, cáo buộc ông Trump đã đi quá xa khi bổ nhiệm một ủy viên khẩn cấp để lãnh đạo sở cảnh sát.
Sau phiên điều trần vào tháng 8, chính quyền đã thay đổi lệnh để tránh xung đột thêm và vụ kiện cuối cùng đã bị bác bỏ. Tuy nhiên, quận đã kiện lại, và vụ kiện vẫn đang tiếp diễn, với tổng chưởng lý quận lập luận rằng sự hiện diện của quân đội là bất hợp pháp. Trong hồ sơ ngày 1/10 , Tổng chưởng lý Quận Columbia Brian Schwalb cho biết “việc triển khai quân chưa từng có tiền lệ của ông Trump đang gây ra tổn hại không thể khắc phục đối với chủ quyền, nền kinh tế và an toàn công cộng của Quận”.
Đợt triển khai Vệ binh Quốc gia quy mô lớn đầu tiên của ông Trump diễn ra tại Los Angeles vào mùa hè trong bối cảnh bất ổn đang diễn ra liên quan đến việc thực thi luật nhập cư. Nhiều binh sĩ đã rời đi, nhưng tranh cãi về việc liệu việc triển khai này có hợp pháp hay không vẫn tiếp diễn tại tòa án liên bang.
Sau phiên tòa, Thẩm phán Tòa án Liên bang Hoa Kỳ Charles Breyer đã ra phán quyết vào tháng 9 rằng chính quyền Trump đã vi phạm Đạo luật Posse Comitatus. Trong phán quyết của mình, Breyer phủ nhận việc tổng thống được hưởng ngoại lệ hiến pháp đối với luật cho phép ông bảo vệ tài sản, nhân sự và chức năng liên bang.
Chưa rõ phán quyết này và các rào cản pháp lý khác đối với việc triển khai Vệ binh Quốc gia sẽ thành công đến đâu. Breyer đã ban hành một lệnh sơ bộ hơn vào tháng 6, lập luận rằng chính quyền có thể đã vi phạm Mục 12406.
Tòa án liên bang khu vực 9 vẫn chưa đưa ra phán quyết cuối cùng về cáo buộc vi phạm luật của ông Trump.
Trận lốc xoáy quét qua lúc 4h sáng tại phường Chu Văn An, Hải Phòng…
Đập thủy điện Bắc Khê 1 bị vỡ khoảng 10 m gần cửa xả, nước…
Mưa lớn kéo dài do hoàn lưu bão số 11 khiến Thái Nguyên đối mặt…
Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) thông báo rằng tình trạng thiếu nhân sự…
Kapil Raghu (người gốc Ấn Độ) đã bị hủy visa Mỹ và đối mặt nguy…
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã đăng bài ca ngợi nền kinh tế Hoa…
