Trump đánh thuế toàn bộ hàng TQ, người tiêu dùng Mỹ có bị tổn hại?

Từ giữa đêm thứ Sáu 10/5 (giờ Mỹ), 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc xuất sang Mỹ đã bị đánh thuế lên 25% từ 10%. Tổng thống Donald Trump cũng đã lệnh cho Bộ Tài chính thực thi tiến trình đánh thuế toàn bộ hàng hóa nhập từ Trung Quốc. Câu hỏi đặt ra là liệu thuế nhập khẩu này có đè nặng lên chi phí tiêu dùng của người dân Mỹ?

“Xung đột thương mại Mỹ – Trung sẽ không đè lên ngân sách tiêu dùng của người dân Mỹ ngay cả khi Tổng thống Donald Trump hướng tới kế hoạch đánh 25% thuế lên tất cả hàng hóa nhập từ Trung Quốc,” đó là khẳng định của nhà báo John Carney của tờ Breitbart News trong bài viết đăng trên trang tin này hôm 10/5.

Theo John Carney, gói thuế 25% lên 200 tỷ USD hàng Trung Quốc có hiệu lực vào giữa đêm thứ Sáu không ảnh hưởng trực tiếp đến các hàng hóa mà người tiêu dùng Mỹ mua trực tuyến hoặc trong các cửa hàng bán lẻ. Thay vào đó, thuế này nhắm chủ yếu vào các nguồn hàng mà các doanh nghiệp và các nhà máy sử dụng. Trên thực tế, khoản thuế này cũng chỉ chiếm phần nhỏ trong chi phí của doanh nghiệp khi họ đã được hưởng lợi từ luật giảm thuế mà chính quyền Trump thông qua từ năm ngoái. Các số liệu cho thấy các doanh nghiệp chịu phần lớn chi phí tăng thêm do thuế nhập khẩu hơn là chuyển chi phí đó lên người tiêu dùng.

Tuy nhiên, khi chính quyền Trump xúc tiến đánh thuế toàn bộ hàng hóa nhập từ Trung Quốc, nhiều người đã dấy lên quan ngại rằng người tiêu dùng Mỹ sẽ bị tổn hại. Trong bài viết của mình, nhà báo John Carney đã đưa ra các dẫn chứng số liệu cho thấy những lo lắng đó là không cần thiết.

Ông Carney cho biết một lý do mà người tiêu dùng Mỹ có thể không bị tổn hại bởi thuế nhập khẩu là vì dù sao giá cả cũng có thể tăng theo ngưỡng tính toán của Cục Dự trữ Liên bang (FED). FED đã từng nói rằng họ cam kết mức tăng 2% hàng năm trong chỉ số tiêu dùng cá nhân. Từ góc độ của người tiêu dùng sẽ không có gì khác biệt khi giá cả tăng tới mục tiêu của FED là do chính sách tiền tệ hay chính sách thương mại.

Số liệu kinh tế Mỹ gần đây cho thấy lạm pháp nước này đang thấp, chỉ ở mức 1,5%. Ông Carney dẫn theo tính toán của Ngân hàng Dữ trữ Liên bang tại San Francisco (San Francisco FED) chỉ ra rằng việc áp 25% thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa nhập từ Trung Quốc cho tới nay sẽ làm tăng giá tiêu dùng lên thêm khoảng 0,1%. Gộp vào chỉ số lạm phát hiện tại thì vẫn dưới mục tiêu của FED nên không gây tổn hại cho người tiêu dùng.

Ông Carney đặc biệt lưu ý rằng San Francisco FED có thể đang ước tính quá mức sức ảnh hưởng của thuế quan lên giá hàng hóa. San Francisco FED chỉ đơn giản giả định toàn bộ chi phí thuế quan được chuyển qua giá hàng hóa tiêu dùng, mặc dù logic kinh tế thông thường và bằng chứng gần đây cho thấy rằng chỉ một phần của chi phí thuế quan sẽ được chuyển sang giá hàng hóa, phần còn lại do doanh nghiệp nhập khẩu và chính doanh nghiệp xuất khẩu phải gánh chịu.

Theo John Carney, cần phải nhìn tác động của thuế quan lên giá cả tiêu dùng bằng góc độ môi trường giá cả tổng quan. Nếu lạm phát thấp sẽ cung cấp không gian cho việc tăng thuế cao mà không gây hại cho người tiêu dùng. Và áp lực giảm phát trong nhiều mặt hàng sắp chịu thuế mới càng khiến cho thuế quan có tác dụng mạnh mẽ hơn đối với nền kinh tế. Khi đánh thuế vào các hàng hóa đang có xu hướng giá giảm có nghĩa rằng người tiêu dùng sẽ không cảm thấy bị sốc nếu các doanh nghiệp chuyển toàn bộ chi phí thuế lên giá bán lẻ hàng hóa.

Ông John Carney đưa ra một loạt số liệu về các loại hàng hóa mà Mỹ nhập từ Trung Quốc chưa bị đánh thuế đang có xu hướng giảm giá, sắp tới sẽ bị đánh thuế. Khi đó giá thành hàng hóa có tăng lên thì người tiêu dùng Mỹ cũng chỉ phải trả tương đương với lúc giá các mặt hàng này chưa giảm.

Chẳng hạn về mặt hàng đồ chơi. Chính quyền Trump đã loại đồ chơi ra khỏi vòng đánh thuế đầu tiên. Trong vòng 12 tháng qua, giá đồ chơi đã giảm 9,8%. Trong 12 tháng trước đó, giá đồ chơi giảm 9% và trong một năm trước nữa, giá đồ chơi giảm 8,9%.

Phần lớn các loại trang thiết bị thể thao cũng được loại trừ khỏi vòng áp thuế đầu tiên. Giá của mặt hàng này đã giảm 2,7% trong một năm qua, 12 tháng trước đó giữ giá và giảm 3% trong 12 tháng trước nữa.

Gộp chung đồ chơi và thiết bị thể thao thì đây là nhóm hàng Mỹ nhập khẩu rất lớn từ Trung Quốc, có giá trị 27 tỷ USD vào năm ngoái. Các công ty Mỹ đã thuê Trung Quốc gia công các mặt hàng này và Trung Quốc đã bán chúng sang thị trường Mỹ với giá thấp.

Giầy cũng là một loại hàng hóa khác gần như được loại ra hoàn toàn trong các vòng đánh thuế trước. Giá giầy giảm 2,1% trong 12 tháng qua và giảm 0,4% trong 12 tháng trước đó và chỉ tăng 0,5% trong 12 tháng trước nữa.

Thiết bị cho trẻ sơ sinh cũng là mặt hàng được loại trừ khỏi các danh mục đánh thuế. Giá đồ dùng trẻ sơ sinh đã giảm 10,1% trong vòng 12 tháng qua.

Phần lớn hàng may mặc cũng được loại trừ thuế quan. Giá của hàng may mặc đã giảm 3% trong 12 tháng qua. Quần áo của phụ nữ và bé gái chiếm phần lớn trong tổng chi tiêu may mặc tại Mỹ đã giảm 5,1% trong năm qua. Giá hàng may mặc đã tăng chưa đến 1% trong vòng 2 năm trước đó.

Máy tính, điện thoại và các thiết bị giải trí gia đình khác phần lớn cũng được loại trừ thuế quan. Mặt hàng Tivi giảm 18,8% trong 12 tháng qua. Tivi giảm 15,6% trong 12 tháng trước đó và giảm 17,9% trong 12 tháng trước nữa. Máy tính giảm 4,4% trong năm qua sau khi giảm 3,4% và 5,3% trong các năm trước đó. Điện thoại giảm lần lượt 14,4%, 5% và 6,4% trong vòng 3 năm qua.

Việc chính quyền Trump sẽ đánh thuế lên gần như tất cả các hàng hóa nhập từ Trung Quốc sẽ khiến cho các mặt hàng nêu trên đảo ngược xu hướng giảm giá và có thể tăng giá. Nhưng điều đó có nghĩa rằng người tiêu dùng sẽ trả giá cho các mặt hàng này bằng với giá họ đã trả từ một hoặc hai năm trước. Trong khi, ở thời điểm hiện tại, lương của người Mỹ đã tăng hơn trước và tỷ lệ thất nghiệp cũng thấp nhất trong vài thập kỷ nên sức mua của người dân Mỹ sẽ cao hơn trước.

Ông John Carney cho rằng với việc đánh thuế nhập khẩu lên các mặt hàng đang có xu hướng giảm giá như vậy không những không gây tổn hại cho người tiêu dùng mà còn có tác dụng làm ổn định giá cả. Ông Carney khẳng định trong một thị trường lao động chặt chẽ với mức lương tăng, việc đánh thuế nhập khẩu đó không gây tổn hại cho người tiêu dùng Mỹ.

“Trong phân tích của San Francisco FED, áp thuế 25% thuế lên 250 tỷ USD hàng nhập khẩu Trung Quốc sẽ tăng giá tiêu dùng 0,1% và áp thuế 25% lên phần còn lại của hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ sẽ tăng giá tiêu dùng 0,3%. Như vậy, mức lạm phát vẫn thấp hơn 2%, nên việc tăng thuế sẽ không khiến người tiêu dùng chú ý,” nhà báo John Carney kết luận.

Xuân Thành (T/h)