Trump dọa ‘xóa sổ’ Iran, Tehran nói chính phủ Mỹ bị ‘thiểu năng trí tuệ’

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Ba (25/6) đã đe dọa sẽ xóa sổ nhiều phần Iran nếu nước này tấn công “bất kỳ người Mỹ nào”. Trong khi đó, Iran đáp trả bằng cách lên án việc chính phủ Mỹ thực thi chế tài mới đối với Tehran là bị “thiểu năng trí tuệ”.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani

Với những lời lẽ như đã từng sử dụng với Bắc Hàn hồi năm 2017, hôm 25/6 Tổng thống Trump tweet: “Bất kỳ vụ tấn công nào của Iran nhắm vào bất kỳ người Mỹ nào sẽ gặp phải lực lượng lớn và áp đảo. Trong một vài khu vực, sự áp đảo sẽ đồng nghĩa với xóa sổ.”

Tuy nhiên, ông Trump sau đó cũng vẫn để mở cho các cuộc đàm phán khi nói rằng Iran nên nói chuyện với Mỹ “một cách ôn hòa” để giảm căng thẳng và hướng tới khả năng dỡ bỏ các chế tài kinh tế của Mỹ.

Trước đó, vào thứ Hai (24/6), Tổng thống Trump đã ký lệnh hành pháp áp đặt chế tài bổ sung, mang tính biểu tượng lớn lên Lãnh đạo Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và một số tướng lĩnh cấp cao khác thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo. Washington cũng đã thông báo sẽ đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif trong tuần này.

Trong bài phát biểu được phát sóng trên truyền hình nhà nước hôm thứ Ba (25/6), Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã nói rằng các chế tài mới của Mỹ nhắm vào ông Khamenei sẽ không có ảnh hưởng thực tế gì bởi vì lãnh đạo tối cao Iran không có tài sản ở nước ngoài.

Ông Rouhani nói rằng những hành động mới nhất của Tòa Bạch Ốc là bị “thiểu năng trí tuệ”. Đây là phát ngôn hiếm thấy của ông Rouhani – một chính trị gia thực dụng và trong hai cuộc bầu cử gần nhất đều hứa hẹn sẽ mở cửa Iran với thế giới. Tuy nhiên, dù là người điều hành nội các chính phủ Iran hàng ngày, nhưng ông Rouhani không có thực quyền, quyền lực tối cao thuộc về lãnh đạo tôn giáo Khamenei.

“Kiên nhẫn chiến thuật của Iran không có nghĩa là chúng tôi sợ hãi,” ông Rouhani nhấn mạnh.

Trong khi đó, phát biểu với báo giới tại Tòa Bạch Ốc, ông Trump nói rằng Iran nên để cho Mỹ biết điều họ muốn làm, bao gồm cả đàm phán. “Bất cứ điều gì họ muốn làm, tôi sẵn sàng,” ông Trump nói.

“Đất nước của họ đang vận hành kinh tế không tốt tí nào cả. Điều đó có thể thay đổi rất nhanh chóng và dễ dàng,” ông Trump nói. “Nhưng họ phải từ bỏ thái độ thù địch từ giới lãnh đạo. Giới lãnh đạo – tôi hy vọng họ sẽ tại vị, tôi hy vọng họ làm một việc tuyệt vời, nhưng họ nên nói chuyện với chúng tôi một cách ôn hòa.”

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton, đang có chuyến công du Israel, đã lặp lại những đề xuất trước đây về việc tổ chức đàm phán, miễn là Iran sẵn sàng vượt qua các điều khoản của thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 mà Mỹ đã rút lui vì cho rằng đó là “thỏa thận tồi”.

“Tổng thống [Trump] đã đang để mở cửa trước các cuộc đàm phán thực chất nhằm xóa bỏ chương trình vũ khí hạt nhân của Iran, cũng như hệ thống tên lửa đạn đạo, sự ủng hộ khủng bố quốc tế và hành vi gây hại toàn cầu khác của nước này một cách hoàn toàn và có thể kiểm chứng. Tất cả những gì mà Iran cần phải làm là đi qua cánh cửa mở đó.”

Iran nói rằng không có điểm nào để đàm phán với Washington khi họ đã từ bỏ một thỏa thuận đã đạt được.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi cho biết việc áp đặt “những chế tài vô ích” lên ông Khamenei và ông Zarif sẽ đánh dấu “sự khép lại vĩnh viễn con đường ngoại giao.”

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper, đang có chuyến công du Brussels, nói rằng ông hy vọng sẽ có được sự ủng hộ từ khối NATO cho các nỗ lực của Mỹ nhằm ngăn chặn xung đột với Iran và “mở ra cánh cửa ngoại giao”.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cảnh báo rằng tình hình xoay quanh Iran hiện nay đang phát triển hướng tới một kịch bản nguy hiểm, hãng tin RIA đưa tin hôm 25/6.

Xuân Thành