Trung Quốc phá giá đồng tiền để làm gì?

Hôm qua 5/8, đáp lại động thái tăng thuế của Mỹ, Trung Quốc tuyên bố phá giá đồng tiền của mình và ngừng mua nông sản Mỹ làm thị trường chứng khoán Mỹ và khắp thế giới lập tức sụt giảm. Tuy nhiên có chuyên gia nhận định, những trò trả đũa này chỉ cho thấy Trung Quốc đang hết USD dự trữ và nếu tiếp tục, đồng tiền của họ có thể sụp đổ. 

Thứ nhất tại sao Trung Quốc lại phá giá đồng tiền? Một quốc gia thường giảm giá đồng tiền nội địa so với ngoại hối nhằm được lợi về xuất khẩu, nhưng sẽ phải chấp nhận thiệt hại về nhập khẩu. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận định: “Từ việc thao túng tiền tệ lớn mang tính lịch sử bởi Trung Quốc, bây giờ mọi người ngày càng rõ ràng hơn rằng người Mỹ không phải là người phải chịu thuế – thuế đang được trả bởi phần bù của Trung Quốc và Mỹ thì đang thu được hàng chục tỷ USD”.

Ông Trump cho rằng việc Trung Quốc đã phải phá giá đồng tiền xuống thấp hơn đồng USD ở mức kỷ lục, cho thấy họ đang phải tìm cách bù vào phần thuế tăng thêm bởi vì Trung Quốc mới là bên chịu thiệt hại từ các khoản thuế của ông Trump. 

Chuyên gia Steve Moore, nhà kinh tế trưởng tại Heritage Foundation, đồng thời là nhà tư vấn kinh tế cho tổng thống Trump giải thích thêm: 

“Thực tế là việc Trung Quốc phá giá tiền tệ để phản ứng lại khi bị đánh thuế có nghĩa là người Trung Quốc đang phải chịu chi phí tăng thuế chứ không phải người Mỹ. Tôi không bảo vệ việc đánh thuế của ông Trump, bởi vì các bạn thấy đấy, hàng loạt chứng khoán đang bị bán tháo”, ông Moore nói trên kênh Fox News hôm 5/8.

“Nhưng Goldman Sachs vừa đưa ra bản báo cáo lố bịch hôm qua, rằng người Mỹ sẽ phải chịu hoàn toàn phí tổn về thuế. Họ đang nói về chuyện gì vậy?

Nếu một bên phá giá đồng tiền, tức là một thứ mà trước kia có giá 10 đô thì nay chỉ còn 9 đô, bạn áp thêm thuế 10% và nó trở lại mức giá trước đây, nhưng Trung Quốc sẽ phải chịu chi phí. 

Đây đơn giản chỉ là toán học”. 

“Tất nhiên Trung Quốc cũng có thể chuyển chi phí này cho người tiêu dùng Mỹ, tức là tăng giá lên 10% hoặc 20%, nhưng họ không thể làm như thế”,  bởi vì giá hàng hóa của họ sẽ quá cao và mất tính cạnh tranh. 

Việc chiến tranh thương mại tiến triển thành một cuộc chiến toàn diện và Trung Quốc tung hết ‘bài’ đã khiến thị trường chứng khoán toàn cầu chao đảo. Thị trường chứng khoán của Mỹ giảm tới 3%, trong đó chỉ số công nghiệp Dow Jones giảm tới 840 điểm (hơn 3%), S&P 500 giảm 93 điểm và NASDAQ giảm 305 điểm. Nhà đầu tư Mỹ, vốn rất nhạy cảm với các biến động thị trường đã lao vào tìm kiếm những tài sản an toàn hơn như trái phiếu chính phủ, khiến lãi suất trái phiếu Bộ tài chính kỳ hạn 10 năm giảm đột ngột trong đêm qua, xuống chỉ còn 1,685%, mức thấp nhất kể từ tháng 10/2016. 

Chứng khoán Nhật cũng giảm 2,8%, Úc giảm 1,8% và thị trường Hàn Quốc giảm 2,5%. Các thị trường chứng khoán của Trung Quốc sụt giảm khoảng 6% trong vòng 5 ngày qua kể từ khi ông Trump tuyên bố đánh thuế nốt 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. 

Steve Moore nói rằng ông không muốn chứng kiến thị trường Mỹ bị ảnh hưởng lớn như thế này vì lo nó sẽ gây thiệt hại cho khả năng đắc cử nhiệm kỳ 2 của ông Trump. Ông Moore nói ông đã khuyên ông Trump cố gắng tìm ra một thỏa thuận để bình ổn thị trường và sẽ hành động vào nhiệm kỳ 2, nhưng rốt cuộc ông Trump là một người “không chịu lùi bước”. 

“Ông ấy tin tưởng rằng đây là cuộc chiến vĩ đại trong thời đại của chúng ta, và ông đã đúng về điều đó. Đây là một cuộc chiến tranh lạnh mới mà chúng ta đang tham gia. Dù tốt hay xấu, chúng ta không thể thua. Đối với tất cả người Mỹ, kết quả tồi tệ nhất đối với chúng ta là đầu hàng, chúng ta không thể cho Trung Quốc điều đó”, ông Moore nói. 

Nhận xét về chính quyền Trung Quốc, ông Moore nói đây là những người “không lý trí”, một chính quyền độc tài “sẵn sàng làm hại người dân và các công ty của họ để đạt được mục đích”, và chính vì thế các nhà đàm phán của Mỹ rất khó đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Thứ hai, theo Tổng thống Trump, việc đẩy giá đồng Nhân Dân Tệ xuống mức thấp kỷ lục sẽ khiến nền kinh tế Trung Quốc chịu thiệt hại về lâu về dài. 

Một chuyên gia kinh tế khác, Kyle Bass, sáng lập và giám đốc đầu tư trưởng của Quỹ Hayman Capital (Mỹ) nói trên kênh CNBC rằng Trung Quốc bên ngoài thì đang gồng mình nhưng bên trong thì rất “rỗng” và đang rất khát USD. Việc thả cho Nhân Dân Tệ giảm giá cũng có thể là một dấu hiệu cho cho thấy một vấn đề lớn hơn của Trung Quốc: họ đã cạn USD dự trữ: 

“Trung Quốc giống như đang chơi trò quay đĩa trong rạp xiếc, họ có 20 cái đĩa và cái nào cũng phải quay. Nếu một cái đĩa bị rơi thì tất cả những cái khác cũng rơi theo. Trường hợp ở Trung Quốc là họ phải có USD để bán đi và mua lại đồng Nhân Dân Tệ để giữ giá của nó…

Trung Quốc tuyên bố chiếm 15% GDP toàn cầu tính theo giá USD, nhưng ít hơn 1% toàn bộ giao dịch trên thế giới được tiến hành bằng Nhân Dân Tệ, vì thế họ đang phải chống đỡ đồng tiền của mình và cố giữ cho mọi thứ ổn định. Nếu họ buông tay và cho phép tất cả gia đình Trung Quốc giàu có đem tiền ra nước ngoài, mua nhà ở Vancouver và London và ở Mỹ, gửi thêm con cái sang Mỹ học thì đồng tiền của họ sẽ sụp đổ. Đó là lý do vì sao họ phải kìm giữ nó thật chặt. 

Nhưng cuối cùng thì họ phải có USD để chống đỡ cho đồng tiền của mình, và họ đang hết USD.”

“Nếu Trung Quốc tiêu hết USD, bạn phải nhớ rằng Trung Quốc cần USD để mua tất cả mọi thứ mà họ nhập khẩu. Họ vô cùng thiếu năng lượng, thiếu nguyên vật liệu và thực phẩm, họ phải trả USD để mua những thứ này, họ không thể trả bằng Nhân Dân Tệ. Nếu họ hết tiền thật (USD), phải chịu thâm hụt tài khoản vãng lai hoặc thâm hụt tài chính, điều sẽ xảy ra tiếp theo là họ bắt đầu mất kiểm soát đồng tiền của mình và tôi nghĩ rằng đó là những gì chúng ta đang chứng kiến”. 

Trong khi Trung Quốc tuyên bố có hàng nghìn tỷ USD dự trữ ngoại hối, nhưng theo ông Bass, và khi không thể xác nhận tuyên bố này của ngân hàng Trung Ương Trung Quốc, một dấu hiệu cho thấy họ đang cạn USD là nhìn vào bảng cân đối kế toán của các ngân hàng bình thường của Trung Quốc. Ông cho rằng ngân hàng Trung ương đã bơm USD cho các ngân hàng thương mại để bán ở thị trường ngoại hối, trong khi vẫn giữ nguyên con số hình thức trong bảng cân đối của mình. 

“Trong vòng 12 tháng qua, các ngân hàng này đã thay đổi từ dư thừa USD sang thiếu nghiêm trọng USD. Họ đang bán USD ở thị trường ngoại hối để chống đỡ cho đồng tiền của mình. Và trong một thời điểm nào đó, việc này sẽ phải chấm dứt. Và tôi nghĩ thời điểm đó có thể là lúc này”. 

Bộ Tài chính Mỹ đã lập tức liệt Trung Quốc vào quốc gia thao túng tiền tệ sau động thái phá giá đồng tiền của Bắc Kinh.

Trọng Đức

Xem thêm: