Trường Yale: Ít nhất 2.400 trẻ em Ukraine được đưa đến Belarus

Ít nhất 2.442 trẻ em Ukraine, từ 6 đến 17 tuổi, đã được di chuyển từ vùng đất bị Nga sáp nhập tới 13 cơ sở của Belarus, theo Trường Yale công bố hôm Thứ Năm ngày 16/11.

Bản báo cáo 40 trang được công bố hôm 16/11, bởi Yale HRL (Phòng Nghiên cứu Nhân đạo của Trường Y tế Công cộng Yale), thuộc The Conflict Observatory, một tổ chức do Bộ Ngoại giao Mỹ tài trợ, theo Reuters đưa tin.

Theo báo cáo, kể từ chiến tranh Ukraine nổ ra, 2.442 trẻ em Ukraine từ 6 đến 17 tuổi đã được đưa đi từ các vùng đất mà Nga sáp nhập vào Liên bang Nga —các tỉnh Donetsk, Luhansk, Kherson, và Zaporizhzhia— đến 13 cơ sở khác nhau ở Belarus — 3 viện điều dưỡng, 5 “trại y tế”, 1 bệnh viện, 1 khách sạn, và 1 ký túc xá. Tổng số trẻ em trên thực tế được một số chuyên gia và tổ chức ước tính là cao hơn con số mà báo cáo tìm hiểu được.

Nga từ đầu vẫn công bố rằng họ tiến hành hoạt động đưa trẻ nhỏ từ các vùng giao chiến đến các nơi an toàn và chuyển cho các gia đình nhận nuôi, và gọi đó là hoạt động nhân đạo. Tòa án quốc tế ICC kết án Tổng thống Nga Vladimir Putin cùng Ủy viên Quyền trẻ em Maria Lvova-Belova của ông, với cáo buộc bắt cóc trẻ em, vi phạm tội ác chiến tranh. Giới chức Kiev tuyên bố rằng 19.000 trẻ em Ukraine là nạn nhân của hoạt động bắt cóc trẻ em này, và cáo buộc Belarus cũng tham dự vào đó.

Cũng như Nga, Belarus lâu nay công bố hoạt động này của mình và coi đó là hoạt động nhân đạo. Hồi tháng 9, Chính phủ Belarus đã công bố hình ảnh trẻ em Ukraine đến từ các vùng mà Nga đã sáp nhập. Các hình ảnh trong một hoạt động mà họ gọi là “kỳ nghỉ 3 tuần” ấy, cho thấy các trẻ nhỏ được di chuyển bằng tàu hỏa và các cháu có đeo ba lô sau lưng, theo Al Jazeera báo cáo, bình luận rằng trông vẻ mặt các cháu hầu hết là trang nghiêm (solemn).

Alexei Talai, người đứng đầu tổ chức từ thiện dẫn đầu chương trình được trình chiếu của Belarus, cho hay ông Lukashenko đã mô tả đây là một “dự án nhân đạo quan trọng” cần được tiếp tục.

Nhân vật Alexei Talai cũng được nhắc đến trong báo cáo của Yale HRL với tư cách là một người điều phối trong hoạt động tội phạm.

Di chuyển trẻ nhỏ dưới 18 tuổi qua biên giới mà không được cha mẹ hoặc người giám hộ tán đồng là thuộc về tội ác chiến tranh. Phía Nga trước đó vẫn bác bỏ mọi cáo buộc như vậy, và lập luận rằng đây là hoạt động nhân đạo, di chuyển trẻ nhỏ khỏi vùng giao tranh, và tuyên bố sẵn sàng đưa trả lại trẻ nhỏ nào nếu cha mẹ chúng muốn như vậy. Báo chí cũng đăng các tình huống trẻ nhỏ được trả về sau khi có yêu cầu.

Cơ quan báo chí của Ủy viên Quyền Trẻ em Nga, người giám sát việc tái định cư trẻ em khỏi Ukraine bị chiếm đóng, và Bộ Ngoại giao Belarus đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận của Reuters về bản công bố này của Yale HRL.

“Những tiết lộ này, về sự liên quan của Belarus, là một phần trong chiến dịch rộng lớn hơn do Nga chỉ đạo,” Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố. “Mỹ sẽ tiếp tục theo đuổi trách nhiệm đối với những người có các hành vi lạm dụng liên quan đến cuộc chiến của Nga chống Ukraine.”

Trong báo cáo của Yale HRL có đoạn: “Nỗ lực có hệ thống của Nga nhằm xác định, thu thập, vận chuyển và giáo dục lại trẻ em Ukraine đã được Belarus tạo điều kiện thuận lợi”.

Và “Chính phủ liên bang Nga và chế độ Belarus đã hợp tác cùng nhau để điều phối và tài trợ cho việc di chuyển trẻ em từ [các vùng ở] Ukraine do Nga chiếm đóng, qua Nga đến Belarus.”

Báo cáo nhấn mạnh rằng việc vận chuyển đến Belarus qua Nga đã được “điều phối cuối cùng” giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Belarus Alexander Lukashenko.

Cũng theo báo cáo, ông Lukashenko đã chấp thuận việc sử dụng các tổ chức nhà nước để vận chuyển trẻ em từ Ukraine đến Belarus và tài trợ cho việc vận chuyển chúng. Khi đến Belarus, trẻ em đã được huấn luyện quân sự và cải tạo.

“Nga và Belarus đang nhắm mục tiêu đưa trẻ em ra khỏi Ukraine, điều phối việc vận chuyển trẻ em từ [các vùng ở] Ukraine bị chiếm đóng, qua Nga đến Belarus và bắt trẻ em phải đi cải tạo, đôi khi bao gồm cả huấn luyện quân sự,” báo cáo viết.

Các nhà nghiên cứu tác giả của bản báo cáo Yale HRL nói rằng vẫn chưa rõ có bao nhiêu trẻ em được ghi nhận trong báo cáo vẫn còn ở Belarus.