TT Trump ký thỏa thuận thương mại với Trung Quốc sửa lại ‘sai sót quá khứ’

Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nhà đàm phán Trung Quốc hôm thứ Tư (15/1) đã ký thỏa thuận thương mại Mỹ – Trung giai đoạn một. Ông Trump gọi đây là chiến thắng lớn cho nông dân và các công ty dịch vụ tài chính Mỹ, một bước đột phá lịch sử để sửa lại “những sai sót” trong giao thương với Trung Quốc trước đây.

Trong buổi lễ ký kết tại Tòa Bạch Ốc hôm 15/1, Tổng thống Trump đã tuyên bố đây là “thỏa thuận mang tính bước ngoặt” khi ông bắt tay với trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc, Phó Thủ tướng Lưu Hạc và các chức sắc khác tới từ Bắc Kinh. Ông Trump nói rằng thỏa thuận này là “bước tiến quan trọng” đưa hai nước vào con đường “hướng tới tương lai thương mại công bằng và đối ứng”.

“Cùng nhau chúng ta sẽ sửa lại những sai sót trong quá khứ và mang đến một tương lai công bằng và an ninh kinh tế cho công nhân, nông dân và gia đình Mỹ,” ông Trump nói từ Tòa Bạch Ốc nơi có đông kín các nhà lập pháp, các lãnh đạo doanh nghiệp từ các ngành năng lượng, sản xuất và ngân hàng.

Tổng thống Trump gọi thỏa thuận với Trung Quốc lần này là “sự thay đổi lớn lao trong thương mại quốc tế”. “Thế giới đang theo dõi hôm nay. Chưa từng có bất kỳ thỏa thuận nào lớn hơn thế này,” ông Trump nhấn mạnh.

Thỏa thuận giai đoạn một vẫn sẽ duy trì hầu hết thuế quan mà Mỹ đang áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc để buộc Bắc Kinh phải giữ cam kết của họ. Thỏa thuận cũng chưa đề cập tới các vấn đề gai góc như Trung Quốc trợ cấp ngành công nghiệp nội địa và đánh cắp trực tuyến dữ liệu, bí mật kinh doanh của các công ty Mỹ.

Phó Thủ tướng Lưu Hạc đã gọi thỏa thuận giai đoạn một là thỏa thuận “cùng thắng”. “[Thỏa thuận này] tốt cho Trung Quốc, Mỹ và cho thế giới. Trung Quốc sẽ mở cửa rộng hơn nữa,” ông Lưu Hạc nói.

Tổng thống Trump nói rằng thỏa thuận này có nhiều “điều khoản đột phá” về bảo vệ tài sản trí tuệ của Mỹ.

Trong khi đó, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cho biết “tác động lớn nhất có thể là đối với nông nghiệp Mỹ”.

“Đây là thành tựu lớn lao của tổng thống và đội ngũ kinh tế,” Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin nói với báo giới. Ông Mnuchin chưa thông báo thời điểm hai đoàn đàm phán Mỹ – Trung khởi động đối thoại về thỏa thuận thương mại giai đoạn hai.

Theo thỏa thuận giai đoạn một, Trung Quốc đồng ý mua khoảng 40 tỷ USD nông sản Mỹ hàng năm. Bắc Kinh cũng cam kết nhập khẩu tổng cộng khoảng 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ trong vòng hai năm tới. Trong đó bao gồm 40 tỷ nông sản, 50 tỷ khí gas tự nhiên và dầu thô, 75 tỷ sản phẩm ngành sản xuất và 40 tỷ trở lên các sản phẩm dịch vụ tài chính.

Trung Quốc cũng cho phép các ngân hàng và các công ty tín dụng Mỹ được vào thị trường Trung Quốc mà không cần liên doanh với công ty Trung Quốc, ưu tiên hàng đầu cho các công ty dịch vụ tài chính như J.P.Morgan Chase.

Thỏa thuận cũng bao gồm Trung Quốc cam kết chấm dứt chuyển giao công nghệ cưỡng bức đối với các công ty Mỹ kinh doanh tại thị trường đông dân nhất thế giới này.

Phía Mỹ cũng đưa ra một số nhượng bộ trong thỏa thuận giai đoạn một. Chính quyền Trump hôm 14/1 đã quyết định loại Trung Quốc khỏi danh sách quốc gia thao túng tiền tệ.

>>Mỹ bỏ Trung Quốc khỏi danh sách quốc gia thao túng tiền tệ

Tổng thống Trump đã quyết định loại bỏ thuế quan áp lên gần 160 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc – bao gồm cả thiết bị điện tử và các mặt hàng phổ biến khác – vào ngày 15 tháng 12 năm 2019.

Các biểu thuế hiện tại đang áp lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vẫn giữ nguyên, trong khi thuế đối với 110 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc khác sẽ giảm từ 15% xuống 7,5%.

“Chúng tôi vẫn giữ lại thuế quan. Tôi sẽ đồng ý loại bỏ các biểu thuế này nếu chúng tôi hoàn tất thỏa thuận giai đoạn hai. Tôi vẫn giữ lại thuế vì nếu không làm vậy chúng ta sẽ không có đòn bẩy để đàm phán,” ông Trump nói.

Tuy nhiên, Lãnh đạo Thiểu số tại Thượng viện, Nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer nói rằng ông Trump đã thất bại do áp lực và đã chấp nhận “mềm yếu” trước chiến dịch bầu cử 2020.

Ông Schumer nhận định rằng thỏa thuận thương mại giai đoạn một “không mấy ấn tượng” và sẽ gây tổn hại cho người lao động Mỹ theo thời gian vì nó không giải quyết được việc chính phủ Trung Quốc trợ cấp lớn cho các ngành công nghiệp nội địa, đánh cắp trực tuyến từ các công ty Mỹ và không giúp được nông dân Mỹ đã đang gặp thiệt hại lớn nhất từ thương chiến Mỹ – Trung.

Thượng nghị sĩ Schumer cũng nói rằng cam kết của Trung Quốc trong việc mua hàng chục tỷ USD nông sản Mỹ là rất không chắc chắn. “Không có gì chắc chắn là điều đó sẽ xảy ra,” ông Schumer nói với báo giới từ Tòa nhà Quốc hội Mỹ.

Xuân Thành