Ukraine “chiến thắng” khi EU đồng ý thảo luận gia nhập và bỏ qua ý kiến của Hungary

Phút chót cuộc họp hôm Thứ Năm, 26 thành viên của EU đã đồng ý mở các cuộc đàm phán về việc đón nhận Ukraine trở thành thành viên của khối liên minh này, trong khi Hungary vắng mặt. Tổng thống Ukraine đón mừng quyết định này và gọi đó là một “chiến thắng” của mình. Ukraine hiện đang trong giai đoạn chiến tranh, suốt từ nội chiến Donbass gần chục năm về trước, và hiện nay là sự tham chiến của quân Nga kể từ tháng 2/2022.

Quyết định của cuộc họp các quan chức EU đã diễn ra theo “phong cách cực kỳ phi truyền thống” —như lời miêu tả của Reuters— khi một trong 27 thành viên của mình, Hungary, đã đồng ý rời khỏi phòng, để 26 thành viên của khối liên minh đồng ý việc sẽ mở các đàm phán cho phép Ukraine trở thành thành viên của khối, một quyết định vốn cần sự đồng thuận của tất cả các thành viên.

Mặc dù sau này quả thực Ukraine có thể trở thành thành viên của EU, thì điều đó có lẽ sẽ xảy ra trong nhiều năm tới chứ không nhất thiết là trong tương lai gần, nhưng mà, trong điều kiện chính quyền Kiev đang chật vật chống đỡ không nổi quân Nga khi mà nguồn hậu thuẫn của phương Tây đang khó khăn, thì quyết định này của EU được xem là một kỳ chiêu của phương Tây trong cuộc chiến tranh lớn nhất Châu Âu kể từ Đại Thế chiến II của thế kỷ trước.

“Đây là một bước tiến mạnh mẽ và mang tính lịch sử, trải con đường dẫn tới một EU mạnh mẽ hơn khi Ukraine là một thành viên của khối,” theo Volodymyr Zelensky, đương kim tổng thống Ukraine viết trên mạng xã hội. Ông Zelensky thường miêu tả đất nước của ông như một nhân tố thành công của phương Tây. Như hồi tháng 6 ông đã tuyên bố rằng Ukraine đã “khiến EU đoàn kết hơn bao giờ hết” và “kích hoạt lực lượng đạo đức của NATO.”

“Đất nước chúng tôi nhất định sẽ nằm trong Liên minh Châu Âu (EU),” ông Zelensky nói trong video tối Thứ Năm. “Người Ukraine xứng đáng điều đó vì họ bảo vệ các giá trị của EU thậm chí kể cả trong thời gian chiến tranh.”

“Tôi chúc mừng mỗi từng công dân Ukraine vào ngày hôm nay,” Thủ tướng Đức Olaf Scholz cũng góp phần vào việc chúc mừng quyết định này. “Lịch sử là được viết bởi những người không ngừng chiến đấu vì tự do.”

Cuộc họp kéo dài tới tận 8 giờ đồng hồ, và quyết định chỉ có thể được đưa ra khi Thủ tướng Hungary Viktor Orban đồng ý rời phòng họp. Trước đó, ông Orban nhiều lần nói rằng việc hậu thuẫn chính quyền Kiev chống Nga sẽ không có được kết quả tốt, và sẽ làm hại bản thân EU và NATO, trong đó Hungary là một thành viên. Ông cũng nói Ukraine là quốc gia tham nhũng hàng đầu và việc đưa Ukraine vào EU là việc là “lố bịch, khôi hài, và thiếu nghiêm túc” và Hungary sẽ không đồng ý quyết định này.

Tuy nhiên, hôm Thứ Tư, chỉ đúng 1 ngày ngay trước khi cuộc họp về thành viên cho Ukraine này diễn ra ở Brussels, EU đã tuyên bố gỡ bỏ một phần phong tỏa quỹ cho Hungary, với lý do rằng Hungary đã có tiến bộ hơn về nhân quyền.

“Lập trường của Hungary rất rõ ràng: Ukraine không sẵn sàng cho việc chúng tôi bắt đầu đàm phán về việc đưa nó trở thành thành viên của EU,” ông Orban bình luận về sự kiện. “Việc bắt đầu đàm phán với Ukraine trong hoàn cảnh này là một quyết định hoàn toàn vô nghĩa, phi lý và sai lầm. Nhưng mà, 26 quốc gia thành viên khác vẫn kiên quyết rằng quyết định này nhất định phải có, cho nên Hungary quyết định rằng nếu 26 [nước] đã đều muốn thế, thì để họ đi theo con đường của họ, và Hungary không muốn tham gia vào một quyết định tồi tệ như vậy.”

Tuy có một số nghi ngờ rằng ông Orban lùi bước là do thỏa hiệp giữa ông và EU, nhưng Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa nói rằng ông Orban không đòi hỏi bất kể điều gì để bù đắp cho sự lùi bước này. “Ông ấy nhận ra rằng chúng ta đang ở trong tình huống 26 [thành viên] cùng chung một lập trường, còn một mình ông ấy là khác biệt,” ông Costa bình luận.

Còn có những bình luận nặng lời hơn. “Nếu bạn là một phần của quyết định, thì tức là bạn đã đồng ý với quyết định đó rồi,” Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo nói, “hoặc là sau này bạn hãy ngậm cái miệng của bạn lại.”

Tuy nhiên, cũng có thành viên có ý kiến khác. Slovakia và Áo đã tỏ ra không hài lòng về việc quyết định chóng vánh như vậy của EU. Thủ tướng Slovakia Robert Fico bình luận rằng đây là một “quyết định chính trị” và cũng nói rằng Ukraine kỳ thực chưa sẵn sàng để nói tới chuyện gia nhập EU.

• Dự luật cấm Giáo hội Chính thống UOC đã được thông qua lần 1 ở Quốc hội Ukraine — Hồi tháng 10, Quốc hội Ukraine đã thông qua lần đọc đầu tiên dự luật 8371 cấm giáo hội UOC, tổ chức tôn giáo lâu đời nhất và lớn nhất ở quốc gia này, mở đường cho việc nâng đỡ giáo hội OCU do chính quyền nâng đỡ.

Hậu thuẫn lớn nhất, cả về quân sự và tài chính, cho chính quyền Kiev trong cuộc chiến tranh đang diễn ra —Mỹ— đang gặp khó khăn. Mỹ tuyên bố hiện nay ngân quỹ dành cho chiến tranh Ukraine đang cạn kiện, chỉ còn không đầy 1 tỷ đô la mà thôi. Trong khoảng 1 năm rưỡi kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào tháng 2/2022, khoảng 113 tỷ đô la Mỹ đã được Mỹ đầu tư vào Ukraine bằng con đường viện trợ quân sự và phi quân sự. Tuy nhiên, khoản 61 tỷ đô la mà Tổng thống Mỹ Joe Biden vận động Quốc hội để dành cho Ukraine, trong nhiều tháng qua vẫn không thành công.

Trong bối cảnh này, quyết định hôm Thứ Năm của EU sẽ là một hậu thuẫn mạnh mẽ của phương Tây cho chính quyền Kiev. Mặc dù, nếu sau này Ukraine chính thức có thể trở thành thành viên của EU, thì điều đó có thể còn mất một thời gian nữa, có thể là nhiều năm nữa.

Về chiến tranh đang diễn ra ở Ukraine, trong khi phương Tây miêu tả đó là cuộc xâm lược của Nga vì dã tâm bá quyền nước lớn tựa Đế chế Nga lịch sử thời các Sa hoàng, thì Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm Thứ Tư nói rằng kỳ thực đó là “nội chiến”, là sự kéo dài của nội chiến Donbass của chính Ukraine với hậu thuẫn của phương Tây.

“Nhưng sau cuộc đảo chính năm 2014, chúng tôi thấy rõ rằng chúng tôi sẽ không còn được phép —vì bị ép buộc bằng vũ lực— để xây dựng bất kỳ mối quan hệ bình thường nào với Ukraine nữa,” ông Putin nói, và nhắc lại rằng Mỹ đã công khai thừa nhận chi tiêu 5 tỷ USD để lật đổ chính phủ hợp hiến Ukraine vào năm 2014, để thay vào đó bằng chính phủ mà Nga gọi là “tân phát xít” hiện đang sống bằng viện trợ của phương Tây với mục đích tiến hành chiến tranh ủy nhiệm chống Nga, theo RT đưa tin.