Ukraine kêu gọi phương Tây lập vùng cấm bay để kiềm chế máy bay Nga

Hôm thứ Hai (28/2), Tổng thống Volodymyr Zelenskiy kêu gọi phương Tây cân nhắc khu vực cấm bay đối với máy bay Nga trên lãnh thổ Ukraine sau khi Moscow tiếp tục bắn phá thành phố lớn thứ hai của nước này.

Nga đang đối mặt với sự cô lập ngày càng tăng của quốc tế về cuộc xâm lược vào Ukraine, và nhiều giờ đàm phán giữa hai bên hôm thứ Hai đã không đạt được bước đột phá nào để ngăn chặn giao tranh.

Các quan chức Ukraine cho biết các cuộc tấn công của Nga ở Kharkiv, thành phố 1,4 triệu dân, đã giết chết nhiều dân thường, bao gồm cả trẻ em. Trong một bài phát biểu video, ông Zelenskiy cho biết đã đến lúc phải chặn tên lửa, máy bay và trực thăng của Nga khỏi không phận Ukraine.

Ông Zelenskiy nói: “Các cuộc đàm phán thẳng thắn có thể xảy ra khi một bên không tấn công bên kia bằng pháo tên lửa ngay tại thời điểm đàm phán.” Ông không nói rõ vùng cấm bay sẽ được thực thi như thế nào và bởi ai.

Tuy vậy, Hoa Kỳ đã loại trừ việc cử quân đội để chống lại Nga. Thư ký Báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói với các phóng viên: “Một khu vực cấm bay sẽ cần được cung cấp dụng cụ để thực hiện… Một động thái như vậy sẽ yêu cầu triển khai quân đội Mỹ để thực thi, điều này sẽ … có khả năng xảy ra xung đột trực tiếp và có khả năng xảy ra chiến tranh với Nga, đó là điều mà chúng tôi không có kế hoạch tham gia”.

Các quốc gia phương Tây đã giáng đòn trừng phạt vào Nga, với các mục tiêu bao gồm Tổng thống Vladimir Putin và những người thân tín của ông.

Tuy nhiên, ông Putin dường như chưa có dấu hiệu cân nhắc lại cuộc xâm lược mà ông đã gây ra vào nước láng giềng của Nga vào thứ Năm tuần trước.

Nhà lãnh đạo Nga đã đặt các lực lượng hạt nhân của Nga trong tình trạng báo động cao vào Chủ nhật, mặc dù một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ cho biết Washington vẫn chưa thấy bất kỳ động thái nào thêm của Nga liên quan đến việc này.

Khi được hỏi tại Nhà Trắng hôm thứ Hai liệu người Mỹ có nên lo lắng về chiến tranh hạt nhân hay không, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói: “Không.”

Nhưng trong một dấu hiệu cho thấy mối quan hệ đang trở nên xấu đi, Hoa Kỳ đã trục xuất 12 nhà ngoại giao Nga tại Liên Hợp Quốc, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Nga mô tả động thái này là “thù địch”. 

Cuộc xâm lược của Nga – cuộc tấn công lớn nhất nhằm vào một quốc gia châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai – đã không đạt được những thành tựu ban đầu mang tính quyết định mà ông Putin mong đợi.

Nga gọi các hành động của mình ở Ukraine là một “hoạt động đặc biệt” mà họ nói không phải nhằm chiếm đóng lãnh thổ mà nhằm phá hủy khả năng quân sự của nước láng giềng phía nam và chống lại những người được Nga mô tả là “những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc nguy hiểm.”

Kharkiv ở phía đông bắc Ukraine đã trở thành một chiến trường lớn. Oleg Synegubov, giám đốc điều hành khu vực Kharkiv, cho biết pháo binh Nga đã bắn phá các khu dân cư mặc dù không có vị trí quân đội hoặc cơ sở hạ tầng chiến lược nào của Ukraine ở đó. Ông nói, ít nhất 11 người đã thiệt mạng.

“Điều này xảy ra vào ban ngày, khi mọi người đi ra ngoài hiệu thuốc, cửa hàng tạp hóa hoặc để uống nước. Đó là một tội ác,” ông nói.

Thị trưởng của Kharkiv, Igor Terekhov, cho biết 4 người đã chết sau khi chui ra từ hầm tránh bom để lấy nước, và một gia đình có 3 trẻ em đã chết trong ô tô.

Trước đó, cố vấn Bộ Nội vụ Ukraine Anton Herashchenko cho biết các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga vào Kharkiv đã khiến hàng chục người thiệt mạng. 

Hiện không thể xác minh các số liệu thương vong một cách độc lập.

Hình ảnh từ công ty vệ tinh Maxar của Mỹ cho thấy một đoàn xe quân sự của Nga kéo dài hơn 17 dặm (27 km) và tiến gần hơn đến thủ đô Kyiv, nơi vẫn nằm trong sự kiểm soát của chính phủ Ukraine.

Trên các đường phố của Kyiv, các biển báo thường được sử dụng để cảnh báo giao thông giờ được viết thông điệp: “Putin đã thua trong cuộc chiến. Cả thế giới đang ủng hộ Ukraine.”

Các quan chức cho biết, giao tranh cũng xảy ra xung quanh thành phố cảng Mariupol và các lực lượng Nga đã chiếm giữ hai thành phố nhỏ xung quanh một nhà máy hạt nhân ở đông nam Ukraine, hãng thông tấn Interfax đưa tin.

Các đối tác trong liên minh quốc phòng NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) do Mỹ dẫn đầu đang cung cấp cho Ukraine tên lửa phòng không và vũ khí chống tăng, Jens Stoltenberg, người đứng đầu NATO cho biết.

Điện Kremlin cáo buộc EU có hành vi thù địch, nói rằng cung cấp vũ khí cho Ukraine đang gây bất ổn và chứng minh rằng Nga đã đúng trong nỗ lực phi quân sự hóa nước láng giềng.

Hoa Kỳ đã áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với ngân hàng trung ương của Nga và các nguồn tài sản khác vào thứ Hai, và nhiều công ty phương Tây bắt đầu dừng hoạt động tại Nga.

Cuối tuần qua, một số ngân hàng Nga đã bị cấm tham gia hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Liên minh châu Âu đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với các nhà tài phiệt và quan chức Nga. Hiện một số thành viên khối này đang thúc giục đàm phán về việc cho phép Ukraine gia nhập. Ông Zelenskiy trước đó đã ký một lá đơn chính thức yêu cầu trở thành thành viên EU, một tuyên bố nhấn mạnh về cam kết đối với các giá trị phương Tây. 

Ông Putin trong khi đó đã chỉ trích phương Tây là “đế chế của sự dối trá” và đáp trả các lệnh trừng phạt mới bằng các động thái nhằm củng cố đồng tiền rúp đang suy sụp của Nga, vốn đã giảm 32% so với đồng đô la.

Ngân hàng trung ương Nga đã tăng lãi suất cơ bản lên 20% từ mức 9,5%. Các nhà chức trách yêu cầu các công ty tập trung vào xuất khẩu sẵn sàng bán ngoại tệ.