Vì sao thông tin sai lệch về vụ Rittenhouse được lan truyền rộng rãi?

“Kyle Rittenhouse đã bắn chết 3 người đàn ông da đen. Kyle Rittenhouse vượt qua ranh giới tiểu bang với một khẩu súng. Kyle Rittenhouse có một khẩu AK-47.” Trên đây là 3 ví dụ về thông tin sai lệch trong vụ án của Rittenhouse. Tuần trước, một bồi thẩm đoàn Mỹ đã đưa ra phán quyết, tuyên bố tất cả tội danh của thiếu niên này không đều không được thành lập, và phiên tòa kết thúc với kết quả trắng án.

Kyle Rittenhouse nghe phán quyết của bồi thẩm đoàn tại Tòa án hạt Kenosha, tiểu bang Wisconsin ngày 19/11/2021 (Ảnh: Sean Krajacic-Pool / Getty)

Tuy nhiên, điều khiến các chuyên gia cảm thấy bất an là nguồn gốc của những thông tin sai lệch (thậm chí có thể là tin giả), lại chính từ những người nổi tiếng có sức ảnh hưởng như nghị sĩ quốc hội, phóng viên. 

Hôm 21/11, trong chương trình Face the Nation của Đài CBS, phóng viên Mark Strassman nói một cách sai lầm rằng Rittenhouse “lái xe từ Illinois đến tham dự cuộc chiến”.

Thứ Sáu tuần trước (ngày 19/11), trên chương trình “Cuomo Prime Time” của CNN, giáo sư Cornell William Brooks của Đại học Harvard tuyên bố sai rằng Rittenhouse có một khẩu súng AK-47. Tuần trước, tờ Independent đưa tin sai rằng Rittenhouse đã bắn chết 3 người đàn ông da đen.

Trên thực tế, vào ngày 25/8/2020, Rittenhouse khi đó 17 tuổi đã bắn và làm bị thương 3 người đàn ông bằng một khẩu súng trường AR-15 ở hạt Kenosha, tiểu bang Wisconsin, dẫn đến 2 người chết và 1 người bị thương. Tất cả những người bị bắn đều là người da trắng như Rittenhouse. Khẩu súng này do một người bạn mua giúp. Thiếu niên sống ở Illinois này sau khi đến Kenosha thì mới đến nhà người bạn để lấy súng.

Rittenhouse gọi đó là hành động tự vệ, và bồi thẩm đoàn đồng ý với trình bày và lập luận của cậu. Đoạn băng ghi hình và lời khai của nhân chứng được trình bày tại tòa cũng cho thấy những người bị bắn đã tấn công cậu trước. Cuối cùng, tất cả các cáo buộc đều bị rút lại.

“Sau sự kiện Rittenhouse ở Kenosha, các kênh truyền thông chủ lưu đã ngay lập tức tạo ra một phong cách tường thuật phù hợp với đặc điểm của họ và được soạn sẵn.” Ông Jeffrey McCall, giáo sư truyền thông tại Đại học DePauw, nói với Epoch Times qua email.

Ông McCall nói: “Như hiện nay chúng ta đã biết, điều này đã gây ra nhiều hiểu lầm và sai sót vào thời điểm đó.”

“Cho đến nay, các phương tiện truyền thông này vẫn nhấn mạnh vào câu chuyện này đến mức, hiện nay họ không thể sửa chữa những sai lầm trước đây hoặc cung cấp chi tiết chính xác”, ông nói thêm. “Điều này không chỉ phản ánh rằng một số kênh truyền thông đang làm việc với các hệ tư tưởng định sẵn, họ cũng không muốn báo cáo các sự thực được cung cấp trong phiên tòa thực tế.”

Ông Ryan Chittum, một cựu phóng viên và nhà bình luận truyền thông của Columbia News Review (CJR), nói rằng một số kênh truyền thông tin tức truyền thống bao gồm cả The New Yorker, đã thực hiện một công việc xuất sắc trong việc đưa tin về Rittenhouse. Tuy nhiên, trong nhiều bản tin “có lập trường cụ thể, sai lệch, thích ứng với ý thức hệ, và thường là ác ý, thì đó như giọt nước trong đại dương”.

Ông Chittum nói với The Epoch Times trên Twitter: “Nói chung, báo chí luôn là lực lượng phá hoại câu chuyện này. Ngay từ đầu, đối với báo cáo về vụ Jacob Blake bị bắn, đến việc làm mờ nhạt những kẻ bạo động ở Kenosha gây ra thiệt hại 50 triệu đô la, rồi đến cả việc bôi nhọ Rittenhouse và tất cả các sự việc cụ thể đã xảy ra.”

Ông nói: “Đã có vô số thảm họa về tin tức trong thời ông Trump, nhưng đây là lần trắng trợn và liều lĩnh nhất.”

Ngày 19/11/2021, trong phiên tòa xét xử của Tòa án Kenosha ở Wisconsin, Rittenhouse đã ôm luật sư của mình sau khi được kết luận vô tội. (Ảnh: Getty)

Vào ngày 23/8/2020, một cảnh sát đã bắn và làm bị thương người da đen tên Jacob Blake, sự kiện này sau đó đã gây ra một cuộc bạo động quy mô lớn. Rittenhouse đã bắn 3 người đàn ông trong sự kiện bạo động này.

Vào ngày 24/8/2020, một chiếc xe hơi bị cháy trong một chợ xe cũ ở hạt Kenosha, Wisconsin. Ngày 23/8, một cuộc bạo động quy mô lớn đã xảy ra sau khi Jacob Blake, 29 tuổi, bị bắn. (Ảnh: Brandon Bell / Getty)

Khi đó Blake mang theo một con dao. Đoạn video cho thấy anh đến thăm một bạn gái cũ, người đã cáo buộc anh về tội tấn công tình dục. Sau đó Blake bị bắn bị thương trong lúc chống cự lại lệnh truy bắt. Hồi tháng 1/2021, công tố viên đã quyết định không truy tố viên cảnh sát (đã bắn bị thương Blake) vì anh có vẻ đang tự vệ.

Blake sống sót sau vụ nổ súng, mặc dù anh có thể phải đối mặt với tình trạng liệt từ thắt lưng trở xuống. Vậy mà vào tuần trước, một số người đã nói sai rằng anh đã chết, bao gồm Jalen Rose của mạng truyền hình ESPN và Terry Moran của Đài ABC.

Moran sau đó viết trên Twitter: “Tôi đã nói sai và đã nhanh chóng sửa lại mình trong chương trình phát sóng trực tiếp ngay khi có thể. Tôi xin lỗi vì sai lầm này”.

Dân biểu Sean Patrick Maloney, Chủ tịch Ủy ban Vận động Tranh cử Quốc hội của Đảng Dân chủ, tuyên bố sai rằng Blake đã chết và anh ta không có vũ khí. Ủy ban này sau đó đã đưa ra tuyên bố xin lỗi của ông Maloney.

Ông Jeffrey Blevins, giáo sư Khoa Báo chí tại Đại học Cincinnati, cho biết ông rất ấn tượng đối với tuyên bố của ông Maloney. Ông đang viết một cuốn sách về cách mà các thông tin sai lệch được lan truyền thế nào.

Ông Jeffrey Blevins nói với The Epoch Times: “Tôi nghĩ rằng nhiều khi, những người cánh tả có xu hướng tin rằng thông tin giả tạo, tin tức giả và thông tin sai lệch đều chỉ thuộc về những người bên phe cánh hữu, nhưng thực tế không phải như vậy”.

Mặc dù những người có ít người hâm mộ cũng có thể đăng thông tin sai lệch, nhưng nếu là những người nổi tiếng như các nhà lập pháp, thì sẽ gây ra nhiều thiệt hại hơn.

Ông nói: “Chúng ta biết rằng các chính trị gia như Chủ tịch Ủy ban Vận động Tranh cử Quốc hội của Đảng Dân chủ, và các tài khoản chính thức của họ sẽ được coi là nguồn đáng tin cậy.”

“Khi họ (những người có độ nổi tiếng nhất định) công bố thứ này, thường thì sẽ để lại ấn tượng trong đầu mọi người.”

Những tuyên bố sai lầm này có thể ảnh hưởng đến hàng chục triệu người trên Twitter và được lan truyền rộng rãi. Và các chương trình của ESPN, CBS, CNN và ABC có tổng cộng tới tới hàng triệu người xem.

Trong số các nạn nhân của những thông tin sai lệch hoặc những tuyên bố đáng ngờ này, có hai giáo sư thậm chí còn được coi là chuyên gia về kiến ​​thức truyền thông.

Bà Lisa Fazio, giáo sư tâm lý học tại Đại học Vanderbilt, đã chia sẻ một video trong đó người dẫn chương trình NBC Amber Ruffin đã đưa ra nhiều tuyên bố sai hoặc không có chứng cứ trong chương trình của mình, bao gồm khẳng định rằng Rittenhouse mang theo một khẩu súng trường và đã vượt qua ranh giới tiểu bang.

Từ ngày 19/11, video này đã có hơn 7,7 triệu lượt xem và nó đã được Dân biểu Ilhan Omar và những người khác chia sẻ lại.

Bà Shannon McGregor, giáo sư truyền thông chính trị tại phân hiệu Chapel Hill của Đại học Bắc Carolina, đã chia sẻ một dòng tweet khẳng định Rittenhouse là một “người theo chủ nghĩa thượng tôn da trắng công khai”. Tuy nhiên, thực tế lại không có bằng chứng nào cho tuyên bố này.

Ông Blevins cho biết, tình huống này khiến ông nhớ lại những gì đã xảy ra vào năm 2019. Vào thời điểm đó, một đoạn clip ngắn, được biên tập nghiêm ngặt từ Washington đã được các kênh truyền thông và những người khác lan truyền rộng rãi.

Nick Sandmann, một học sinh trung học từ Kentucky, khi đó đang ở thủ đô với các bạn cùng lớp của mình. Đoạn video này gây hiểu nhầm rằng Sandmann và người bản xứ Mỹ Nathan Phillips đối đầu, nhưng các clip sau đó lại cho thấy tình huống ngược lại.

Nhiều kênh truyền thông đã đăng thông tin cải chính, và một số kênh truyền thông đã trả tiền bồi thường cho Sandmann.

Ông Blevins chỉ ra rằng người đăng video này ban đầu chỉ có một số người hâm mộ, nhưng video đã được lan truyền rộng rãi.

Ông nói: “Mọi người dường như nóng lòng đưa các chủ đề họ quan tâm lên mạng xã hội. Đây có thể là tình huống xảy ra trong trường hợp này, vì vậy họ sẽ bỏ lỡ các thông tin cơ bản quan trọng và gây ra một số tác hại thực sự.”

Ông Blevins khuyến khích mọi người nên thận trọng hơn. Ông cho biết, khi video lần đầu tiên được phát hành, ông đã quyết định chờ đợi thay vì chia sẻ hoặc đăng lại nó, bởi ông biết rằng từng có tư liệu chưa qua chứng thực nhưng đã bị lan truyền rầm rộ, về sau được xác minh là sai lệch. 

Epoch Times không thể lên lạc với CBS. ESPN từ chối đưa ra bình luận. Twitter, CNN, The Independent, Giáo sư Cornell William Brooks, Giáo sư Lisa Fazio, Giáo sư Shannon McGregor và Dân biểu Ilhan Omar đều không trả lời yêu cầu bình luận.

Theo Zachary Stieber, Epoch Times