Bà Nguyễn Thị Kim Tiến sai phạm nghiêm trọng tại dự án BV Bạch Mai, Việt Đức

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế giai đoạn 2011–2019, là người trực tiếp ký các quyết định liên quan đến cả hai dự án BV Bạch Mai, Việt Đức trong thời gian từ năm 2013 đến 2017.

• Dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 lãng phí hàng nghìn tỷ đồng
• Con trai bà Kim Tiến được bầu làm Ủy viên UBND TP. Cần Thơ

Các sai phạm tại hai dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cơ sở 2 (đều đặt tại tỉnh Hà Nam) đã được Thanh tra Chính phủ công bố trong Kết luận Thanh tra số 528/KL-TTCP ngày 31/3/2025. Thời kỳ thanh tra trong 10 năm (2014-2024).

Hai dự án bệnh viện trên triển khai 10 gói thầu xây lắp chính theo dạng hỗn hợp (mỗi dự án 5 gói thầu) với tổng giá trị hợp đồng đã ký 5.725,7 tỷ đồng.

Trong đó, 2 gói thầu XDBM-01, XDVĐ-01 có giá trị lớn nhất 4.389,9 tỷ đồng (chiếm 76,6% giá trị hợp đồng của 10 gói thầu) – là trung tâm của sai phạm.

Cụ thể, kế hoạch lựa chọn nhà thầu được phê duyệt khi chưa có thiết kế kỹ thuật, dự toán, bản vẽ thi công. Giá gói thầu được xác định không chính xác, dựa trên tổng mức đầu tư sơ sài, chưa tính đủ các chi phí cần thiết.

Hồ sơ mời thầu của 2 gói thầu trên đều do Công ty SHT lập, được Tổ thẩm định của Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm thẩm định và Giám đốc ban này quyết định phê duyệt vào tháng 1/2015, nhưng không có bảng khối lượng mời thầu; không có đủ căn cứ để lập, phê duyệt do không có thiết kế kỹ thuật – dự toán; không có khối lượng chi tiết; không có đơn giá chi tiết… là vi phạm Khoản 1 Điều 7, Luật Đấu thầu 2013.

Sau khi đấu thầu, liên danh Tổng Công ty 36 – 319 – Thành An trúng thầu gói XDBM-01, còn liên danh Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội – Hồng Hà Việt Nam trúng thầu gói XDVĐ-01.

Ngày 24/2/2015, Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm và các Liên danh Nhà thầu ký hết hợp đồng. Thế nhưng, hợp đồng ký kết có nhiều vi phạm quy định pháp luật về đấu thầu, xây dựng như: không quy định nội dung ngày giao công trường (mặt bằng thi công); không quy định ngày khởi công, ngày hoàn thành…

Hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh nhưng không quy định nguyên tắc, thời gian tính điều chỉnh, trình tự, phạm vi, phương pháp và căn cứ điều chỉnh giá hợp đồng, cơ sở dữ liệu đầu vào để tính điều chỉnh (khối lượng chi tiết gốc, đơn giá chi tiết gốc).

Vi phạm trên dẫn đến không xác định được khối lượng phát sinh, nhiều hạng mục đã thi công hoàn thiện nhưng không ký được phụ lục hợp đồng làm cơ sở thanh toán cho nhà thầu, không điều chỉnh được giá hợp đồng.

Dự toán thiết kế bản vẽ thi công điều chỉnh đã vượt giá gói thầu nhưng Bộ Y tế cũng không thể phê duyệt điều chỉnh được giá gói thầu do không có căn cứ pháp lý.

“Đây là nguyên nhân chính dẫn đến 2 dự án dừng thi công, không thể triển khai từ tháng 1/2021 đến nay, gây lãng phí với số tiền lớn”, Thanh tra Chính phủ nhận định.

Hợp đồng ký mới 8 ngày đã điều chỉnh

Đáng chú ý, chỉ sau 8 ngày, 2 Liên danh Nhà thầu của 2 dự án đều có văn bản đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở.

Theo Thanh tra Chính phủ, thời điểm đề nghị thay đổi phương án từ cọc khoan nhồi sang ép cọc của chủ đầu tư chưa lập thiết kế kỹ thuật, chưa thi công xây dựng. Thời điểm đề nghị điều chỉnh vị trí, bổ sung một số khoa, phòng của 2 bệnh viện vào tháng 5/2015 công trình cũng chưa thi công xây dựng.

Đối chiếu Luật Xây dựng năm 2014, kết luận thanh tra nêu rõ “thiết kế cơ sở của 2 dự án không thuộc trường hợp được điều chỉnh”. Tuy nhiên, Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm vẫn trình và được Bộ trưởng Bộ Y tế khi đó phê duyệt điều chỉnh thiết kế cơ sở là trái quy định của Luật Xây dựng năm 2014.

Thực tế, thời gian thi công ép cọc tăng so với thời gian nhà thầu cam kết khi điều chỉnh phương án móng cọc, tăng so với thời gian thi công cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu.

Cụ thể, thời gian thi công ép cọc Dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 là 164 ngày, tăng 104 ngày so với thời gian nhà thầu cam kết khi điều chỉnh phương án móng cọc (60 ngày), tăng 74 ngày so với thời gian thi công cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu (90 ngày.)

Dự án Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 có thời gian thi công ép cọc là 166 ngày, tăng 106 ngày so với thời gian nhà thầu cam kết khi điều chỉnh phương án móng cọc (60 ngày), tăng 76 ngày so với thời gian thi công cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu (90 ngày).

Thanh tra Chính phủ xác định chính việc thực hiện thi công kéo dài thời gian, chi phí tăng so với phương án móng cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu khi chưa điều chỉnh thiết kế cơ sở (theo hợp đồng đã ký), gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại với số tiền tạm tính khoảng hơn 20,7 tỷ đồng.

Vi phạm nghiêm trọng Luật Đấu thầu

Dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 còn thực hiện được 1 gói thầu mua sắm thiết bị y tế với giá trị ký hợp đồng 51,4 tỷ đồng.

Gói thầu này cũng có nhiều vi phạm quy định của pháp luật về đấu thầu xảy ra trong tất cả các khâu lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu, thương thảo ký kết hợp đồng…

Đặc biệt, qua thanh tra xác định, gói thầu này có dấu hiệu vi phạm hành vi bị cấm trong đấu thầu; giá một số thiết bị trong hợp đồng (hơn 13,2 tỷ đồng) cao hơn nhiều lần giá thiết bị nhập khẩu sau thuế (hơn 4 tỷ đồng), có nguy cơ gây thiệt hại ngân sách Nhà nước.

Chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin theo quy định của Luật Thanh tra năm 2022 khi không cung cấp được một số tài liệu quan trọng về quá trình lựa chọn nhà thầu làm căn cứ đề xuất, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.

Với gói thầu này, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ, tài liệu vụ việc có dấu hiệu vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng đến Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm của nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế

Thanh tra Chính phủ chỉ đích danh trách nhiệm của các lãnh đạo Bộ Y tế qua từng thời kỳ.

Cụ thể, bà Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế giai đoạn 2011–2019, là người trực tiếp ký các quyết định liên quan đến cả hai dự án trong thời gian từ năm 2013 đến 2017.

Ông Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng phụ trách xây dựng cơ bản, đồng thời là người đứng đầu Ban Quản lý dự án chuyên trách từ 2016 đến 2019.

Ông Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng từ năm 2021, tiếp tục phụ trách Ban Quản lý dự án chuyên ngành xây dựng công trình y tế.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm của các cá nhân nêu trên.

Thanh tra Chính phủ đã chuyển toàn bộ hồ sơ các sai phạm trong công tác đấu thầu, thi công, điều chỉnh thiết kế… sang Bộ Công an để tiếp tục điều tra.