Bộ Công an chỉ ra bốn nguyên nhân dẫn đến ‘đại án’ Xuyên Việt Oil

Theo Bộ Công an, vụ án xảy ra tại Xuyên Việt Oil là một vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp và gây thất thoát tài sản đặc biệt lớn cho tài sản nhà nước.

• Giám đốc Xuyên Việt Oil dùng tiền quỹ bình ổn giá xăng dầu mua nhà đất, chi hối lộ
• Cựu Vụ phó nhận 265.000 USD tiền hối lộ, làm ngơ sai phạm của Xuyên Việt Oil

Liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil (Xuyên Việt Oil), Cục An ninh điều tra (A09, Bộ Công an) đánh giá đây là vụ án tham nhũng, kinh tế, chức vụ liên quan đến lĩnh vực an ninh năng lượng, an ninh tài chính, ngân hàng xảy ra từ Trung ương đến địa phương, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp và gây thất thoát tài sản nhà nước đặc biệt lớn.

Bốn nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội được A09 nêu ra.

Thứ nhất, đối với công tác kiểm tra, giám sát Quỹ BOG, theo quy định hiện hành về kinh doanh xăng dầu, Quỹ BOG không được quản lý tập trung mà được để tại doanh nghiệp thương nhân đầu mối kinh doanh và giao doanh nghiệp tự quản lý, chủ động trích lập, sử dụng và báo cáo số dư Quỹ BOG về cơ quan quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, pháp luật hiện hành không quy định cụ thể phương pháp, cách thức quản lý, kiểm tra thực tế số dư Quỹ BOG mà doanh nghiệp đã trích lập trong từng kỳ báo cáo và trách nhiệm của từng cơ quan quản lý liên quan nên chủ sở hữu các doanh nghiệp đã lợi dụng được giao quản lý, sử dụng Quỹ BOG để tại doanh nghiệp để chiếm dụng, sử dụng trái phép dẫn đến thất thoát tài sản nhà nước.

Thứ hai, đối với công tác quản lý, thu tiền thuế bảo vệ môi trường, A09 đánh giá đây là nguồn thu lớn của ngân sách nhà nước, tuy nhiên việc Nhà nước không trực tiếp thu tiền thuế này từ người tiêu dùng mà giao cho thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu thu hộ, nhưng số tiền thu hộ không được hạch toán, nộp vào tài khoản định danh riêng biệt, nên đã bị chủ sở hữu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lợi dụng để chiếm dụng, sử dụng trái phép.

Thứ ba, đối với việc cấp giấy phép kinh doanh xuất – nhập khẩu xăng dầu (nay là giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu), do quy định hiện hành chưa quy định chặt chẽ, rõ ràng về trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền cấp phép sau khi đã ban hành giấy phép; pháp luật hiện hành quy định trách nhiệm “tiền kiểm” và “hậu kiểm” thuộc 2 đơn vị khác nhau, dẫn đến việc đơn vị, người có thẩm quyền cấp phép móc nối, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện hoặc bỏ qua việc hợp thức hóa hồ sơ, điều kiện cấp phép, doanh nghiệp không duy trì điều kiện kinh doanh xăng dầu sau khi được cấp phép.

Thứ tư, đối với các bị can phạm tội tham nhũng, vì động cơ vụ lợi mà nhiều cán bộ, lãnh đạo thiếu gương mẫu, suy thoái đạo đức, lối sống đã lợi dụng việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, thuế, ngân hàng để trục lợi.

A09 kiến nghị cần kiểm tra, giám sát việc trích lập, sử dụng Quỹ BOG của các cơ quan quản lý nhà nước và yêu cầu thương nhân đầu mối xăng dầu phải công khai số dư quỹ và tài liệu, chứng từ chứng minh theo định kỳ hàng tháng để đảm bảo chặt chẽ, minh bạch; “sửa đối, bổ sung quy định về kinh doanh xăng dầu, theo đó cần quy định rõ ràng trách nhiệm của từng cơ quan quản lý nhà nước và cần thiết giao một cơ quan duy nhất có quyền hạn, trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, giám sát hoặc chuyển Quỹ BOG về cơ quan nhà nước quản lý trực tiếp.

Đối với công tác quản lý, thu tiền thuế bảo vệ môi trường, A09 kiến nghị pháp luật cần quy định thời gian cụ thể mà doanh nghiệp phải nộp số tiền thuế đã thu hộ vào ngân sách nhà nước và trách nhiệm hình sự của người đại diện pháp luật của doanh nghiệp trong trường hợp không thực hiện việc chuyển nộp số tiền đã thu hộ này vào ngân sách nhà nước theo thời gian quy định.

Bên cạnh đó, cơ quan thuế cũng cần thanh tra, giám sát và chỉ đạo các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền chấn chỉnh trong quản lý, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về thuế tại doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và kịp thời có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị xử lý. Trường hợp để xảy ra sai phạm về thời gian chuyển nộp tiền thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách nhà nước thì người đứng đầu cơ quan thuế và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Đối với việc cấp giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, A09 kiến nghị pháp luật cần quy định trách nhiệm, chế tài nghiêm khắc đối với đơn vị, người có thẩm quyền cấp phép sau khi cấp phép. Trường hợp doanh nghiệp không duy trì điều kiện cấp phép thì phải kiến nghị thu hồi giấy phép và có hình thức phạt bổ sung nghiêm khắc đối với doanh nghiệp, người đại diện pháp luật của doanh nghiệp như: cấm kinh doanh lĩnh vực xăng dầu trong thời gian nhất định, phạt tiền….

Theo kết luận điều tra, lợi dụng chức vụ quyền hạn, bị can Mai Thị Hồng Hạnh (cựu Giám đốc, kiêm Chủ tịch HĐTV Công ty Xuyên Việt Oil) đã vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng quỹ Bình ổn giá xăng giá dầu (quỹ BOG) và tiền thuế bảo vệ môi trường, gây thất thoát tài sản Nhà nước với số tiền là 1.463 tỷ đồng. Ngoài ra, bà Hạnh đưa hối lộ số tiền gần 30 tỷ đồng cho hàng loạt cá nhân.

Trong đó, Cựu bí thư Bến Tre Lê Đức Thọ được Xuyên Việt Oil tặng 1 triệu USD, xe Mercedes S450…;

Cựu Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải nhận hối lộ 50.000 USD ngay tại phòng làm việc;

Cựu Phó vụ thị trường trong nước Hoàng Anh Tuấn nhận 265.000 USD…