Bộ trưởng Tài chính: Hộ kinh doanh đóng cửa không do chính sách thuế

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, hộ kinh doanh đóng cửa không do chính sách thuế mà do sợ kiểm tra hàng giả, đồng thời chưa phạt ai về hóa đơn điện tử.

• Hộ kinh doanh tại Cà Mau xuất hóa đơn khống hơn 2,8 tỷ đồng cho Công ty C.P.
• Từ 01/7/2025, đăng ký hộ kinh doanh, hợp tác xã tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã

Ngày 19/6, tại phiên chất vấn của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời các câu hỏi của đại biểu liên quan đến việc áp dụng hóa đơn điện tử, tình trạng hộ kinh doanh đóng cửa, và chính sách thuế đối với hộ kinh doanh.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu thực trạng nhiều hộ kinh doanh, tiểu thương lúng túng khi áp dụng hóa đơn điện tử, lo sợ bị phạt nên yêu cầu khách trả tiền mặt, không xuất hóa đơn. Một số trường hợp cố tình lách luật bằng cách chỉ thu tiền mặt, vi phạm quy định về thuế. Đại biểu đề nghị Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể để hộ kinh doanh yên tâm thực hiện.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết việc triển khai hóa đơn điện tử và thuế khoán thời gian qua có phát sinh một số vướng mắc. Tuy nhiên, Bộ Tài chính và Cục Thuế đã phối hợp với các địa phương để hướng dẫn, giải thích cho hộ kinh doanh.

Ông khẳng định, đến nay cơ quan thuế chưa phạt bất kỳ hộ kinh doanh nào liên quan đến hóa đơn điện tử, hỗ trợ tối đa trong giai đoạn đầu. Chỉ khi hệ thống hóa đơn điện tử được triển khai hoàn thiện, các trường hợp cố tình vi phạm mới bị xử lý.

Về hành vi yêu cầu trả tiền mặt, Bộ trưởng nhận định đây không phải vấn đề phổ biến, chỉ xảy ra ở một vài trường hợp. Ông cam kết sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để chấm dứt hành vi này.

Liên quan đến tình trạng nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt tại các thành phố lớn như TP.HCM, đóng cửa hoặc nghỉ kinh doanh, gây xôn xao dư luận, Bộ trưởng Thắng khẳng định nguyên nhân không phải do chính sách thuế.

Theo ông, thời gian qua, các chính sách thuế không thay đổi, thậm chí còn ưu đãi hơn, như nâng mức doanh thu miễn thuế từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng (doanh thu từ 200 triệu đồng trở lên mới chịu thuế).

Ông Thắng giải thích, việc hộ kinh doanh đóng cửa trùng với thời điểm Nhà nước thực hiện cao điểm chống hàng giả, hàng nhái, và hàng kém chất lượng. Nhiều hộ lo sợ bị kiểm tra, bị phạt, hoặc bị thu hồi hàng hóa không đảm bảo chất lượng, dẫn đến quyết định đóng cửa, chứ không liên quan đến thuế.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (đoàn Thái Bình) bày tỏ lo ngại rằng thuế với hộ kinh doanh có thể dẫn đến đóng cửa tạm thời hoặc vĩnh viễn, tác động đến doanh nghiệp, tiêu dùng xã hội và nền kinh tế. Bà đề nghị làm rõ và kiểm soát rủi ro từ chính sách.

Bộ trưởng đáp lại, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng để điều tiết tiêu dùng, giảm sử dụng sản phẩm có hại như thuốc lá, đồ uống có cồn, nước giải khát có đường, nhằm nâng cao sức khỏe, giảm chi phí y tế, môi trường, và tăng năng suất lao động.

Ông cũng cho biết, khi sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tài chính đã tạm thời chưa tăng thuế để hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế khó khăn.

Về thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp, đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn Hải Phòng) đề nghị có giải pháp hỗ trợ, khi nhiều hộ e ngại do vướng thủ tục.

Bộ trưởng cho biết, với 5,2 triệu hộ kinh doanh hiện nay, Bộ Tài chính đang rà soát khung pháp lý, thu hẹp khoảng cách về quản trị, kế toán giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Từ 1/1/2026, khi bỏ thuế khoán, các chính sách ưu đãi như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu, miễn lệ phí môn bài, và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật sẽ được áp dụng.

Đối với thủ tục hành chính, đại biểu Huỳnh Thanh Phương (đoàn Tây Ninh) phản ánh, nhà đầu tư phải đến nhiều cơ quan để làm các thủ tục như cấp đổi giấy chứng nhận đầu tư, giấy phép xây dựng, báo cáo đánh giá tác động môi trường, gây nản lòng.

Bộ trưởng khẳng định, từ 1/7/2025, tất cả dịch vụ công của bộ, ngành và địa phương sẽ được thực hiện trực tuyến. Bộ Tài chính cũng đang vận hành Cổng đầu tư một cửa quốc gia, giúp doanh nghiệp thực hiện thủ tục nhanh chóng, không cần đi lại nhiều nơi.

Minh Long