‘Người dân mới là chủ của số tiền mà BHXH đang quản lý thay’

Siết chi BHYT, giám định viên có chuyên môn yếu kém, thất thoát BHYT… là những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội bức xúc đặt ra trong tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến ngày 14/6.

Nếu BHYT chi trả 1 đồng, thì người dân đồng chi trả 1,5 đồng

Liên quan tới khả năng tiếp cận dịch vụ y tếvấn đề BHYT, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) xin tranh luận với Bộ trưởng và Tổng GĐ BHXH VN, đi sâu vào vấn đề chi phí được bao phủ. Ông Tuấn cho rằng  đang có tình trạng mất công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế, do tỷ lệ chi trả từ tiền túi người dân còn quá cao.

“Nếu bệnh nhân bỏ ra ra 100 đồng đi khám bệnh thì BHYT chi trả 29 đồng, bệnh nhân tự trả 43 đồng, 19 đồng do Nhà nước trực tiếp chi trả và 9 đồng từ các nguồn khác. Như vậy rõ ràng, nếu BHYT chi trả 1 đồng, thì đồng chi trả c ủa người dân là 1,5 đồng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nếu đồng chi trả của người dân trên 30% là không đảm bảo công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế“.

Theo đại biểu Tuấn, vì thế hiện nay có xu hướng người giàu thì khám tuyến tỉnh, trung ương, người nghèo khám tuyến xã, phường, quận, huyện. “Đây chính là sự bất cập và mất công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế“, ông Tuấn cho hay.

“Nguyên nhân thì đã nói nhiều rồi, như đầu tư chưa đủ, trang thiết bị thì yếu kém, đặc biệt là vấn đề chuyên môn.

Viện Chiến lược và chính sách y tế đã nghiên cứu tại bốn tỉnh về một bệnh đơn giản là tăng huyết áp, với 15 triệu người,  thì thấy rằng chẩn đoán đúng là 54%, kê đơn thuốc có thể gây hại cho bệnh nhân là 32%…  Như vậy ảnh hưởng rất lớn đến lòng tin của người dân với tuyến cơ sở.“

‘Không nên đổ lỗi cho người dân và cho ngành y tế’

Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho biết tổng quỹ BHYT được phép sử dụng trong năm 2017 chỉ là 73.000 tỷ. Nhưng theo số liệu do bên BHXH dự báo, thì năm nay sẽ chi khoảng 80.000 tỷ, tăng 7.000 tỷ. Tính yếu tố khách quan, do tăng lương, tăng giá dịch vụ, tăng tiền giường… tất cả các khoản 30%, như vậy khoảng 10% là yếu tố không bình thường. 10% cũng tương đương với khoảng 7.000 tỷ.

Lý giải về điều này, người đứng đầu cơ quan BHXH cho biết là do yêu cầu về tự chủ tài chính dẫn tới tình trạng các cơ sở y tế lách luật, tận thu từ quỹ BHYT.

“Khi nâng giá dịch vụ y tế, thay đổi cơ chế không cấp phát trực tiếp cho cơ sở y tế mà dành tiền đó để mua thẻ BHYT. Các bệnh viện thì phải tự chủ, tức phải làm tốt để có bệnh nhân. Nhiều bệnh viện vì chưa đảm bảo theo yêu cầu nên phải có những cách, ví dụ như kéo dài ngày nằm của bệnh nhân…. 

Khi Chính phủ yêu cầu trang bị hệ thống thông tin giám định y tế, thì biểu hiện của lạm dụng, trục lợi cũng thể hiện ra trên hệ thống này. Ví dụ như mổ pha-cô, quy định của ngành y tế chỉ 2 ngày nhưng hiện nay có bệnh viện lên đến 7,5 ngày. Đó là điều rất vô lý. Hoặc giường bệnh tuyến huyện hiện nay có những tỉnh thông báo công suất lên đến 200-300% công suất“.

Nếu không có giải pháp tích cực thì sẽ âm 7.000 tỷ – bà Minh cho biết về tình hình quỹ BHXH trong năm 2017.

Phản đối điều này, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cho rằng khi đưa ra một nhận xét, một báo cáo thì phải nhìn trên quan điểm toàn diện.

“Mục tiêu của tất cả chúng ta là làm sao nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, phục vụ người dân tốt nhất. Chính người dân mới là chủ của số tiền mà BHXH đang quản lý thay. Nhưng ở đây, chỉ thấy tập trung một khía cạnh là tiêu cực trong việc lạm dụng và trục lợi từ quỹ BHYT. Mà tôi xin nói là cái chuyện tiêu cực này có thể xảy ra ở bất cứ đâu, nhất là khi chúng ta còn có cơ chế quản lý lỏng lẻo“.

Dẫn chứng cụ thể về điều này, bà Lan cho hay hiện đa số các cơ quan BHYT vẫn chưa hoàn tất được việc liên thông tất cả các số liệu, cho nên nhiều khi làm thủ công, người này không biết người kia làm gì, dẫn tới sai sót.

“Thế thì ở đây chúng ta cần phải xem lại trách nhiệm, chứ không nên đổ lỗi cho người dân và cho ngành y tế là vốn tiêu cực. Tất cả đều vì cái nghèo mà ra“.

‘Giám định BHYT không có chuyên môn, thích cắt ai thì cắt’

Cũng theo bà Lan, khi làm Luật BHYT, bà đã có ý kiến trước nguy cơ là sẽ vỡ quỹ thì phải xem lại bài toán này đặt ra như thế nào; phải tăng cường những nguồn bảo hiểm ra làm sao, đa dạng hóa những mức thu bảo hiểm.v.v… Cần phải xem lại bài toán quỹ BHYT, “chứ không phải chỉ nhăm nhăm siết chi“.

Bà Lan chia sẻ một trong những bất cập thực tế: “Anh em trong bệnh viện rất bức xúc, là luôn luôn siết chi bằng những biện pháp gọi điện thoại, gửi email… Như vậy, tôi thấy nó cũng tiềm ẩn yếu tố tiêu cực không kém gì những người có thể trục lợi từ quỹ BHYT.

Các bác sỹ, dược sỹ ở các bệnh viện hiện nay cũng rất khó khăn trong việc tập trung vào chuyên môn, mà giờ phải xem xét làm sao để mà thuốc đó, kỹ thuật đó có trong danh mục chi hay không, có bị xuất toán hay không – điều này rất khó“.

Bà Lan yêu cầu Bộ Y tế cần tổng hợp thông tin, đại diện cho ngành để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh như mục tiêu của ngành, đặc biệt là việc sửa đổi các thông tư, tránh tình trạng dựa vào những thông tư đó để bảo hiểm từ chối chi.

Tiếp nối ý kiến, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) chia sẻ rằng khi tiếp xúc với cử tri là bác sỹ trong và ngoài công lập thì họ rất bức xúc.

“Bức xúc vì chuyện ngành BHYT với các giám định viên không phải là bác sỹ và không có một kiến thức gì về y sỹ, xuống đi giám định BHYT, thích cắt ai là cắt, cắt cật lực. Bác sỹ thì rất bức xúc, bệnh nhân thì thiệt thòi, còn chủ y tế thì ấm ức thực hiện. Nếu không thực hiện là dọa cắt BHYT”, đại biểu tỉnh Nghệ An nói.

Ông Hữu Cầu yêu cầu Bộ Y tế và BHXH “cần phải ban hành một dịch vụ công cụ chuẩn quốc gia, để công khai hóa toàn bộ. Chứ không thể ‘xin-cho’ giám định viên y tế như trong thời gian vừa rồi“.

Ngoài ra, đại diện cử tri tỉnh Nghệ An cho hay đã đọc báo cáo kiể m toán của ngành y tế, trong bốn danh mục thì có những danh mục là mua cao hơn giá thị trường và giá BHYT từ 400% đến 715%. Vì vậy, “đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho tôi một bản giải trình khi Bộ trưởng Bộ Y tế không chấp nhận kết quả kiểm toán như sáng nay Bộ trưởng đã trả lời“.

Đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) kiến nghị BHXH VN và Bộ Y tếphải ngồi với nhau để xử lý mấy việc. Một là một số văn bản giữa hai cơ quan này có sự chồng chéo, chưa thống nhất, dẫn đến khi thanh tra quyết toán giữa bệnh viện và BHYT ở dưới là có vướng mắc với nhau. Hai là, hiện nay chúng ta có khoảng 30-40 tỉnh bị BHXH khoanh nợ chi phí khám chữa bệnh mà không được thanh toán, gây ách tắc cho các bệnh viện.

“Bệnh viện sai thì cắt, mà chi đúng thì phải thanh toán cho các bệnh viện“, ông Lợi cho hay, đồng thời đề nghị Bộ Y tế phải sớm ban hành gói dịch vụ y tế cơ bản, chi trả từ quỹ BHYT căn cứ vào tình hình KT-XH.

Vĩnh Long (ghi)

Xem thêm: