Chỉ trích chính sách của ông Tập Cận Bình, lãnh đạo Viện Nghiên cứu Kinh tế bị bắt

Viện Nghiên cứu Kinh tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc đã xảy ra một biến động chính trị lớn, khi Phó Viện trưởng Chu Hằng Bằng bị nghi ngờ ‘phát ngôn sai lệch về trung ương’, dẫn đến việc toàn bộ ban lãnh đạo của viện đã bị thay thế. Theo thông tin từ những người quen thuộc với vụ việc, ông Chu Hằng Bằng đã bị tạm giam để điều tra và bị miễn nhiệm. Có tin cho rằng trong một nhóm WeChat riêng, ông Chu đã chỉ trích cách quản lý kinh tế trong nước của ông Tập Cận Bình, và còn ám chỉ đến vấn đề sinh tử cá nhân của ông Tập. Một số phân tích cho rằng sự việc này phản ánh môi trường tự do ngôn luận ở Trung Quốc tồi tệ đến mức nào, không khác gì so với thời kỳ Mao Trạch Đông.

Bị bắt vì chỉ trích cách quản lý kinh tế của Tập Cận Bình

Theo thông tin từ Wall Street Journal hôm 24/9, ông Chu Hằng Bằng, sẽ tròn 55 tuổi vào tháng 9, đã bị tạm giam. Lần xuất hiện công khai cuối cùng của ông là vào cuối tháng 4. Có tin cho rằng ông đã phát biểu “những ý kiến không phù hợp” trong một nhóm WeChat, bao gồm các bình luận về tình trạng suy yếu của nền kinh tế Trung Quốc và những chỉ trích ám chỉ đến vấn đề sinh tử cá nhân của ông Tập Cận Bình.

Theo bài báo, ông Chu Hằng Bằng đã bị miễn nhiệm khỏi vị trí Phó Viện trưởng, bao gồm cả chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy của viện này. Ông cũng đã bị gạch tên khỏi Ủy ban Học thuật của Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Ngành và Quản lý Môi trường thuộc Đại học Thanh Hoa. Đến nay, vẫn chưa xác định được tội danh cụ thể mà ông Chu Hằng Bằng bị cáo buộc cũng như tiến độ điều tra, và không rõ liệu ông có thuê luật sư hay không.

Theo nguồn tin, ông Chu Hằng Bằng đã làm việc tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc hơn 20 năm, và đã giữ chức vụ Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế trong suốt 10 năm, chuyên về kinh tế y tế, cung cấp các đề xuất chính sách liên quan đến cải cách bệnh viện công và dịch vụ y tế cho Chính phủ Trung Quốc, và các bình luận của ông về những vấn đề này có ảnh hưởng đáng kể.

Ngoài ra, từ năm 2013 đến 2015, ông còn từng là giám đốc độc lập của Tập đoàn Công ty Cổ phần Y tế và Dược phẩm Trung Quốc, một doanh nghiệp nhà nước.

Tờ Wall Street Journal đã gửi email đến ông Chu Hằng Bằng để xác nhận thông tin nhưng không nhận được phản hồi. Các phóng viên của tờ báo này cũng đã đến địa chỉ căn hộ của ông ở Bắc Kinh, được đăng ký trong tài liệu của một công ty tại Hồng Kông, nhưng không ai mở cửa.

Ngoài ra, tờ báo này đã yêu cầu xác minh từ Cục Thông tin Quốc gia Trung Quốc nhưng cũng chưa nhận được phản hồi. Đồng thời, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc và Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Ngành và Quản lý Môi trường thuộc Đại học Thanh Hoa cũng chưa hồi đáp yêu cầu bình luận.

Học viện Khoa học Xã hội đề cao tính liêm chính và kỷ luật

Bài báo cho biết, cuộc điều tra đối với ông Chu Hằng Bằng diễn ra đúng vào thời điểm Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc tiến hành một chiến dịch chỉnh đốn và tăng cường kỷ luật trong toàn Viện, nhằm ép buộc tuân thủ các quy định của ĐCSTQ. Các đảng viên và lãnh đạo trong Viện cần ký cam kết trách nhiệm kỷ luật và được nhắc nhở phải tuân thủ ‘mười điều nghiêm cấm’, trong đó bao gồm việc nghiêm cấm công bố các tài liệu vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật của nhà nước; nghiêm cấm hợp tác xuất bản với các tổ chức và cá nhân nước ngoài mà không được phê duyệt; và nghiêm cấm tự ý tiếp nhận phỏng vấn từ các phương tiện truyền thông nước ngoài.

Báo cáo do Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc công bố cho thấy, người trực tiếp lãnh đạo việc hoạch định và thực hiện chiến dịch giáo dục học tập kỷ luật Đảng là Viện trưởng Cao Tường, một học giả lịch sử có uy tín. Ông Cao Tường được coi là một người ủng hộ trung thành của ông Tập. Báo cáo đề cập rằng trong một cuộc họp giáo dục tư tưởng vào tháng 6, ông Cao Tường đã nhấn mạnh rằng các đảng viên và cán bộ nên “có sự e ngại trong lòng, cẩn trọng trong lời nói và hành động phải có chừng mực”.

Môi trường tự do ngôn luận ở Trung Quốc tồi tệ đến cực độ

Nhà bình luận thời sự độc lập Thái Thận Khôn đã đăng bài trên nền tảng X chỉ ra rằng các phương tiện truyền thông chính thống phương Tây trước đây không có thông tin về sự kiện Chu Hằng Bằng, nhưng trong những ngày gần đây đã tăng cường đưa tin về Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế Chu Hằng Bằng vì đã phê bình ông Tập Cận Bình trong nhóm WeChat, không chỉ bị miễn nhiệm mà còn bị chính thức bắt giữ, đã thu hút sự chú ý trong và ngoài nước. “Điều này cho thấy môi trường ngôn luận ở Trung Quốc tồi tệ đến mức nào, có khác gì so với thời kỳ Mao Trạch Đông?”

Ông Thái Thận Khôn nói: “Những ai còn đang có ảo tưởng và hy vọng vào thời kỳ Tập Cận Bình, hãy nhìn vào số phận của Chu Hằng Bằng. Nếu vẫn không đưa ra lựa chọn, ai biết được khi nào cú đấm sắt sẽ rơi xuống đầu mình. Cuộc đời con người rất ngắn ngủi, thật bi thảm khi đặt vận mệnh vào một thời kỳ không còn hy vọng”.

Trung Quốc chỉ cần người kém thông minh, không cần người thông thái

Nhà bình luận thời sự Văn Chiêu trước đây đã phân tích trong chương trình Văn Chiêu Đàm Cổ Luận Kim rằng cái gọi là “phê phán trung ương” thực chất là phê phán ông Tập. Nền kinh tế Trung Quốc đang trải qua những biến động lớn, với nhiều chính sách kinh tế gây tranh cãi được đưa ra, chẳng hạn như chính sách nghỉ hưu muộn gây ra nhiều tranh luận, và chính sách “nhà ở cho hưu trí” vừa bị chỉ trích, cùng với cải cách thuế sẽ mang lại những thay đổi sâu sắc cho xã hội. “Là một trong những tổ chức tư vấn quan trọng nhất về chính sách kinh tế, việc ban lãnh đạo Viện Nghiên cứu Kinh tế bị thay thế hoàn toàn không thể không được coi là một tín hiệu rất bất thường”.

Ông Văn Chiêu cho biết, trong tổ chức tư vấn này có người đã phạm phải “tội phê phán sai lệch”, và phê phán sai lệch chắc chắn không phải là nói điều tốt. Vì vậy, từ bề ngoài nhìn vào, có thể thấy đã xảy ra những bất đồng lớn trong quá trình xây dựng chính sách tài chính. “Có nguồn tin cho biết, ban lãnh đạo Viện Nghiên cứu Kinh tế vừa bị thay thế này chính là đội ngũ của cựu Phó Thủ tướng Lưu Hạc”.

Ông Văn Chiêu cho rằng có thể cần theo dõi xem Lưu Hạc có bị liên lụy hay không, nhưng ít nhất điều này đại diện cho sự phân hóa ý kiến và sự suy yếu trong phe cánh của ông ta. “Việc đội ngũ tư vấn mà ông Lưu Hạc để lại bị thay thế hoàn toàn có vẻ như là một biểu hiện của việc ông Tập đang tiếp tục ‘làm sạch’ ảnh hưởng của Lưu Hạc”.

Ông Văn Chiêu cho rằng sự việc này cho thấy rằng ý kiến chuyên môn trong các tổ chức tư vấn hiện tại không còn quan trọng, mà điều quan trọng nhất bây giờ là thể hiện thái độ chính trị. “Các tiếng nói khác nhau trong các tổ chức tư vấn cũng không thể tồn tại nữa. ĐCSTQ không còn cần đến những người tư vấn, chỉ cần người kém thông minh là đủ”.

Nhà bình luận thời sự sống tại Mỹ, Trần Phá Không, trước đây đã nói với Đài Á Châu Tự Do rằng việc toàn bộ ban lãnh đạo Viện Nghiên cứu Kinh tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc bị thay thế không đơn giản chỉ là “phê phán trung ương”. “Có những cuộc đấu tranh tư tưởng, đấu tranh đường lối và đấu tranh quyền lực phức tạp đằng sau, thậm chí còn liên quan đến việc lộ thông tin về tình trạng sức khỏe không tốt của ông Tập Cận Bình”.

Ông Trần Phá Không chỉ ra rằng ông Tập và các thế lực ‘Thái Tử Đảng’ đã xảy ra mâu thuẫn. Vào tháng 7 và tháng 8, có nhiều tin đồn liên quan đến sức khỏe của ông Tập, trong đó có đề cập đến các hành động của các ‘Thái Tử Đảng’ và sự phát biểu của các nhân vật chính trị lão thành, cho thấy quyền lực của ông Tập Cận Bình đã bị suy yếu đến một mức độ nhất định. Tất cả những điều này dường như đều liên quan đến các thế lực ‘Thái Tử Đảng’ và Lưu Hạc là một phần của phe phản đối Tập trong ‘Thái Tử Đảng’.

• TQ: Bác sĩ bệnh viện 301 đột ngột qua đời và tin đồn về sức khỏe ông Tập

‘Tội phạm bỏ túi’ khiến lòng người hoang mang

Biên tập viên của trang web Mùa Xuân Bắc Kinh, ông Trần Duy Kiện, gần đây đã nói với Đài Á Châu Tự Do rằng ông Tập Cận Bình đang tiến hành một cuộc chỉnh đốn toàn diện từ quân đội đến các tổ chức nghiên cứu, coi “phê phán trung ương” là ‘tội phạm bỏ túi’, khiến tất cả các quan chức đều cảm thấy lo lắng và hoang mang.

‘Tội phạm bỏ túi’ đề cập đến một số tội phạm không được xác định rõ ràng trong luật và phạm vi mơ hồ, gây khó khăn cho việc xác định có tội hay vô tội. 

Ông Trần Duy Kiện nói: “Căn bệnh nghi ngờ của ông Tập Cận Bình đã lan rộng từ quân đội đến các viện nghiên cứu; ông ấy không yên tâm về bất kỳ ai, bất kỳ cơ quan nào. ‘Phê phán trung ương’ là một ‘tội phạm bỏ túi’, có nghĩa là những quan chức và những cơ quan dưới sự lãnh đạo của một người như vậy, đã rơi vào tình trạng lúng túng, và sau này mọi bộ phận sẽ khó tránh khỏi nỗi sợ hãi này”.

Tờ Sing Tao Daily trước đây đã đưa tin rằng ông Chu Hằng Bằng bị xử lý nghiêm khắc vì nghi ngờ đã ‘phê phán trung ương’, dẫn đến việc toàn bộ ban lãnh đạo của Viện bị thay thế và còn bị yêu cầu ‘thanh tẩy tàn dư’.

Theo thông báo của Ban Chấp hành ĐCSTQ, vào ngày 22/8, đã quyết định bổ nhiệm ông Cung Vân, nguyên Bí thư Đảng ủy và Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tài chính, làm Bí thư Đảng ủy Viện Nghiên cứu Kinh tế; bổ nhiệm ông Lý Tuyết Tùng, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế Số và Kinh tế Kỹ thuật, làm Viện trưởng và Phó Bí thư Đảng ủy Viện Nghiên cứu Kinh tế; bổ nhiệm ông Tống Hoằng, nguyên Phó Giám đốc Cục Nghiên cứu, làm Phó Viện trưởng. Trên trang web nhà nước cũng cho thấy, ông Vương Lợi Dân bị miễn nhiệm chức vụ Bí thư Đảng ủy và Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế; bà Hoàng Quần Tuệ bị miễn nhiệm chức vụ Viện trưởng và Phó Bí thư Đảng ủy Viện Nghiên cứu Kinh tế. Ông Vương Lợi Dân và ông Cung Vân được điều chuyển, ông Vương Lợi Dân đảm nhận chức vụ Bí thư Đảng ủy Viện Nghiên cứu Tài chính.

Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc là cơ quan nghiên cứu khoa học xã hội cao nhất của Trung Quốc, đồng thời cũng là trung tâm tư vấn trí thức và là thành trì về tư tưởng của Trung ương ĐCSTQ.